Hộp số là một chi tiết quan trọng trên các xe dùng động cơ đốt trong. Chúng có tác dụng truyền lực, thay đổi tỷ số truyền, biến đổi mô-men xoắn, tốc độ của động cơ sao cho phù hợp với điều kiện vận hành của bánh xe trên đường. Hộp số giúp động cơ hoạt động gần với vòng tua lý tưởng nhất, không hao tốn năng lượng dư thừa quá nhiều. Ví dụ khi cần sức kéo và chạy tốc độ thấp, xe dùng các cấp số nhỏ và khi cần chạy tốc độ cao sẽ dùng cấp số lớn.
Cần số dạng điện tử trên VinFast VF 5 không có số P. Ảnh: Lương Dũng
Trái lại, ôtô điện không yêu cầu hộp số nhiều tốc độ như xe động cơ đốt trong để hoạt động. Lý do vì môtơ điện cho ra mô-men xoắn nhất quán ở mọi dải tốc độ. Nghĩa là cho dù tốc độ cao hay thấp, khả năng tăng tốc của xe điện là như nhau và hầu như không đổi. Chính vì thế, hộp số là một trang bị không cần thiết trên xe điện.
Chính vì thế, các hộp số trên xe điện hiện nay không có chức năng như hộp số trên xe sử dụng động cơ đốt trong. Hộp số xe điện chỉ có tác dụng như những "công tắc" thuần tuý. Ví dụ chế độ D nghĩa là xe được "bật" chế độ di chuyển, chân ga đã có thể hoạt động. N nghĩa là xe tắt chế độ di chuyển nhưng không kích hoạt phanh.
Chọn chế độ R khiến môtơ điện đảo chiều, giúp bánh xe quay ngược lại. Và một số dòng xe điện hiện hay đã loại bỏ vị trí số P, vì đây là vị trí số không có nhiều ý nghĩa khi trang bị trên xe điện.
Với những xe động cơ đốt trong số tự động, khi cài số P lúc đỗ xe, một bánh răng cóc (parking pawl) ở hộp số được kích hoạt, cài vào trục ra của hộp số, khiến bánh xe không thể quay được, kết quả xe sẽ không thể di chuyển. Đây là một cơ cấu an toàn, được thiết kế để hoạt động song song với phanh tay khi đỗ xe, tăng độ an toàn, giúp xe không bị lăn bánh ngoài ý muốn, đặc biệt là trên dốc.Trên xe điện không có hộp số, nên việc trang bị số P cho việc đỗ xe là vô nghĩa. Chiếc VF 5 của VinFast mới ra mắt gần đây không có số P.
Một số xe điện vẫn được trang bị số P, ví dụ như Tesla. Khi chủ xe kích hoạt P khi đỗ, hệ thống phanh đỗ sẽ được kích hoạt giúp khóa cứng bánh xe, thay vì dùng bánh răng cóc để khóa như trên xe động cơ đốt trong. Những mẫu xe điện có trang bị số P thường sẽ tự động kích hoạt phanh tay khi đỗ, chủ xe không cần quá quan tâm đến vấn đề liệu phanh tay có được kích hoạt hay chưa khi sử dụng.
Cũng có trường hợp như mẫu xe điện Chevy Bolt vẫn sử dụng bánh răng cóc để khóa cứng bánh răng của hộp số đơn cấp trên xe tương tự như trên xe động cơ đốt trong, khi chủ xe chuyển về P. Những mẫu xe điện được trang bị bánh răng cóc như trên là rất hiếm trên thị trường.
Như vậy, xe điện hiện nay đã đơn giản hóa những tác vụ cần thiết trong việc vận hành xe, giúp việc lái xe trở nên đơn giản, nhẹ nhàng hơn. Với đa số xe điện, tài xế chỉ cần về N và kéo phanh tay, hoặc để xe thực hiện việc đó một cách tự động. Việc tích hợp số P trên xe điện dường như chỉ là cách để giúp các tài xế đỡ phải bỡ ngỡ khi chuyển từ xe xăng sang xe điện.
Tân Phan (theo Overdrive)