Một tiêm kích tàng hình F-35B thuộc Phi đoàn Huấn luyện Tấn công Thủy quân lục chiến số 501 (VMFAT-501) hôm 17/9 mất tích tại khu vực Beaufort, bang Nam Carolina trong sự cố hy hữu. Phi công phóng ghế thoát hiểm trong khi tiêm kích đang ở trong chế độ tự lái, khiến phi cơ tiếp tục hành trình ngay cả khi không ai điều khiển.
Thủy quân lục chiến Mỹ sau đó thừa nhận họ không xác định được vị trí phi cơ lao xuống. Nỗ lực tìm kiếm chiếc máy bay khó khăn đến mức quân đội Mỹ phải kêu gọi người dân cung cấp thông tin nếu phát hiện dấu về chiếc F-35B.
"F-35B là máy bay tàng hình và khó theo dõi hơn nhiều so với phi cơ thông thường. Bộ phát đáp tín hiệu, vốn có nhiệm vụ thông báo vị trí máy bay, đã ngừng hoạt động vì nguyên nhân nào đó mà chúng tôi chưa thể xác định. Đây là lý do chúng tôi phải kêu gọi người dân giúp đỡ", phát ngôn viên căn cứ liên hợp Charleston (JBC) Jeremy Huggins nói.
Một ngày sau, giới chức JBC mới thông báo đã phát hiện xác chiếc F-35B tại hạt Williamsburg thuộc bang Nam Carolina khi "phối hợp chặt chẽ cùng chính quyền địa phương" trong tìm kiếm.
Tiêm kích F-35B của VMFAT-501 với giá treo tên lửa và bộ phản xạ radar trước chuyến bay hồi tháng 10/2022. Ảnh: USMC
Hiện chưa rõ cấu hình của chiếc F-35B vào thời điểm gặp nạn. Tiêm kích F-35 thường lắp thiết bị tăng độ phản xạ radar trong lúc huấn luyện và tuần tra, cho phép các hệ thống cảm biến đồng đội phát hiện chúng để bảo đảm an toàn trên không. Phi đội F-35B của thủy quân lục chiến Mỹ cũng thường lắp giá treo tên lửa đối không AIM-9X dưới cánh, có thể tăng đáng kể diện tích phản xạ radar.
Giới chuyên gia quân sự nhận định ngoài tính năng tàng hình của máy bay và bộ phát đáp bị hỏng, có nhiều nguyên nhân gây thêm khó khăn cho nỗ lực tìm kiếm chiếc F-35B.
"F-35B là phiên bản có tầm hoạt động ngắn nhất trong dòng F-35, nhưng nó vẫn có khả năng bay tương đối xa. Sau khi phi công phóng ghế thoát hiểm, hệ thống lái tự động có thể giúp phi cơ di chuyển thêm hàng trăm km trước khi lao xuống đất, tùy thuộc vào lượng dầu còn lại. Phi cơ biến mất mà không ai thông báo về vụ rơi, cho thấy nó đã lao xuống khu vực không có người", chuyên gia quân sự Tyler Rogoway nhận định.
Dữ liệu theo dõi hàng không dân dụng cho thấy hàng loạt phi cơ đã quần thảo trên khu vực rừng và cánh đồng cách căn cứ Charleston khoảng 120 km về phía bắc. Địa điểm phát hiện xác phi cơ nằm cách căn cứ Charleston khoảng hai giờ lái xe về phía đông bắc.
Nhiên liệu ít hoặc gần cạn khi lao xuống khiến máy bay không thể tạo ra quả cầu lửa, cột khói và tiếng nổ lớn, khiến người dân và lực lượng tìm kiếm càng khó xác định vị trí của nó.
VMFAT-501 là phi đoàn huấn luyện của Thủy quân lục chiến Mỹ, được biên chế 28 tiêm kích tàng hình F-35B và có nhiệm vụ đào tạo phi công cho các phi đoàn triển khai trên tàu sân bay. Một tiêm kích F-35B của VMFAT-501 từng gặp nạn tại bang Nam Carolina ngày 28/9/2018 và bị phá hủy hoàn toàn.
F-35B là phiên bản được phát triển cho thủy quân lục chiến Mỹ, nổi bật nhờ khả năng cất cánh trên đường băng ngắn và hạ cánh thẳng đứng (STOVL), cho phép nó hoạt động trên các tàu đổ bộ có sàn đáp nhỏ hơn tàu sân bay thông thường. Tuy nhiên, hệ thống STOVL cồng kềnh khiến F-35B có tầm hoạt động và khả năng cơ động thua kém biến thể F-35A của không quân và F-35C hải quân.
Vũ Anh (Theo Drive, Washington Post)