Trong bài tiểu luận ca ngợi đạo diễn huyền thoại Feredico Fellini, đăng trên tạp chí Harper số mới nhất, Martin Scorsese nhận định: "Khán giả ngày nay đang mất dần niềm đam mê điện ảnh đích thực. Họ quá lệ thuộc vào các gợi ý trên mạng xã hội, được đúc kết nhờ thuật toán của Internet dựa trên những phim họ đã xem trước đó. Phim ảnh được lựa chọn thông qua chủ đề (subject matter) và thể loại (genre), chứ không phải các giá trị cao đẹp mà chúng mang lại. Như vậy, một phim hàn lâm cũng bị xếp ngang hàng với một phim thảm họa".
Đạo diễn Martin Scorsese. Ảnh: New Indian Express.
Martin Scorsese cho rằng kịch bản phim đang bị xem nhẹ trong thời đại số hóa. Ông nói: "Các đạo diễn huyền thoại như Feredico Fellini, Stanley Kubrick hay Ingmar Bergman từng là những ‘vị thần’ của nền điện ảnh, nay danh tiếng bị lụi tàn theo thời gian. Cách đây 15 năm, thuật ngữ ‘nội dung’ (content) chỉ xuất hiện trong buổi thảo luận điện ảnh nghiêm túc, có tầm quan trọng ngang với khái niệm còn lại của một bộ phim - ‘hình thức’ (form). Còn giờ đây, nội dung chỉ còn là chiêu trò câu khách của những người đứng đầu các công ty truyền thông về điện ảnh - những kẻ chẳng biết và cũng chẳng muốn quan tâm đến tính nghệ thuật".
Đạo diễn kết bài bằng lời kêu gọi: "Những người yêu điện ảnh trên toàn thế giới cần có sự cảm thụ điện ảnh riêng, để các công ty truyền thông phim ảnh hiểu rằng họ đang kiếm tiền trên những ‘báu vật văn hóa’, nên không thể khai thác bừa bãi, thiếu tôn trọng được". Cây viết Haley Bosselman của Variety thắc mắc việc ông đả kích, trong khi The Irishman và phim sắp ra mắt Killers of the Flower Moon của Scorsese cũng do các hãng phim lớn tài trợ. Althea Legaspi của Rolling Stone nói ông là nhà làm phim có cá tính mạnh, và chỉ những ai ở vị trí ngang hàng mới có đủ khả năng đánh giá ông đúng hay sai.
Trailer "The Irishman". Video: Netflix.
Trên Twitter, nhiều người trích dẫn và đồng tình với nhận xét của ông. Số khác cho rằng đạo diễn gốc Italy đang cố hơn thua với thế hệ mới, quá đề cao tính nghệ thuật mà quên rằng điện ảnh cũng là sản phẩm giải trí. Trên Reddit, nhiều độc giả cho rằng Scorsese đang ám chỉ sự lên ngôi của nền tảng phim trực tuyến. Netflix, Hulu, Amazon Prime... cho phép người xem chọn lựa phim tùy theo thể loại, đồng thời có chức năng gợi ý dựa trên những phim họ đã xem. Số khác cho rằng đạo diễn 78 tuổi đang chỉ trích các "ông lớn" như hãng Warner Bros. hay Disney. Cuối năm 2020, truyền thông của Warner Bros công bố toàn bộ phim điện ảnh của hãng song song ra mắt trên kênh phim trực tuyến HBO Max và chiếu rạp vào năm sau, gồm: Dune, The Matrix 4, The Suicide Squad...
Trong khi đó, hãng Disney đang tập trung phát triển câu chuyện về các siêu anh hùng Marvel. Ngoài Giai đoạn 4 của thương hiệu phim điện ảnh Avengers, Disney đồng thời phát triển loạt phim truyền hình ăn theo về các nhân vật như Vision, Winter Soldier, Loki... trên nền tảng Disney Plus. Tháng 10/2019, Martin Scorsese từng thẳng thắn chỉ trích tính thị trường của loạt phim Marvel. Ông cho biết trên tạp chí Empire: "Dù đã cố gắng, tôi vẫn không thể coi phim Marvel là điện ảnh. Tôi gọi chúng là các tiết mục giải trí tại công viên. Chúng không truyền tải cảm xúc, trải nghiệm tâm lý tới khán giả".
Martin Scorsese, sinh năm 1942, là đạo diễn người Mỹ gốc Italy. Ông được Hollywood kính trọng vì cho ra đời nhiều tác phẩm đột phá như Taxi Driver, Goodfellas, The Departed, The Aviator... Ông từng 12 lần được đề cử Oscar và giành tượng vàng "Thành tựu về đạo diễn" cho phim The Departed năm 2007. Sắp tới, Martin Scorsese ra mắt phim Killers of the Flower Moon, có Leonardo DiCaprio và Robert De Niro đóng chính, kinh phí hơn 200 triệu USD.
Phúc Nguyễn (theo Variety)