Ram Kand Mool là một món ăn vặt nổi tiếng, thường xuyên xuất hiện trên các góc phố ở Ấn Độ trong vài thập kỷ trở lại đây. Nó hình trụ, vỏ màu đỏ, ruột trắng ngà, trông giống như cái trống. Khi có khách đến mua, người bán hàng sẽ gọt bỏ lớp vỏ, rồi thái lát một miếng mỏng, xát chanh lên trên và đựng trên một tấm giấy báo cũ.
Món ăn này được quảng cáo là nguồn thực phẩm duy nhất mà thần Rama đã dựa vào để sống sót, sau khi ông bị đày vào rừng cùng người vợ Sita và anh trai Lakshman. Những người bán hàng giới thiệu rằng nó giúp giải nhiệt ngày hè, làm dịu cơn đói và khát. Thậm chí, chúng có thể giúp bạn giảm đau. Ram Kand Mool ăn kèm với mọi loại gia vị, từ ớt, muối, chanh và đường.
Các nhà thực vật học Ấn Độ bắt đầu để ý đến món ăn từ những năm 1980, nhưng cũng không xác định được chính xác đó là loại cây gì. Họ đã cất công dò hỏi những người bán hàng, nhưng đều nhận được các câu trả lời không như mong muốn. Một số người bán hàng từ chối tiết lộ, số còn lại nói rằng họ cũng mua lại từ bên thứ ba, và không biết nhà máy sản xuất ra món ăn này đến từ đâu. Số khác nói rằng đây là thân cây, có người lại khẳng định đây là một loại củ. Các nhà thực vật học đã phải mang thắc mắc đến hỏi các nhà khoa học. Điều kỳ lạ là ngay cả khoa học cũng không thể đưa được ra câu trả lời chắc chắn 100%.
Nhà báo kiêm blogger ẩm thực người Ấn Độ, Bartha Kumari, từng giải thích trên Atlas Obscura về bí ẩn của nguồn gốc món ăn. Năm 1994, nhà thực vật học, tiến sĩ Koppula Hemadri bắt đầu đi khắp nước để tìm ra bí ẩn. Cuộc tìm kiếm kết thúc, Hemadri tin rằng đây là agave (cây Thùa). Nhưng cũng giống như các đồng nghiệp khác, ông nói rằng không thể đưa ra được bằng chứng chắc chắn rằng Ram Kand Mool được làm từ loài cây này.
Cũng thời điểm đó, tiến sĩ Ali Moulali đã cố gắng "mua chuộc" một nhà cung cấp món ăn đường phố này với giá 1.000 - 2.000 Rupee (14-27 USD), để người này tiết lộ nguồn gốc của món ăn. Sau một lúc ngập ngừng, người đàn ông nói rằng thành phần của Ram Kand Mool là Kitta Nara, cái tên dùng để mô tả xơ Thùa. Người này nói thêm rằng, món ăn không phải làm từ rễ, mà là từ một thứ mọc trên mặt đất.
Đến năm 2010, đáp án cho câu hỏi: "Ram Kand Mool thực sự làm từ gì" dần được sáng tỏ. Các nhà khoa học đã tiến hành xét nghiệm ADN trên một lát mỏng của món ăn. Kết quả chỉ ra nó có ADN trùng khớp với ADN của cây Thùa đến 89%. Loại cây này chứa ancaloit (nhóm hợp chất hữu cơ thiên nhiên, có nhiều trong các loại cây họ Cà, họ Thuốc phiện...). Do đó, nếu ăn chúng với một số lượng lớn sẽ rất độc. Đó là lý do người bán chỉ cung cấp cho người mua ở dạng thái lát mỏng.
Năm 2011, các nhà khoa học thu hẹp lại đối tượng, và chỉ ra đích danh loại cây để làm ra món ăn này là agave sisalana (Thùa sợi hay dứa sợi Cuba). Ram Kand Mool chính là phần thân. Một bài báo về sự phát hiện quan trọng này đã được xuất bản trên tạp chí khoa học cùng năm đó. Nhưng, câu chuyện chưa kết thúc.
Vì có nhiều loài Thùa khác nhau, các nhà khoa học không thể xác định được chính xác nguồn gốc món ăn vặt đường phố nổi tiếng này là gì, nó có thể là Sislana hoặc Americana (dứa sợi Mỹ) hoặc là một loài ngoại lai khác. "Chúng tôi không thể kết luận cho đến khi các nhà cung cấp cho chúng tôi xem tận mắt nhà máy họ dùng chuyên để sản xuất ra món ăn này", tiến sĩ Vinod B. Shimpale nói. Nhưng tất nhiên, chẳng một nhà kinh doanh món ăn này tiết lộ với giới khoa học, vì họ muốn giữ bí mật kinh doanh và tạo ra sự bí ẩn quanh món ăn này như một hình thức quảng bá, thúc đẩy việc mua bán.
Việc giữ bí mật về nguồn gốc món ăn gần như là đặc điểm then chốt của các doanh nghiệp. Thậm chí giới chức bang Maharashtra đã theo dõi những người bán hàng rong để tìm ra ngọn nguồn sự việc, nhưng đều thất bại. Việc mua sản phẩm này với số lượng lớn không bao giờ được phía nhà sản xuất chấp nhận, cũng như không bao giờ tiết lộ bất kỳ thông tin nào liên hệ với món ăn. Những điều này bị coi là "cấm kỵ". "Hãy hỏi bất kỳ điều gì ngoài điều này vì sẽ không ai nói với bạn đáp án chính xác. Đây là một bí mật kinh doanh", một người bán Ram Kand Mool nói.
Tuy nhiên, không phải ai cũng đồng tình về nguồn gốc món ăn. Wikipedia miêu tả Ram Kand Mool là rễ của cây bụi Maerua oblongifolia. Tuy nhiên, trang web này cũng thừa nhận rằng nguyên liệu được mang đến nơi sản xuất ra món ăn một cách rất bí mật. Và các nhà thực vật học vẫn còn nghi ngờ về nguồn gốc món ăn, và đến nay, chưa ai có thể có đáp án chính xác, Ram Kand Mool thực tế là gì.
Anh Minh (Theo Atlas Obscura)