Ngáp là một phản xạ không tự nguyện, miệng mở to, hít thở sâu và khí tràn vào phổi. Khi đó màng nhĩ căng ra, mắt nhắm chặt và bị chảy nước.
Ngáp thường xảy ra trước hoặc sau khi ngủ nên được xem là một dấu hiệu của sự mệt mỏi. Em bé có thể ngáp, ngay cả trong bụng mẹ. Ngáp cũng xảy ra thường xuyên ở những người đang làm những việc nhàm chán hoặc tẻ nhạt. Ngáp dường như còn lây giữa người và các động vật khác.
Nguyên nhân dẫn đến hiện tượng này là do sự thay đổi trạng thái của con người. Ngáp là dấu hiệu của buồn ngủ hoặc buồn chán, mặc dù điều này không phải lúc nào cũng đúng. Khi ngáp, cơ thể thường mệt mỏi, nhịp tim tăng lên.
Chúng ta có thể ngáp trước khi đi ngủ là dấu hiệu cho thấy cơ thể chuẩn bị được nghỉ ngơi hoặc thiếu năng lượng. Ngoài ra, chúng ta có thể ngáp sau khi tập thể dục hoặc thể thao. Đây là dấu hiệu của việc chuyển từ năng lượng cao sang năng lượng thấp trong não.
Mọi người cũng có thể ngáp khi thay đổi trạng thái vật lý, ví dụ như chuyển từ khu vực có áp suất cao sang áp suất thấp. Áp lực này có thể tích tụ trong màng nhĩ và có thể khiến chúng ta ngáp để giải phóng.
Ngáp là dấu hiệu cơ thể mệt mỏi, buồn ngủ, thể hiện cảm giác chán... Ảnh: iStock
Ngáp cũng mang đến nhiều lợi ích cho sức khỏe, theo Medical News Today.
Chức năng hô hấp
Ngáp là một chức năng của hơi thở, khi máu cần oxy. Một cái ngáp gây ra một lượng không khí lớn, khiến tim đập nhanh hơn.
Làm mát não
Ngáp khiến hàm kéo dài làm tăng lưu lượng máu ở mặt và cổ. Khi hít lượng không khí lớn, máu và dịch tủy sống quay vòng qua cơ thể nhanh hơn, giúp hạ nhiệt bộ não. Các nhà nghiên cứu đã đo được khi ngáp nhiệt độ cơ thể khoảng 20oC, là nhiệt độ lý tưởng để làm mát máu và não.
Là một công cụ truyền thông
Một số nhà nghiên cứu tin rằng lý do con người ngáp có liên quan nhiều đến sự tiến hóa. Trước khi con người giao tiếp bằng giọng nói đã sử dụng những cái ngáp để truyền tải một thông điệp.
Ngáp được coi là một dấu hiệu của sự buồn chán hoặc buồn ngủ và đó cũng là cách để giao tiếp. Có người dùng ngáp để thể hiện sự cảnh giác với người khác hoặc như công cụ giao tiếp khác.
Con người và tinh tinh không phải là động vật duy nhất biết ngáp. Các loài động vật có xương sống đều ngáp. Tuy nhiên, chỉ có ba loài khi ngáp dễ gây lây lan là con người, tinh tinh và chó.
Ngáp dễ lây lan ở con người, tinh tinh và chó. Ảnh: SAB
Theo Medical News Today, lý giải cho hiện tượng lây ngáp là sự đồng cảm. Nhìn thấy một người ngáp có thể khiến người đối diện hành động tương tự, nhất là khi họ có sự gần gũi hoặc thoải mái với nhau.
Một nghiên cứu gần đây đăng trên PLOS One cho thấy tinh tinh được xem một video về những con tinh tinh khác đang ngáp. Kết quả cho thấy tinh tinh trong thí nghiệm cũng ngáp theo.
Một nghiên cứu khác trên tạp chí này còn cho thấy sự lâylan ở người là một phản ứng cá nhân. Có rất ít mối tương quan giữa trí thông minh, thời gian ngáp trong ngày hoặc sự đồng cảm ở những người được thử nghiệm. Yếu tố lớn nhất là tuổi tác. Người già ít có khả năng bị lây ngáp từ người khác.
Ngáp quá nhiều có hại cho sức khỏe
Ngáp thường vô hại, nhưng quá mức có thể là dấu hiệu một vài rối loạn trong cơ thể, nhất là dây thần kinh phế vị. Đây là dây thần kinh nối giữa họng và bụng với não, có thể gây ra ngáp quá mức bằng cách tương tác với các mạch máu, gọi là phản ứng vasovagal.
Phản ứng này có thể là dấu hiệu của rối loạn giấc ngủ hoặc tình trạng não, bệnh tim, chẳng hạn như đau tim hay vấn đề với động mạch chủ.
Do đó, nếu ngáp quá nhiều, bạn cần đến bác sĩ để được khám, điều trị nếu là bệnh.
Thùy An