Thông tin được Thạc sĩ, bác sĩ Hoàng Thị Tín - Trưởng khoa Dinh dưỡng Bệnh viện Nhi đồng 1 TP HCM chia sẻ trong buổi tọa đàm "Dinh dưỡng cho trẻ biếng ăn, suy dinh dưỡng, hay ốm vặt" trên VnExpress ngày 28/11.
Bác sĩ Tín cho biết, tình trạng biếng ăn thường gặp ở trẻ nhỏ, nhất là các bé 2-5 tuổi. Trẻ ăn quá ít so với tuổi, kéo dài trên hai tuần hoặc một tháng sẽ ảnh hưởng đến tăng trưởng. Nếu trẻ sáu tháng tuổi không tăng cân trong một tháng, cân nặng của bé dưới một tuổi chững lại từ một đến hai tháng, các em một đến ba tuổi trong ba tháng không lên cân thì có nguy cơ suy dinh dưỡng.
Biếng ăn dẫn đến suy dinh dưỡng. Trẻ suy dinh dưỡng thì hệ miễn dịch kém, dễ ốm vặt. Khi không được khỏe, bé sẽ biếng ăn, làm cho suy dinh dưỡng càng nặng. Chúng tạo thành vòng luẩn quẩn, nếu kéo dài khiến bé chậm phát triển thể chất, trí não.
Dưới đây là một số cách để giúp trẻ ăn ngon miệng, nhanh tăng cân, khỏe mạnh.
Tạo thói quen tốt khi ăn
Theo bác sĩ Tín, nguyên nhân khiến trẻ biếng ăn nhiều nhất là do hành vi chưa phù hợp. Ăn là tập hợp hành vi của người cho ăn và đứa trẻ. Nếu thay đổi hành vi của người cho ăn có thể giúp trẻ hào hứng với việc dùng bữa hơn. Tạo thói quen tốt khi ăn sẽ giúp phụ huynh đỡ vất vả.
Bác sĩ Tín khuyến khích cha mẹ nên cho con ăn đúng giờ để tạo phản xạ. Lúc đó, hệ thần kinh và hệ tiêu hóa sẽ hoạt động và tiết men, làm cho trẻ đói. Trẻ cần có thời gian cảm nhận được cảm giác thèm ăn. Nhiều nghiên cứu thấy rằng, trẻ chỉ nên ăn tối đa 3-4 lần mỗi ngày, không dùng bữa liên tục.
Từ trái qua: MC Thanh Thảo, bác sĩ Hoàng Thị Tín - Trưởng khoa Dinh dưỡng Bệnh viện Nhi đồng 1 TP HCM, ông Eike Hagemann - Kỹ sư Công nghệ Thực phẩm. Các diễn giả chia sẻ về nguyên nhân, dấu hiệu, giải pháp cho trẻ biếng ăn trong tọa đàm.
Mẹ tập cho bé thói quen tốt khi ăn, không cho xem tivi hoặc làm trò. Vì nếu cha mẹ làm trò, con chỉ ngậm và nuốt thức ăn mà không cảm nhận được cảm giác đói và không có thói quen dùng bữa cùng gia đình. Ở nước ngoài, trẻ trên một tuổi sẽ cùng ăn với cả nhà, được hướng dẫn ngồi vào bàn ăn ít nhất 10-15 phút.
2 tiếng trước bữa ăn, bé không nên uống sữa hoặc dùng những thức ăn vặt. Dọa nạt, la mắng, trẻ sẽ chịu ăn vì sợ. Tuy nhiên, sau một thời gian, việc răn đe sẽ không còn hiệu quả, trẻ vẫn biếng ăn.
Chọn thức ăn phù hợp
Bác sĩ Tín lưu ý các mẹ chọn thức ăn phù hợp với lứa tuổi; theo sở thích của con; giới thiệu món ăn có hệ thống; sau bữa đánh giá số lượng, mức năng lượng và chất dinh dưỡng trẻ nạp vào cơ thể.
Người chăm trẻ cần có đủ thiếu kiến thức, biết cách chế biến thực phẩm đủ dinh dưỡng và phù hợp với độ tuổi. Từ sau sáu tháng, sữa mẹ không cung cấp đủ các chất dinh dưỡng nên trẻ phải được cho ăn dặm. Mẹ cho bé dưới hai tuổi dùng thức ăn mềm, thịt xay nhuyễn để ăn được cả xác thịt. Sai lầm của nhiều phụ huynh là thường cho ăn nước nhiều hơn cái nhưng thực tế nước hầm không có đủ chất. Thực đơn nên đa dạng, chế biến theo sở thích của bé, vị thơm ngon để kích thích sự thèm ăn.
"Thức ăn phủ hợp độ tuổi, ngon miệng, trang trí đẹp mắt, không khí vui vẻ tạo sự hứng thú cho bé", bác sĩ Tín chia sẻ.
Theo ông Eike Hagemann - Kỹ sư Công nghệ Thực phẩm, Giám đốc Ngành Thực phẩm Dinh dưỡng, Tập đoàn Leiber (Đức), đối tác của Công ty Cổ phần Dinh dưỡng Nutricare, biếng ăn phụ thuộc lứa tuổi của trẻ là chủ yếu. Lứa tuổi thể hiện hành vi biếng ăn rất thường gặp. Trẻ có thể "cá tính" bằng cách từ chối thức ăn nếu chỉ có sự lựa chọn duy nhất. Cha mẹ có thể cho con tham gia chọn món và chế biến thức ăn. Khi nếm thử món mới, trẻ thường có phản ứng từ chối nên cần lặp lại 10-15 lần.
Phụ huynh không so sánh con với các bé hàng xóm và cho rằng con biếng ăn. Cha mẹ xem xét dựa trên nhu cầu của chính con, biết số lượng bao nhiêu là đủ. Mỗi cử ăn chỉ nên kéo dài khoảng 20-30 phút, sau đó, cha mẹ sẽ đánh giá bữa ăn.
Bác sĩ Tín trao đổi cùng ông Eike về cách kích thích bé hào hứng với thức ăn.
Ví dụ, trẻ (từ một đến hai tuổi) biếng ăn nếu mỗi bữa chỉ ăn vài muỗng thay vì một chén cháo hoặc cơm. Các bé ăn đủ ba chén cháo mỗi ngày cần thêm ít nhất 400-500 ml sữa nhưng bé lại tự bỏ sữa. Một số trẻ kén chọn dù đủ chuẩn cân nặng nhưng cũng có thể thiếu vi chất. Nếu bé ăn ít, không dùng đa dạng thực phẩm có thể bổ sung sản phẩm dinh dưỡng, có mức năng lượng tương đương với chén cơm hoặc cháo để bù lại.
Ông Eike chia sẻ thêm, trẻ biếng ăn dễ bị ảnh hưởng bởi tác nhân bên ngoài gây bệnh nên dễ ốm vặt. Để tăng cường sức đề kháng, phụ huynh cần bổ sung nhiều dưỡng chất từ thực phẩm, nổi bật là vitamin C, kẽm. Một trong những dưỡng chất các nhà khoa học để ý đến là Beta-glucan. Loại kháng thể này có độ tinh khiết cao, có thể giúp cải thiện hệ thống miễn dịch ở ruột non vì 70% hệ miễn dịch của trẻ là ở ruột non.
"Tăng cường sức đề kháng, hệ tiêu hóa khỏe mạnh trẻ sẽ ăn ngon miệng hơn", ông Eike chia sẻ.
Phần tọa đàm của các chuyên gia
Bổ sung nguồn dinh dưỡng thay thế
Khi thay thế bữa ăn bằng những sản phẩm dinh dưỡng, cha mẹ nên chọn vị gần giống như thức ăn mà trẻ thường ăn, trong đó sữa là sản phẩm trẻ dễ chấp nhận. Sữa cần có đậm độ dinh dưỡng, tức mức năng lượng trong 100 ml sữa hoặc 100 ml thức ăn tương đương với bữa ăn khoảng 100 kcal - 150 kcal. Sản phẩm có thành phần chất đạm, béo, tinh bột phải cân đối; đạm 12-15%, chất béo khoảng 25-35% (tùy theo lứa tuổi), còn lại là lượng tinh bột. Lưu ý sản phẩm của công ty uy tín để chất lượng được bảo đảm.
Theo ông Eike, sữa và những sản phẩm từ sữa là nhóm sản phẩm có thể thay thế bữa ăn hiệu quả và tiện lợi. Phụ huynh chú ý thành phần của sữa, có bổ sung kháng thể để đáp ứng mức năng lượng, giúp hệ tiêu hóa khỏe mạnh. Các mẹ nên ưu tiên chọn các sản phẩm dinh dưỡng chuyên biệt cho trẻ biếng ăn, suy dinh dưỡng, ví dụ như sữa Care 100 mà Tập đoàn Leiber (Đức) là đối tác nguyên liệu, có đậm độ năng lượng 100 kcal trong 100 ml, cũng như có đầy đủ các dưỡng chất như đạm Whey, chất béo MCT (chất béo bão hòa), Beta-glucan... cần thiết cho sự phát triển toàn diện, hỗ trợ trẻ biếng ăn, suy dinh dưỡng, hay ốm vặt bắt kịp đà tăng trưởng.
Kim Uyên
Ảnh: Quỳnh Trần
- Care 100 là dòng sản phẩm chuyên biệt dành cho trẻ nhẹ cân, biếng ăn, suy dinh dưỡng của Công ty Cổ phần Dinh dưỡng Nutricare - Thương hiệu Quốc gia về Dinh dưỡng Y học. Care 100+ với dinh dưỡng bốn trong một là giải pháp góp phần hỗ trợ giúp trẻ khắc phục vòng luẩn quẩn của biếng ăn.
- Care 100+ cung cấp năng lượng cao 100 kcal trong 100 ml cùng 28 loại vitamin, khoáng chất thiết yếu đáp ứng theo khuyến nghị của WHO dành cho trẻ suy dinh dưỡng hỗ trợ bé nhanh chóng phục hồi dinh dưỡng, cải thiện cân nặng.
- Bộ đôi kháng thể Lactoferrin và IgG từ sữa non có trong Care 100+ hỗ trợ bảo vệ bé trước virus, vi khuẩn gây bệnh, hạn chế tình trạng thiếu vi chất do biếng ăn mà ốm vặt liên miên, tránh tình trạng táo bón.
- Care 100+ hỗ trợ bé ăn ngon, giảm biếng ăn với hàm lượng cao lysine, kẽm, hệ chất xơ.
- Care 100+ góp phần giúp bé thêm tinh anh cùng DHA, choline.