Ngày Richard Ackers mua Reggie, con chó con giống Labrado Retriever, về nhà tại thị trấn Wigan là một trong những ngày tuyệt vời nhất của gia đình. Tới nơi ở mới vào ngày 17/12/2020, Reggie mau chóng quấn quýt với chủ mới và thường chạy theo đứa con 7 tuổi của Ackers suốt nhiều giờ không chán.
Nhưng ngay tối hôm ấy, Reggie có dấu hiệu ốm nặng và bị tiêu chảy. Tới sáng hôm sau, con chó trở nên uể oải và nôn mửa. "Đến chiều, nó nằm rũ xuống ghế sofa và không còn cử động", Ackers nói.
Gia đình Ackers chỉ là một trong nhiều gia đình góp phần đẩy nhu cầu mua chó lên cao tại Anh trong Covid-19. Nhu cầu mua cún cưng đã tăng mạnh vào đầu tháng 1, thời điểm Anh bước vào lần phong tỏa chống dịch thứ ba. Theo dữ liệu của tổ chức cứu hộ chó Dogs Trust, từ ngày 4/1, có hơn 1.000 bài đăng bán chó trên ba trang web rao vặt lớn nhất, tăng 59% so với cùng ngày năm trước.
Nguyên nhân đằng sau sự gia tăng này là do trong Covid-19, ngày càng nhiều người muốn có cún cưng bầu bạn khi làm việc ở nhà một mình. Ngoài ra, người dân có nhiều thời gian ở nhà hơn nên họ cho rằng cũng sẽ có nhiều thời gian huấn luyện chó.
Nhưng nhu cầu mua cún cưng lớn hơn rất nhiều so với số lượng được rao bán. Theo Kennel Club, tổ chức hoạt động vì sức khỏe và phúc lợi loài chó, số lượng người tìm mua cún cưng trên website của tổ chức này đã tăng 168% trong khoảng từ tháng 3/2020 tới tháng 5/2020.
Trong khi đó, bán cún cưng hiện là ngành kinh doanh lợi nhuận cao. Dữ liệu từ trang Pets4Homes cho thấy giá rao bán trung bình cho một con cún cưng trong khoảng từ tháng 3/2020 tới tháng 9/2020 là 1.883 bảng Anh, tăng hơn gấp đôi so với cùng kỳ năm 2019.
Vì thế, khi người kinh doanh hợp pháp đã hết chó để bán, những kẻ lừa đảo hoặc bất lương bắt đầu dùng mạng xã hội để rao bán cún cưng có nguồn gốc đáng ngờ tới người mua đang trong cơn tuyệt vọng.
Không may cho Ackers, Reggie là con chó có xuất xứ đáng ngờ. Nó bị chẩn đoán bệnh parvo, loại bệnh đường ruột truyền nhiễm rất phổ biến ở những trang trại nơi cho ra đời hàng loạt lứa chó con trong điều kiện tồi tàn. Dù được chạy chữa hết sức, Reggie chết sau ba ngày.
Giống chó Labrado Retriever. Ảnh: Keystonepuppies.
Ackers đã bỏ ra 1.800 bảng Anh để mua Reggie từ một trang web rao vặt thú cưng lớn nhất ở Anh. Mỗi ngày, khoảng 2.500 con thú cưng tìm được nhà mới thông qua trang web này.
Theo Ackers, người bán chó trên trang này có thể xuất trình giấy tờ chứng minh cả lứa của Reggie đều đã được tiêm vắc-xin, trị ve rận, và tẩy giun. Nhưng theo bác sĩ thú y, không có chứng cứ cho thấy Reggie được tiêm phòng hoặc tẩy giun. Địa chỉ hiển thị trên chip của con chó cũng không đúng nơi Ackers đến mua. Khi gọi điện cho người bán, Ackers bị chặn số.
Julie, một phụ nữ sống tại London, cũng là nạn nhân của người bán chó bất lương. Julie kể ngày 12/12/2020 đã thấy quảng cáo rao bán cún cưng giống Yorkshire Terrier thuần chủng trên một trang. Sau đó, chồng Julie cùng con gái tới tận nơi xem chó. Sau khi được cho xem cả chó mẹ và tin rằng đây là chó thuần chủng, người chồng xuất tiền mua.
Nhưng khi con chó con về nhà, Julie thấy bìu của nó bị sưng tấy nên vội đưa đi chữa trị với chi phí hơn 1.000 bảng Anh. Theo bác sĩ thú y, căn bệnh của con chó con là bệnh di truyền nên cả lứa sẽ cùng mắc phải. Người bán vì thế chắc chắn phải biết về điều này. Cũng như Ackers, Julie gọi lại cho người bán thì thấy điện thoại bị tắt. Kết quả xét nghiệm còn cho thấy con cún Julie mới mua là chó lai, không thuần chủng như quảng cáo.
Từ tháng 4/2020, Anh đã cấm hành vi trung gian bán chó, đồng thời chỉ cho phép người gây giống chó hoặc trung tâm cứu hộ chó được bán trực tiếp cho khách hàng. Theo luật, người gây giống chó cần có giấy phép nếu cho ra hơn ba lứa mỗi năm. Để có giấy phép, họ phải tuân thủ nhiều điều kiện như về phúc lợi động vật và môi trường gây giống có trách nhiệm.
Nhưng quy định pháp luật không thể ngăn chặn hành vi bán cún cưng trái phép. Bill Lambert, người đứng đầu về lĩnh vực sức khỏe và phúc lợi trong tổ chức Kennel Club, cho biết "quy định pháp luật đã đẩy người gây giống chó vì mục đích thương mại đi vào hoạt động ngầm". Những người này sau đó bán chó cho bên trung gian, gây ra tình trạng người bán không phải người nuôi.
Trước nhu cầu mua chó tăng cao, tội phạm còn chuyển sang bắt cóc chó để bán kiếm lời. Năm 2020, số vụ trộm chó mà tổ chức từ thiện DogLost đã ghi nhận là 465 vụ, trong khi con số này trong năm 2019 chỉ là 172 vụ. Tháng 11/2020, Margaret Whitehead, trú hạt Lincolnshire, bị mất trộm bốn con chó giống Welsh Terrier thuộc danh sách giống chó nguy cấp từ trong chuồng được khóa kín.
Giống chó Welsh Terrier. Ảnh: Petsfeed.
Các tổ chức từ thiện đang kêu gọi mọi người hành động nhiều hơn để ngăn ngừa nạn lừa đảo cún cưng. Mức tuổi tối thiểu đối với chó con được nhập vào Anh là 15 tuần tuổi, nhưng tổ chức Dogs Trust từng được thấy những con chó mới 8 tuần tuổi bị buôn lậu qua biên giới, độ tuổi chúng nên được ở bên chó mẹ.
Theo Paula Boyden, bác sĩ thú y kiêm giám đốc chiến dịch tại Dogs Trust, nếu tình hình không thay đổi, nhiều kẻ sẽ kiếm được bộn tiền từ hành vi trái phép vẫn đang tiếp diễn. Ngược lại, người mua cún cưng sẽ phải trả mức giá cao cả về tài chính và cảm xúc.
Boyden khuyên mọi người khi mua cún cưng trực tuyến nên đề phòng kẻ bán hàng bất lương. "Hãy nghiên cứu trước. Tới tận nơi quan sát cách chó con tương tác với chó mẹ. Hãy đi làm nhiều lần", Boyden nói.
Quốc Đạt (Theo WIRED, BBC)