"Thách thức lớn nhất là không thể liên lạc với những người thân yêu, tôi chỉ được gọi một cuộc điện thoại mỗi tháng, song thường phải tận dụng để nói chuyện với luật sư", Viktor Bout, trùm buôn vũ khí Nga, cuối tuần qua trả lời phỏng vấn RT sau khi được Mỹ trả tự do. "Cách duy nhất để vượt qua điều đó là tự hỏi mình rằng hoảng sợ chẳng có ích gì".
Trùm buôn vũ khí Viktor Bout trong buổi phỏng vấn ngày 10/12. Ảnh: RT.
Bout đã ngồi tù 12 năm ở Trung tâm Cải tạo Metropolitan (MCC) của New York, một phần trong bản án 25 năm vì tội buôn bán vũ khí, rửa tiền và âm mưu giết người Mỹ, trước khi được trao đổi với sao bóng rổ Brittney Griner theo một thỏa thuận giữa Nga và Mỹ.
"Họ tước đoạt mọi thứ của bạn", Bout nói, mô tả hệ thống nhà tù Mỹ là "cỗ máy được thiết kế để bẻ gãy ý chí con người". Theo lái súng 55 tuổi này, buồng giam ở MCC bị kín, chỉ có ánh đèn màu trắng thay thế cho ánh sáng ban ngày.
Bout cho hay trong thời gian ở tù, ông đọc sách và học một số ngoại ngữ. Ông thường khởi đầu ngày mới bằng 5 phút tự cười thật to để tránh trầm cảm.
"Khi coi việc ngồi tù như một trò chơi, mọi thứ sẽ không còn tệ nữa", Bout nói, cho biết chiến lược này khiến các giám thị trại giam không hài lòng. "Khi họ không thấy tôi phát điên, đôi lúc họ không mang đồ ăn tới, hay không tắt đèn", ông này kể.
Viktor Bout chờ phán quyết trong phòng tạm giam tại một tòa án hình sự ở Bangkok, Thái Lan, hồi tháng 8/2009. Ảnh: AP.
Trong cuộc phỏng vấn, Bout cho hay thức ăn trong tù "không thể nuốt nổi", cho biết hai năm đầu ngồi tù ở Thái Lan được ăn uống tốt hơn. "Tôi không còn muốn ăn khi ở Mỹ và ngày càng gầy đi", Bout nói. "Nhưng cuối cùng tôi buộc mình phải ăn, xem bữa ăn như một trận chiến, bởi ốm yếu hơn chẳng giúp ích được gì".
Mỹ và MCC chưa bình luận về câu chuyện của Viktor Bout.
Ngày 8/12, Nga - Mỹ tiến hành trao đổi tù nhân tại đường băng sân bay ở Abu Dhabi, Các tiểu vương quốc Arab Thống nhất (UAE). Cơ quan An ninh Liên bang Nga (FSB) sau đó công bố video cho thấy cuộc trao đổi giữa Bout và Griner diễn ra rất nhanh chóng.
"Tôi chúc cô ấy may mắn. Cô ấy thậm chí còn chìa tay về phía tôi", Bout kể về khoảnh khắc hai người lướt qua nhau. "Đây là truyền thống. Chúng ta nên chúc mọi người may mắn và hạnh phúc", ông nói thêm, thêm rằng bản thân tin Griner có thái độ tích cực với ông.
Griner hiện chưa công khai lên tiếng về những trải nghiệm của cô trong 10 tháng ở nhà tù Nga.
Khoảnh khắc Bout và Griner được trao đổi ở UAE. Video: FSB.
Viktor Bout được mệnh danh là "lái súng tử thần" và "kẻ phá lệnh trừng phạt". Bout sinh năm 1967 tại Dushanbe, Tajikistan, từng điều hành hãng hàng không Air Cess chuyên chuyển vũ khí đi bán khắp nơi trên thế giới.
Trong gần hai thập kỷ, Bout là một trong những lái súng nổi tiếng và bị truy nã gắt gao nhất thế giới. Ông này bị đặc vụ Mỹ gài bẫy và bị bắt tại Thái Lan năm 2008. 4 năm sau, tòa án Manhattan kết án Bout 25 năm tù. Ông nhiều lần bác bỏ mọi cáo buộc và khẳng định mình là một doanh nhân hợp pháp.
Đức Trung (Theo RT, Reuters)