4 triệu người Israel, chiếm gần một nửa trong tổng cộng 9 triệu dân, đã được tiêm ít nhất một liều vaccine Covid-19 của Pfizer-BioNTech. Hơn 2,6 triệu người đã nhận được liều thứ hai. Tuy nhiên, khoảng 2 triệu công dân đủ điều kiện từ 16 tuổi trở lên vẫn chưa tìm đến vaccine, trong khi số ca nhiễm mới trung bình hàng ngày ở nước này khoảng 4.000.
Mặc dù không bắt buộc tiêm chủng, Bộ trưởng Y tế Israel Yuli Edelstein cho biết đây là "nghĩa vụ đạo đức và một phần trách nhiệm chung" của người dân. "Bất cứ ai không tiêm phòng sẽ bị bỏ lại phía sau", ông tuyên bố.
Nhân viên y tế tiêm vaccine Covid-19 của Pfizer-BioNTech cho một người đàn ông tại Tel Aviv, Israel, hôm 16/2. Ảnh: AFP.
Tuần này, nội các của Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu đã bỏ phiếu thông qua việc tái mở cửa các trung tâm thương mại và viện bảo tàng cho công chúng, áp dụng các quy tắc giãn cách xã hội và bắt buộc đeo khẩu trang. Lần đầu tiên sau nhiều tháng, các phòng gym, sự kiện văn hóa và thể thao, khách sạn, bể bơi, cũng được nối lại hoạt động.
Tuy nhiên, quyết định này đi kèm với một hệ thống mới có tên "Huy hiệu Xanh", nhằm đảm bảo chỉ có những người đã được tiêm chủng đầy đủ hoặc hồi phục sau khi mắc Covid-19 mới được tiếp cận các hoạt động giải trí, bắt đầu áp dụng từ 21/2. Hai tuần sau, các nhà hàng, hội trường tổ chức sự kiện và hội nghị cũng sẽ được phép hoạt động trở lại theo hệ thống này. Khách hàng và người dự sự kiện phải mang theo giấy chứng nhận tiêm chủng có mã QR.
Các địa phương cũng thực thi những sáng kiến riêng, với khao khát đưa đất nước thoát khỏi lệnh phong tỏa toàn quốc lần ba và ngăn chặn làn sóng lây nhiễm mới. Tại vùng ngoại ô Bat Yam của Tel Aviv, một trung tâm thương mại tái mở cửa vào tuần trước cho những khách hàng đã tiêm vaccine hoặc khỏi Covid-19.
Thị trưởng thành phố Karmiel cũng ra quyết định tương tự khi đồng ý nối lại hoạt động kinh doanh, nhưng chỉ cấp phép cho những chủ lao động có thể xác minh rằng tất cả nhân viên của họ đã tiêm đủ hai liều vaccine Covid-19, hoặc đã phục hồi sau khi nhiễm virus.
Tại những thành phố khác, thị trưởng thậm chí muốn cấm các giáo viên chưa tiêm phòng đến lớp học, trong khi một số chủ khách sạn đe dọa sa thải những nhân viên chưa tiêm vaccine Covid-19.
Tiến sĩ Maya Peled Raz, chuyên gia luật y tế tại Đại học Haifa của Israel, ủng hộ việc hạn chế một số quyền tự do cá nhân vì mục tiêu lớn hơn. Theo bà, các chủ lao động không thể buộc nhân viên tiêm phòng, nhưng họ có quyền chỉ cho phép những người đã tiêm làm việc, bởi nếu không làm như vậy thì doanh nghiệp có thể bị tổn hại.
"Đấy là lựa chọn của mỗi người. Nếu đã tiêm, bạn có thể vào. Nhưng nếu bạn chưa tiêm, chúng tôi không thể để bạn gây nguy hiểm cho người khác", Peled Raz đề cập thêm về các hoạt động giải trí.
Theo bình luận viên Isabel Kershner của NYTimes, Israel giờ đây trở thành một "phòng thí nghiệm" về việc thiết lập các quy tắc trong một "xã hội vaccine", với loạt câu hỏi về cân bằng giữa những bước hướng tới khôi phục cuộc sống bình thường với các vấn đề nhạy cảm như an toàn công cộng, phân biệt đối xử, quyền riêng tư và tự do lựa chọn.
Nhằm đảm bảo an toàn cho quá trình tái mở cửa, Bộ Y tế Israel đang đề xuất đạo luật bắt buộc những người lao động chưa tiêm vaccine làm công việc tiếp xúc cộng đồng phải xét nghiệm nCoV hai ngày một lần. Bộ trưởng Edelstein còn thúc đẩy dự luật cho phép cơ quan này xác định những người chưa tiêm vaccine cho chính quyền địa phương.
Trong khi đó, giới chức và tình nguyện viên địa phương đang cố gắng thu hút người dân đến các trung tâm tiêm chủng bằng cách cung cấp bánh pizza miễn phí, đồ ngọt và món ăn truyền thống. Tuy nhiên, tiêm phòng vẫn là quyết định cá nhân và không phải ai cũng chấp nhận tiêm vaccine Covid-19.
Ofek Hacohen, người cho thuê nhà nghỉ ở Jerusalem, tin vào cách tiếp cận tự nhiên để có cơ thể khỏe mạnh, đồng thời cho rằng mối đe dọa từ "bệnh cúm" Covid-19 đã bị phóng đại. Người đàn ông 34 tuổi này cũng không tin tưởng vào mức độ an toàn của vaccine, và không biết phải làm gì nếu chính quyền áp đặt các điều luật hạn chế những lựa chọn của anh.
"Nhưng tôi vẫn sẽ không tiêm phòng", Hacohen nói. "Tôi chắc chắn sẽ tham gia các cuộc biểu tình và tin rằng mình không đơn độc. Tôi có thể sống mà không cần đến rạp hát, xem đá bóng hoặc ăn nhà hàng. Thật khó chịu, nhưng tôi có thể làm gì đây?".
Các buổi hòa nhạc và nhà hàng là những dịch vụ dễ từ bỏ hơn. Tuy nhiên, vấn đề trở nên gây tranh cãi gay gắt khi động chạm đến quyền lợi của chủ lao động và người lao động. Sau khi một số thị trưởng đe dọa cấm các giáo viên chưa tiêm phòng đến lớp dạy, Bộ Tư pháp Israel phải lên tiếng làm rõ rằng họ không có quyền làm vậy nếu chưa có luật mới.
Hiệp hội Dân quyền Israel và Đường dây nóng của Người lao động cho biết họ còn nhận được khiếu nại từ những người lao động chưa được tiêm phòng khác. Hai tổ chức này đã viết thư cho Bộ trưởng Tư pháp Israel để yêu cầu ban hành thông báo rõ ràng rằng theo luật hiện hành, chủ lao động không được yêu cầu thông tin liên quan đến tình trạng tiêm vaccine của người lao động.
"Vấn đề đầu tiên là không có chính sách. Khi chính phủ làm việc không đủ nhanh, rất nhiều sáng kiến cá nhân đã xuất hiện", Gil Gan-Mor, giám đốc một đơn vị tại Hiệp hội Dân quyền Israel, nêu ý kiến. Theo ông, quốc hội Israel cần tổ chức cuộc thảo luận rộng rãi về mục tiêu cân bằng giữa các quyền và lợi ích xung đột.
Trung tâm thương mại ở Bat Yam, nơi từng đề nghị khách hàng chứng minh đã tiêm vaccine, sớm phải xóa bỏ yêu cầu này và trở lại với việc trang bị máy đo thân nhiệt cho các nhân viên an ninh.
Haifa Zeinab, nhân viên một cửa hàng bán quần áo và quà tặng, cho biết cô không định tiêm vaccine Covid-19, do từng chứng kiến một người họ hàng bị choáng váng sau cả hai lần tiêm.
Khi được hỏi sẽ làm thế nào nếu không được vào trung tâm thương mại vì không có "Huy hiệu Xanh", hoặc kết quả xét nghiệm âm tính với nCoV hai ngày một lần, cô gái 20 tuổi nhún vai: "Thì tôi sẽ không đến nữa".
Ánh Ngọc (Theo NY Times)