"Một số tài khoản có quan hệ với tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng ở Đông Á đe dọa sử dụng bạo lực nếu các nhà thờ Hồi giáo không được mở cửa trở lại, đồng thời cáo buộc chính phủ Philippines không đủ năng lực", theo báo cáo được công bố ngày 11/8 của tổng thanh tra Bộ Quốc phòng Mỹ.
Mỹ hỗ trợ quân đội Philippines trong cuộc chiến chống khủng bố trong Chiến dịch Đại bàng Thái Bình Dương - Philippines từ năm 2017. Tuy nhiên, sức mạnh và ảnh hưởng của các nhóm cực đoan trong khu vực không thay đổi, bất chấp Mỹ đổ hàng triệu USD cho chiến dịch. Ngoài ra chính phủ Philippines đã chuyển hướng nguồn lực trong nước từ chống khủng bố sang đối phó với Covid-19.
"Covid-19 khiến chính phủ Philippines có vẻ kém hiệu quả hơn bình thường", Colin Clarke, chuyên gia về chống khủng bố tại Trung tâm Soufan, cho biết. "Cùng với đó, đại dịch đưa đến cho phe nổi dậy và các nhóm khủng bố cơ hội đạt được vài lợi thế chính trị".
Một binh sĩ Mỹ hướng dẫn lính Philippines sử dụng súng phóng lựu M-320 tại căn cứ ở tỉnh Nueva Ecija, tháng 3/2019. Ảnh: US Army.
Covid-19 cũng cản trở Mỹ hỗ trợ quân đội Philippines, khiến hoạt động sơ tán thương binh phức tạp hơn và hạn chế hiện diện của lực lượng Mỹ trên thực địa. Trong khi Mỹ sử dụng quy trình cách ly và cô lập trong vận chuyển thương binh, quân đội Philippines vẫn sử dụng phương pháp như trước đại dịch.
Clarke cảnh báo khủng bố sẽ tiếp tục hoành hành nếu nỗi bất bình của người Hồi giáo và các nhóm thiểu số tại Philippines không được giải quyết, tạo điều kiện cho các nhóm cực đoan như IS Đông Á tuyển mộ thành viên.
Bất chấp việc Mỹ hỗ trợ quân sự và tài chính cho Philippines, nước này vẫn chưa thể bắt đầu các chương trình xã hội hỗ trợ các nhóm thiểu số. Tổng thanh tra Bộ Quốc phòng Mỹ Sean O’Donnell cho biết "chúng tôi nhận thấy rất ít tiến bộ trong cải thiện các điều kiện kinh tế, xã hội và chính trị ở các khu vực đó của Philippines".
"Khi Mỹ xoay trục từ chống khủng bố sang cạnh tranh giữa các siêu cường và tái phân bổ nguồn lực cho các khu vực khác trên thế giới, chúng ta sẽ thấy nhiều quốc gia yếu thế ở Đông Nam Á phải chịu gánh nặng từ đó", Clarke nhận định. "Mọi thứ thật rắc rối. Một bước tiến, hai bước lùi".
Covid-19 bùng phát vào tháng 12/2019, xuất hiện tại 213 quốc gia và vùng lãnh thổ với hơn 21 triệu ca nhiễm, gần 758.000 ca tử vong và gần 14 triệu người đã bình phục. Philippines, vùng dịch lớn thứ 22 thế giới và lớn nhất Đông Nam Á, ghi nhận gần 154.000 ca nhiễm và hơn 2.400 ca tử vong.
Nguyễn Tiến (Theo Military Times)