Theo Liên minh Vaccine Gavi, MAP là một thiết bị với hàng trăm đầu kim siêu nhỏ, đưa vaccine vào các lớp trên cùng của da. Ngoài ưu điểm về tính tiện lợi, dễ bảo quản do không cần cấp lạnh liên tục, MAP còn có thể giúp người không có chuyên môn cao về tiêm chủng sử dụng được. Việc không sử dụng kim tiêm cũng giúp giảm bớt các mối lo về vaccine, tăng độ bao phủ khi phù hợp với vùng sâu xa, xung đột hoặc khó tiếp cận.
Hiện vaccine dạng MAP đang được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), Quỹ Nhi đồng Liên Hợp Quốc (Unicef)... thẩm định. Gavi xác định có 11 ứng viên tiềm năng, chia thành hai nhóm. Nhóm một có tính tác động cao, bền vững, giúp phòng các bệnh sởi, quai bị, rubella, viêm gan B, HPV, dại, sốt vàng, Covid-19 và cúm. Nhóm hai dành cho trẻ em nguy cơ cao hoặc sống trong vùng dịch, giúp phòng liên cầu khuẩn nhóm B, 5 não mô cầu, Salmonella Typhi và phế cầu.
Một loại vaccine dạng MAP đang được thử nghiệm. Ảnh: Vaxxas
Vaccine có tiến độ nghiên cứu nhanh nhất là loại phòng sởi, rubella đang thử nghiệm giai đoạn hai tại Gambia. Theo Unicef, nếu triển khai rộng rãi, có thể giúp phòng bệnh cho 80 triệu trẻ em, ngăn ngừa 37 triệu ca mắc và 400.000 ca tử vong do sởi.
MAP ngừa cúm, Covid-19 và viêm gan B cũng cho kết quả khả quan. MAP cúm có thể giúp tiêm hàng triệu liều mỗi năm mà không cần bảo quản lạnh. MAP viêm gan B có thể tăng khả năng tiếp cận cho trẻ sơ sinh và chào đời ở bên ngoài cơ sở y tế.
Tuy nhiên, vẫn còn nhiều thách thức cần giải quyết để vaccine dạng MAP được triển khai rộng rãi, bao gồm: chứng minh hiệu quả bảo vệ ở thử nghiệm lâm sàng giai đoạn cuối, đầu tư mở rộng sản xuất, được phê duyệt, chính sách tài trợ và đào tạo của các quốc gia.
Các thông tin đánh giá về tính ứng dụng của vaccine dạng MAP đã được công bố tại tạp chí Vaccine hồi tháng 5. Kết quả đánh giá có thể cung cấp thông tin để nhà sản xuất vaccine quyết định đầu tư hay không.
Văn Hà (Theo Gavi, ScienceDirect)