Cách đấu giá vàng của Ngân hàng Nhà Nước không thể chống vàng hóa. Trong khi giá vàng thế giới giảm 243 USD/ounce ( từ 1.564 xuống 1.321 USD/ounce) chỉ trong 3 phiên giao dịch, thì giá vàng SJC giảm rất khiêm tốn, làm chênh lệch giá vàng nội và ngoại kéo giãn ra đến 6,2 triệu/lượng (15/4).
Giới kinh doanh vàng cho rằng do Ngân hàng Nhà nước đưa ra giá sàn quá cao. Trong khi các chuyên gia ngân hàng cố trấn an thị trường bằng các lý do không thuyết phục, thì nhiều người trong đó có các viên chức nhà nước, hoài nghi: “Liệu Ngân hàng Nhà nước có thực tâm chống vàng hóa hay không?”
Cách chống vàng hóa “lạ lẫm”: Việc chống vàng hóa là xóa bỏ thói quen dùng vàng trong thanh toán. Giảm dần truyền thống "mua vàng làm của" trong dân, đồng thời khuyến khích dân bán vàng ra để làm ăn khi có cơ hội. Tuy nhiên, để chênh lệch giá giữa vàng nội và ngoại quá cao và càng ngày càng giãn rộng là đi ngược lại ý nguyện này.
Trong thời kỳ giá vàng thế giới giảm mạnh mà còn giữ chênh lệch giá quá cao sẽ làm cho dân mua vàng “ khủng hoảng”, càng làm trầm trọng thêm hiện tương vàng hóa.
Cụ thể là ngày 15/4, giá vàng thế giới giảm mạnh nhất trong vòng 30 năm, nhưng dân vẫn chen chúc mua. Như thế thì làm sao chống vàng hóa? Ai còn dám bán vàng ra để làm ăn?
Tại sao ngân hàng thiếu thanh khoản vàng?
1) Theo thông tin báo chí, rất nhiều ngân hàng bị thiếu thanh khoản vàng do đã xuất khẩu hoặc bán vàng trong giai đoạn vàng tăng giá mạnh trong hai năm 2010 và 2011. Lúc đó, họ nghĩ rằng giá vàng đã quá cao. Không ngờ giá còn tiếp tục tăng mãi, nên chờ mua lại không được.
2) Qua năm 2012, nhiều đại gia vàng (đa số là cổ đông lớn của ngân hàng) thấy vàng rớt mạnh từ đỉnh kỷ lục 1.920 USD/ounce, nên vay vàng của ngân hàng để bán khống cho các doanh nghiệp vàng lớn. Họ sử dụng đòn bẩy nợ 85%, nên tạo ra số lương bán khống rất “khủng”.
Ví dụ: Một đại gia ngân hàng có cổ phần trong ngân hàng đủ để mua 1.000 lượng vàng. Ông ta vay ngân hàng tiền để mua 1.000 lượng vàng, rồi thế chấp sổ tiết kiệm vàng cho ngân hàng để vay tiền mua 850 lượng (vay được 85%), rồi lại thế chấp sổ tiết kiệm 850 lượng để vay, mua 722,5 lượng.
Cứ thế qua 10 lần vay mượn và thế chấp, vị đại gia này có thể có 4.551 lượng để bán (khống). Trên thực tế, vị đại gia này chỉ ngồi một chỗ, trong một buổi đã có thể thực hiện cả “quy trình “trên.
Đại gia vàng bán khống thì mong giá xuống để mua lại, kiếm lời. Còn doanh nghiệp vàng lớn thì ra sức để bán giá cao. Do đó, khi giá thật sự giảm mạnh (ngày 29/2/12, vàng thế giới đã giảm 104 USD/ounce), thì giá vàng nội lại tăng. Cả 2 trường hợp (1) và (2) đều gây ra thiếu thanh khoản vàng cho ngân hàng.
Tại sao Ngân hàng Nhà Nước khi đấu giá bán được vàng giá rất cao?
Vừa qua các ngân hàng thương mại kêu la: Bị áp lực phải bù thanh khoản vàng trước 1/6, nên bị Ngân hàng Nhà Nước ép phải mua giá cao. Tôi hiểu ý của Ngân hàng Nhà Nước là muốn “trị” những kẻ muốn lũng đoạn thị trường vàng, không để họ hưởng lợi khi giá vàng thế giới giảm, (Dùng USD để nhập khẩu vàng bù vào số vàng đã xuất khẩu hoặc bán), mà nền kinh tế phải chịu lạm phát. "Hãy trả lại César những gì của César” luôn là một đạo lý đúng!
Ai hưởng lợi trong cách chống vàng hóa của Ngân hàng Nhà Nước?
Đương nhiên là Ngân hàng Nhà Nước đã và đang lấy lại được “những gì mà César đã mất” (hàng trăm tỷ đồng từ đấu giá vàng). Nhưng Ngân hàng Nhà Nước lại đi quên một thế lực ngầm, rất đáng ngại, đã từng khuynh đảo nền kinh tế Việt Nam qua nhiều thời kỳ: Đó là các doanh nghiệp vàng lớn liên kết lại với nhau.
Đấu giá thành công ở mức cao là Ngân hàng Nhà Nước giúp cho “tập đoàn vàng” bán được giá cao, lợi nhuận “khủng” (bằng chênh lệch giá vàng). Vì sao? Vì số lương vàng mà Ngân hàng Nhà Nước bán đấu giá không đủ cho các Ngân hàng mua để bù thanh khoản, còn họ thì tha hồ tung hoành thị trường .
Nhưng lịch sử kinh tế đã khắc ghi một điều: "Khi tập đoàn kim hoàn hùng mạnh, họ luôn luôn thao túng hệ thống tài chính và lũng đoạn nền kinh tế”. Chỉ có dân, người mua vàng nhỏ lẻ để tiết kiệm, bị thiệt hại vì mua vàng với giá quá cao.
>> Xem thêm: Nên đầu tư hay thoái vốn vàng
ThS Lê Tấn Lam Anh
Chia sẻ bài viết của bạn về thị trường vàng tại đây.