Với điều kiện thiên nhiên ưu đãi, Thái Bình sản sinh ra nhiều món ăn đặc sản bình dị, thuần phác. Các món ăn quê hương ''chị Hai năm tấn'' không chú trọng màu sắc hay hình thức nhưng luôn có dư vị riêng. Dấu ấn đặc trưng rõ nét nhất chính là hương vị lá lốt trong nhiều món ăn nơi đây như chạch om hoa chuối, cá nấu ám, bún bung, rạm kho lá lốt, don xào lá lốt, trứng cá chiên lá lốt, canh cá diếc nấu lá lốt.
1. Chạch om hoa chuối
Cùng với canh cá Quỳnh Côi, bún bung hoa chuối thì chạch om hoa chuối là món ăn đặc sản của quê lúa Thái Bình. Thịt cá chạch mềm ngọt quyện trong nước hoa chuối chát nhẹ, nước sóng sánh vàng, chua thanh... dậy mùi thơm lá lốt làm tròn vị giác khi thưởng thức.
Sự kết hợp ẩm thực như một cái duyên để cân bằng âm dương bởi cá chạch vị ngọt tính bình kết hợp với lá lốt vị cay thơm, tính ấm làm cho món ăn trở nên hài hòa. Lá lốt cũng là hương vị làm cho món canh tưởng chừng khó nấu và tanh lại trở nên thơm ngon hơn.
>> Xem công thức Chạch om hoa chuối
2. Cá quả nấu ám
Dấu ấn địa lý thể hiện rõ nét trong ẩm thực Thái Bình khi thiên nhiều về món ăn canh nước, phảng phất nét đẹp của ruộng đồng. Món cá quả nấu ám được chế biến tỉ mỉ, cầu kỳ, tận dụng hết nguyên liệu.
Cá sau khi làm sạch thì lọc riêng phần thịt thái miếng, tẩm ướp chút gia vị. Còn phần xương và đầu được băm nhuyễn dẻo thì thêm lá lốt, rau răm và chút gia vị trộn đều. Sau đó, vo viên tròn như quả táo và đem chiên rồi cho vào nấu canh. Chính những viên cá này vừa tăng vị ngọt tự nhiên cho món ăn, vừa là điểm nhấn khó quên cho ai lần đầu thưởng thức.
Cá quả nấu ám nước màu vàng sóng sánh, thịt cá dai ngọt tự nhiên, cá viên đậm vị, chuối mềm bùi, vị chua cay mặn chát hài hòa dễ ăn. Món này ăn cùng cơm trắng hay bún đều ngon.
>> Xem công thức Cá quả nấu ám
3. Don xào lá lốt
Con don (con dắt) khá quen thuộc với nhiều người dân vùng biển Tiền Hải, Thái Bình. Don vốn mang tính hàn, vị ngọt nên kết hợp với lá lốt tính ấm rất hợp.
Một đĩa don xào ngọt mềm dậy mùi thơm quyến rũ từ lá lốt, xúc cùng bánh đá hoặc phồng tôm giòn rụm rất đưa đẩy câu chuyện cho mỗi bữa cơm nhà hay bạn bè khi tụ họp.
>> Xem công thức Don xào lá lốt
4. Bún bung hoa chuối
Hoa chuối là nguyên liệu quen thuộc trong nhiều món canh ngon của Thái Bình như: Hoa chuối nấu sườn, hoa chuối nấu cá vụn, hoa chuối nấu ốc, hoa chuối nấu chạch, hoa chuối nấu canh don...
Đặc biệt, món bún bung hoa chuối là đặc sản nổi tiếng được nhiều người biết tới. Bún bung hoa chuối luôn kèm theo vài miếng chả lá lốt giúp đưa đẩy khẩu vị trọn vẹn hơn. Hoa chuối và lá lốt luôn đi cùng nhau trong hầu hết món ăn nơi đây như cái duyên thầm tương trợ để tăng hương vị ruộng đồng mộc mạc mà thương nhớ.
Cách chế biến hoa chuối cũng rất đặc biệt. Sau khi bóc hết lớp vỏ già bên ngoài, thái phần hoa chuối non bên trong, thái tới đâu cho vào nồi nước canh đang sôi đến đó, dìm ngập nước để có màu trắng sánh sữa, ninh càng mềm lại càng ngon. Bát bún bung toát lên vẻ dân dã với những sợi bún trắng hòa quyện trong lớp nước dùng hơi đục, bên trên là vài miếng cà chua đỏ, thịt chân giò trắng phau, thịt móng giò săn, chả xương sông thơm lừng...
>> Xem công thức Bún bung hoa chuối
5. Rạm kho lá lốt
Vào mùa mưa ở Thái Bình, rạm đi theo con nước rất nhiều. Và món ăn gây thương nhớ nhất là rạm kho lá lốt. Sau khi kho thịt rạm chắc đậm vị, gạch đỏ, dậy mùi thơm lá lốt.
Một bát cơm nóng trộn đều gạch rạm màu đỏ ươm ngon lành, cứ như thế mùi của đồng quê, mùi của những cơn mưa gắn bó tuổi thơ nhiều người con quê lúa lớn dần lên. Lá lốt giúp cho món ăn ngon hơn khi mang hơi thở của làng quê.
>> Xem công thức Rạm kho lá lốt
6. Canh cá diếc lá lốt
Theo Đông y, cá diếc tính bình, vị ngọt, kiện tỳ bổ vị, có tác dụng giúp ăn ngon, ấm bụng, lợi tiểu, cầm máu. Cá diếc kết hợp với lá lốt vừa tăng thêm mùi thơm, lại hài hòa âm dương làm cho món ăn trở nên hấp dẫn.
Cách làm khá đơn giản, cá diếc sau khi sơ chế sạch thì luộc gỡ lấy thịt ướp cùng chút hành khô cùng gia vị rồi xào qua cho thơm. Phần xương và đầu cá giã, lọc lấy nước dùng. Cho phần thịt cá xào vào nồi nước dùng, nêm nếm gia vị phù hợp rồi cho lá lốt đã rửa sạch, thái nhỏ vào là có một bát canh nóng hổi rất ‘hao cơm’.
7. Trứng cá chiên lá lốt
Trứng cá giàu omega-3, vitamin A, D, sắt, canxi... trứng cá là thực phẩm giàu dinh dưỡng với trẻ em, phụ nữ. Đặc biệt món trứng cá chiên lá lốt với nguyên liệu và cách làm đơn giản nhưng lại rất thơm ngon.
Trứng cá vàng ươm, đượm vị, thoảng chút hương mộc từ lá lốt của làng quê.
=>> Xem công thức Trứng cá chiên lá lốt
Bùi Thủy