Thủ tướng Anh Boris Johnson buộc phải từ chức có lẽ phần nhiều vì những bê bối trong nước, nhưng sự ra đi của ông lại là nỗi thất vọng cũng như nguồn cơn âu lo đối với Ukraine và Tổng thống Volodymyr Zelensky.
"Chúng tôi đón nhận thông tin này với nỗi buồn. Không chỉ mình tôi, mà toàn thể xã hội Ukraine", ông Zelensky nói sau khi được tin Thủ tướng Johnson từ chức. "Chúng tôi chắc chắn Anh sẽ tiếp tục ủng hộ Ukraine, nhưng chính cách lãnh đạo và sự uy tín của ông Johnson mới khiến quan hệ giữa hai nước trở nên đặc biệt".
Từ khi xung đột Nga - Ukraine bùng phát hồi cuối tháng hai, Thủ tướng Johnson là một trong những người lên tiếng phản đối mạnh mẽ nhất chiến dịch quân sự của Moskva, đặc biệt là tại các diễn đàn lớn như hội nghị thượng đỉnh G7 hay NATO, những bên ủng hộ quan trọng của Kiev. Khi Johnson từ chức, Tổng thống Zelensky sẽ mất đi tiếng nói ủng hộ mạnh mẽ nhất, giới quan sát đánh giá.
Thủ tướng Anh Boris Johnson (trái) và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky thăm triển lãm các phương tiện quân sự và vũ khí Nga bị phá hủy tại Quảng trường Mykhailivska ở Kiev, ngày 17/6. Ảnh: Reuters.
Thủ tướng Johnson, cùng Ngoại trưởng Anh Liz Truss, là những kiến trúc sư trưởng của các lệnh trừng phạt mà Anh tung ra với Nga vì xung đột Ukraine. Anh cũng đã cung cấp 4,5 tỷ USD nhằm giúp Ukraine kháng cự chiến dịch quân sự của Nga, trở thành nước viện trợ lớn thứ hai của Kiev, chỉ sau Mỹ. Liệu người kế nhiệm ông có được lòng nhiệt thành như vậy hay không vẫn là câu hỏi chưa có lời đáp.
Với tình trạng lạm phát cao ở Anh do hệ lụy từ cuộc xung đột và cuộc khủng hoảng giá tiêu dùng hiện nay, thủ tướng Anh tiếp theo có thể vẫn ủng hộ đối với Ukraine, song mức độ quyết liệt khó lòng được duy trì như thời ông Johnson, giới chuyên gia nhận định.
Tổng thống Zelensky từng nhiều lần ca ngợi Thủ tướng Johnson là "người đàn ông tuyệt vời", người sẽ "đi vào lịch sử" vì đã hỗ trợ Ukraine trong những thời khắc quan trọng nhất. Trong số các lãnh đạo châu Âu, ông Johnson dường như cũng là người có quan điểm cứng rắn và kiên định nhất về cuộc khủng hoảng Ukraine.
Tổng thống Pháp Emmanuel Macron và Thủ tướng Đức Olaf Scholz đến nay vẫn bị cho là quá thận trọng trong những hành động của mình nhằm thể hiện lập trường ủng hộ Ukraine.
Thủ tướng Johnson trong khi đó luôn thể hiện thái độ sẵn sàng hành động một cách quyết liệt. Thời điểm xung đột mới bùng phát, khi Đức từ chối chuyển hàng viện trợ quân sự tới Kiev, ông Johnson đã đi đầu trong nỗ lực cung cấp vũ khí cho quân đội Ukraine.
Theo bình luận viên về quốc phòng Con Coughlin từ Telegraph, hàng nghìn tên lửa chống tăng NLAW do Anh viện trợ đã góp phần quan trọng giúp các lực lượng Ukraine đẩy lùi những cuộc tấn công của Nga ở ngoại ô thủ đô Kiev.
Đối với nhiều người dân Ukraine, những hành động ủng hộ mạnh mẽ của Anh đã được chuyển thành lòng ngưỡng mộ đối với Thủ tướng Johnson, đặc biệt khi các đồng minh khác, trong đó có cả Đức và Pháp, ban đầu bị coi là miễn cưỡng khi cung cấp vũ khí quân sự hạng nặng hỗ trợ Ukraine.
Hồi tháng 5, thị trấn Fontanka, ngoại ô thành phố cảng Odessa, Ukraine, đã lấy tên ông Johnson để đặt cho một con phố.
Johnson là một trong những nhà lãnh đạo phương Tây đầu tiên đến thăm Kiev trong những ngày đầu cuộc xung đột, ngay cả khi chính phủ của ông đang đối mặt với hàng loạt bê bối. Hình ảnh ông bước đi bên cạnh Tổng thống Zelensky trên con phố ở thủ đô Kiev được coi là một biểu hiện cho tinh thần đoàn kết của phương Tây với Ukraine.
Các binh sĩ Ukraine cũng đã bắt đầu được đào tạo về cách sử dụng vũ khí hiện đại ở Anh sau khi ông Johnson đề nghị tiến hành một chiến dịch lớn với mục tiêu huấn luyện 10.000 binh sĩ Ukraine sau mỗi 120 ngày.
"Tôi rất yêu quý ông Boris Johnson", kiến trúc sư Yevgeny Bushkar, 34 tuổi, đến từ Kiev, cho biết. "Ông ấy đã giúp chúng tôi, giúp đỡ người dân Ukraine".
Viktor Pavlyuk, 36 tuổi, người dân tại thị trấn Bucha, ngoại ô Kiev, cho hay những trợ giúp của Anh là vô cùng kịp thời, giúp Ukraine bảo vệ các thành phố lớn trên khắp đất nước.
"Cuộc sống gần như trở lại bình thường ở Kiev", Pavlyuk nói. "Đó là nhờ sự giúp đỡ của Thủ tướng Johnson, của người Mỹ và các đồng minh khác. Nhưng đặc biệt là nước Anh".
Vũ Hoàng (Theo WSJ, Telegraph)