Damullah Mohibullah Mowaffaq từng là một trong những tay súng bắn tỉa hàng đầu của Taliban. Ba tháng sau khi lực lượng này lật đổ chính phủ do phương Tây hậu thuẫn và tái kiểm soát Afghanistan, Mowaffaq được bổ nhiệm làm Thị trưởng Maymana, thủ phủ tỉnh Faryab, tây bắc Afghanistan, từ tháng 11/2021.
Nổi tiếng là một tay súng thiện xạ, Mowaffaq giờ đây bận rộn với công việc quản lý địa phương, như thông tắc cống, quy hoạch đường sá và giải quyết những tranh chấp trong khu phố.
Damullah Mohibullah Mowaffaq tại văn phòng thị trưởng ở thành phố Maymana, thủ phủ tỉnh Faryab, tây bắc Afghanistan hôm 18/1. Ảnh: AFP.
Thay đổi của Mowaffaq phản ánh quá trình chuyển đổi rộng lớn hơn mà Taliban đang trải qua, khi lực lượng từng chỉ biết chiến đấu này vật lộn với vấn đề điều hành đất nước.
"Khi tôi chiến đấu, mục tiêu của tôi rất cụ thể: đánh đuổi lực lượng nước ngoài chiếm đóng, chấm dứt tình trạng phân biệt đối xử và bất công", Thị trưởng 25 tuổi nói đầu tuần này. "Bây giờ mục tiêu của tôi cũng rất rõ ràng, đó là chống tham nhũng và làm cho đất nước thịnh vượng".
Tản bộ qua các đường phố Maymana, tân Thị trưởng trò chuyện với các công nhân đang dọn rãnh nước ven đường. Cư dân trong thành phố 100.000 người cũng đưa ra các phản ánh hoặc đề xuất với Mowaffaq, khiến danh sách việc cần làm hàng ngày của Thị trưởng trẻ càng dài thêm.
"Thị trưởng mới còn trẻ, được giáo dục tốt và quan trọng cậu ấy là người thành phố", Phó thị trưởng Sayed Ahmad Shah Gheyasi, người không thuộc hàng ngũ Taliban, nói. "Cậu ấy biết cách đối nhân xử thế".
Không như những người đàn ông nông thôn nghèo được giáo dục trong những ngôi trường Hồi giáo để gia nhập Taliban, Mowaffaq xuất thân từ gia đình thương nhân giàu có và lớn lên ở Maymana, đạt thành tích xuất sắc cả trong học tập và thể thao. Những kỷ vật thời trẻ được bài trí trong văn phòng của anh bao gồm giấy chứng nhận từ một cuộc thi võ thuật và cả bằng tốt nghiệp trung học.
Sau khi gia nhập Taliban năm 19 tuổi, Mowaffaq được đề bạt làm chỉ huy một đơn vị nhỏ ở tỉnh Faryab. Mọi người mô tả Mowaffaq là một trong những tay súng bắn tỉa giỏi nhất của Taliban, nhưng anh có vẻ miễn cưỡng với việc kể lại câu chuyện thời chiến.
Trong lúc đi cùng phóng viên AFP trong thành phố, Mowaffaq dừng lại trước một ngôi nhà đầy vết đạn, gần làng Doraye Khoija Qoshre, nơi đơn vị của anh từng kiểm soát. Trong thời gian ở đây, Mowaffaq thường ẩn mình với khẩu súng bắn tỉa khi chạm trán lính Mỹ.
"Anh ấy đã hạ một lính Mỹ bằng khẩu súng trường từ ngôi nhà này. Sau đó, một máy bay đến và ném bom xuống", Saifaddin, một nông dân địa phương, nói.
Không thể xác nhận liệu có phải Mowaffaq đã bắn chết lính Mỹ hay không, nhưng vào giữa năm 2019, Mỹ thông báo một lính đặc nhiệm của họ đã thiệt mạng trong cuộc giao tranh ở Faryab.
Mowaffaq đã chứng kiến một số thành viên trong nhóm thiệt mạng khi giao tranh, nên anh tránh kể về những nỗi kinh hoàng mà mình đã gây ra và phải gánh chịu. "Tôi đã trải qua nhiều thăng trầm", anh nói.
Thị trưởng Mowaffaq (thứ ba từ phải sang) hôm 18/1 đi dạo trong làng Doraye Khoija Qoshre, tỉnh Faryab, nơi anh ẩn náu và chiến đấu vài năm với tư cách lính Taliban. Ảnh: AFP.
Liên Hợp Quốc và các nhà hoạt động cáo buộc Taliban vi phạm nhân quyền nghiêm trọng từ khi kiểm soát Afghanistan tháng 8 năm ngoái. Các chiến binh Taliban bị cho là đã giết hơn 100 thành viên chính quyền cũ hoặc đánh đập người biểu tình.
Dù để râu rậm và đội khăn xếp màu đen, Mowaffaq vẫn mang hình ảnh khác với phần lớn thành viên Taliban.
Trên toàn quốc, Taliban cấm phụ nữ làm việc trong chính quyền, công sở hay tới trường học. Nhưng tại văn phòng của Mowaffaq, các nhân viên nữ được phép tiếp tục làm việc và một khu vườn công cộng trong thành phố được dành riêng cho họ.
Khi Taliban lần đầu kiểm soát Afghanistan từ năm 1996 đến 2001, phụ nữ phải trùm khăn che kín mặt. Lần này, cảnh sát tôn giáo không còn thực hiện những điều tương tự, dù họ đã ra quy định buộc phụ nữ ở thủ đô Kabul phải che mặt.
Trong văn phòng Thị trưởng Maymana, "không ai bảo chúng tôi phải ăn mặc thế nào", Qahera, nữ quản lý nhân sự 26 tuổi, cho biết.
Huyền Lê (Theo AFP)