Nữ nhân viên văn phòng sống tại Hà Nội, cho biết mắc bệnh sốt xuất huyết lần thứ hai vào năm 2023, cách lần mắc sốt xuất huyết trước khoảng hai năm. Hồng Anh khẳng định mắc bệnh do muỗi đốt ở bên ngoài nơi ở, vì đã thực hiện rất nhiều biện pháp diệt muỗi tại nhà như: dùng lưới chống muỗi, các bể chứa nước luôn đậy kín, sử dụng nhang và tinh dầu đuổi muỗi trong nhà. Cửa sổ và cửa ra vào luôn trong trạng thái đóng kín quanh năm, khu vực cống rãnh xung quanh nhà đã bị bịt lại.

Tuy nhiên mầm bệnh đến ở những nơi không ngờ nhất. Trong một buổi hẹn cà phê cùng làm việc với đồng nghiệp, cô cùng hai người khác bị muỗi đốt. Chỉ sau hai tuần, Hồng Anh sốt cao, đau hai hốc mắt, chẩn đoán sốt xuất huyết.

"Bệnh không nặng, nhưng rất mệt và không tỉnh táo, ngày nào tôi cũng phải đón taxi để vào bệnh viện tái khám. Chỉ nửa ngày chờ khám cũng khiến tôi cảm thấy chán nản", Hồng Anh nói.

Kể từ đó, Hồng Anh tìm cách phòng sốt xuất huyết nghiêm ngặt hơn. Mỗi con muỗi xuất hiện trong nhà, cô sẽ dùng vợt điện để bắt hết trước khi ngủ. Cô cùng nhóm đồng nghiệp tránh các quán ăn, khu vực cà phê có ao, hồ hoặc thác nước, yêu cầu được ngồi trong phòng kín. Nếu có muỗi, họ sẽ không quay lại khu vực đó lần thứ hai.

Mỗi người luôn mang theo xịt chống muỗi, mặc quần áo dài tay, đi giày và tất cao cổ. Họ rủ nhau xem thêm các sản phẩm chống muỗi, thay mới và cập nhật mỗi năm.

Tại TP HCM, gia đình chị Như Ý, 35 tuổi, cũng áp dụng mọi loại biện pháp để chống muỗi đốt như loại bỏ vật dụng trữ nước không cần thiết, dọn dẹp nhà cửa và loại bỏ nhiều bụi rậm để tránh muỗi trú ngụ. Bên cạnh đó, chị cùng nhiều hộ gia đình khác không cho trẻ em chơi ở bên ngoài, rủ nhau thuê người đến phun thuốc diệt muỗi mỗi tuần.

Chị giải thích gia đình sống trong con hẻm ở huyện Nhà Bè cũ với nhiều mương rạch, cây cối um tùm nên thường xuyên có muỗi. Vào hè, rất nhiều trẻ em trong xóm thường tụ tập chơi đồng thời bị muỗi đốt, một bạn nhỏ đã mắc sốt xuất huyết và phải nằm viện dài ngày.

Vì vậy, họ áp dụng rất nhiều biện pháp mong giảm phần nào nguy cơ bệnh tật. Tuy nhiên, việc xịt thuốc diệt muỗi không hiệu quả nên đã ngừng.

"Tôi cũng từng rủ mọi người đốt củi, hun khói ở nhiều hộ dân để đuổi muỗi nhưng cũng không hiệu quả. Hết cách, tôi đành "dụ" con ngồi yên trong nhà bằng cách cho xem tivi, sử dụng ipad", chị Ý nói, thêm rằng đã bàn với chồng về chuyển đến sống ở chung cư tầng cao để tránh muỗi, nhưng chưa thực hiện do không thể chắc chắn sẽ "thoát khỏi lũ muỗi".

Tình trạng muỗi đốt gây bệnh sốt xuất huyết không bất thường, tăng lên vào tháng 5-11 hàng năm. Tuy nhiên, năm 2025, số ca sốt xuất huyết tại một số địa phương tăng rất cao so với cùng kỳ năm trước. Theo thống kê của Bộ Y tế ngày 28/7, TP HCM có hơn 15.500 ca, tăng gần 160% so với cùng kỳ năm ngoái và ghi nhận 10 trường hợp tử vong; Bến Tre tăng 346%, Tây Ninh 274%, Đồng Nai 192%. Tại Hà Nội, nhiều ổ dịch có chỉ số côn trùng cao.

Bộ Y tế đánh giá có nhiều nguyên nhân khiến bệnh sốt xuất huyết tăng cao như: mưa nhiều, độ ẩm cao và nhiệt độ tăng rất thuận lợi cho muỗi phát triển và truyền bệnh. Bên cạnh đó, quá trình đô thị hóa nhanh, mật độ dân số cao ở các thành phố cũng khiến muỗi vằn sinh sôi mạnh. Vì vậy, cơ quan này nhiều lần khuyến cáo người dân chủ động phòng sốt xuất huyết, đồng thời có công văn yêu cầu các tỉnh, địa phương tăng cường phòng chống bệnh.

Các biện pháp phòng sốt xuất huyết được khuyến cáo gồm diệt muỗi, diệt bọ gậy và tránh muỗi đốt. Người dân đậy kín tất cả các dụng cụ chứa nước để muỗi không vào đẻ trứng, ngủ màn kể cả ban ngày, mặc quần áo dài để tránh bị muỗi đốt, sử dụng các biện pháp xua muỗi như kem bôi, đèn hoặc vợt điện. Mỗi gia đình nên dành ít nhất 10 phút mỗi tuần để kiểm tra và loại bỏ các ổ bọ gậy trong các vật dụng chứa nước sinh hoạt, nuôi cá trong bể cảnh, loại bỏ các vật liệu phế thải có thể đọng nước, lật úp các dụng cụ không sử dụng... để không tạo điều kiện cho muỗi đẻ trứng, phát triển.

Bác sĩ Bạch Thị Chính, Giám đốc Y khoa, Hệ thống Tiêm chủng VNVC, cho biết dù bệnh sốt xuất huyết đang tăng cao, người dân không nên nghe lời truyền miệng và dùng những biện pháp quá cực đoan. Ví dụ việc cho trẻ xem tivi quá nhiều có thể gây hệ lụy về sức khỏe và tinh thần của trẻ.

"Trẻ ít vận động dễ dẫn đến béo phì, tim mạch tiểu đường, ảnh hưởng thị lực, rối loạn giấc ngủ, tương tác một chiều trên mạng dẫn đến hành vi bất thường giảm khả năng tập trung", bác sĩ Chính nói, thêm rằng muỗi vằn thích đậu ở nơi tối, ẩm thấp trong nhà, thường đốt người lúc sáng sớm và chiều tối, cần đặc biệt tránh muỗi đốt, đặc biệt chú ý đến trẻ nhỏ, người cao tuổi.

Tiêm vaccine cũng là một biện pháp giúp phòng sốt xuất huyết hiệu quả. Việt Nam đang lưu hành vaccine Qdenga của hãng dược phẩm Takeda (Nhật Bản) sản xuất. Vaccine dành cho trẻ từ 4 tuổi trở lên và người lớn, lịch tiêm chỉ hai mũi, cách nhau ba tháng. Hiệu quả ngăn nguy cơ mắc và tái nhiễm sốt xuất huyết lên đến hơn 80%, giảm nguy cơ nhập viện hơn 90%.

Hoàng Dương

*Tên nhân vật được thay đổi.