"VĐV này đã gian lận, hoặc cố tình gian lận trong quy trình kiểm tra doping", thông báo của Tòa án Thể thao New Zealand hôm nay 22/3 có đoạn. Theo đó, Robertson bị cấm thi đấu bốn năm vì "có dấu vết sử dụng hoặc cố tình sử dụng chất cấm Erythropoietin(EPO)" và thêm bốn năm vì "hành vi gian dối".
Dù vậy, án phạt với Robertson chỉ có tính răn đe. Trước khi Tòa án ra phán quyết, runner này đã thông báo giải nghệ hồi tháng 2, và không đề cập gì đến vụ doping.
Robertson (giữa) trên đường chạy Gold Coast Marathon năm 2019, nơi anh về thứ ba với thông số 2 giờ 8 phút 19 giây và lập kỷ lục marathon của New Zealand. Ảnh: Sweat Elite
Roberton là chân chạy đường dài số một New Zealand trong khoảng 10 năm qua. Anh hiện giữ kỷ lục quốc gia cự ly marathon (42,195km) với 2 giờ 8 phút 19 giây và half marathon (21,0975km) với 59 phút 47 giây. Anh còn là cựu chủ nhân kỷ lục quốc gia cự ly 10.000m với 27 phút 33,67 giây. Robertson từng đoạt HC đồng ở Commonwealth Games tại Glasgow, Scotland năm 2014. VĐV sinh năm 1989 cũng đại diện cho New Zealand tranh tài ở hai kỳ Olympic gần nhất tại Rio de Janeiro và Tokyo.
Roberton cùng em trai sinh đôi Jake từng là nhân vật truyền cảm hứng thể thao ở New Zealand, khi rời quê nhà sang sống tại Iten - vùng cao nguyên được xem là thánh địa của chạy bộ ở Kenya khi 17 tuổi - để theo đuổi giấc mơ trở thành VĐV chạy đường dài hàng đầu thế giới. Bê bối doping của anh rộ lên từ khi mẫu A - thu thập lúc dự Great Manchester Run tháng 5/2022 - dương tính với EPO. Robertson khi đó quả quyết trong sạch và kháng cáo, trước khi mẫu B cho kết quả tương tự.
Sau đó, runner 34 tuổi khai rằng anh đến một cơ sở y tế ở Kenya để tiêm vaccine phòng Covid-19, nhưng thay vào đó, lại được cung cấp thuốc trị Covid-19 trong đó có EPO. Robertson quả quyết đã thông báo với bác sĩ rằng anh là một VĐV và không thể được chữa trị bằng một chất thuộc danh mục cấm trong thi đấu thể thao.
Robertson thi đấu tại Olympic Rio 2016. Ảnh: Team New Zealand
Tuy nhiên, điều tra của cơ quan phòng chống doping New Zealand (DFSNZ) cho thấy Robertson không được cho uống EPO tại cơ sở y tế anh khai báo, và cũng không đến nơi này vào thời gian như khai báo. Các điều tra viên của DFSNZ còn phát hiện trong hai bác sĩ mà Robertson khai đã chữa cho anh, một người chỉ là kỹ thuật viên phòng thí nghiệm, người còn lại không phải là nhân viên của cơ sở y tế này. Bệnh án của Robertson cũng không được cấp bởi cơ sở y tế anh khai báo và mã số bệnh nhân trên đó là một người khác.
Vì thế, DFSNZ cáo buộc Robertson đã phạm vào điều khoản gian lận, qua việc khai báo không trung thực và giả mạo các giấy tờ bằng chứng liên quan.
"Các vi phạm của Zane Robertson gây thất vọng sâu sắc. Hành vi của anh ta đi ngược lại mọi giá trị mà thể thao New Zealand hướng đến", NZ Herald dẫn lời Nicki Nico - CEO và là Tổng thư ký Ủy ban Olympic nước này.
Nhật Tảo