Ba quan chức Mỹ hồi tuần trước cho biết tàu căn cứ tiền tuyến IRINS Makran cùng một hộ vệ hạm cỡ nhỏ của Iran đang di chuyển ở vùng biển phía đông châu Phi trên hải trình tới Venezuela. Trước đó, ảnh vệ tinh ngày 28/4 cho thấy tàu Makran neo tại cảng Rajaei của Iran, chở theo 7 xuồng tấn công tốc độ cao trên boong.
Các quan chức Bộ ngoại giao Iran ngày 31/5 khẳng định quyền được hoạt động trên toàn thế giới của hải quân nước này khi được hỏi về việc tàu Makran sẽ đến Venezuela.
"Phát ngôn viên Saeed Khatibzadeh nhấn mạnh quyền hợp pháp của Iran khi đi qua các vùng biển quốc tế. Khatibzadeh cũng cảnh báo giới chức Mỹ về bất cứ hành động nào chống lại Iran", thông cáo của Bộ Ngoại giao Iran cho biết.
Bộ Chỉ huy phía nam và Bộ Chỉ huy Trung tâm của Mỹ chưa bình luận về thông tin. Phát ngôn viên Lầu Năm Góc John Kirby không xác nhận hải trình của Makran cùng hàng hóa trên tàu khi được hỏi vào hôm 1/6.
Tàu IRINS Makran tại cảng Rajaei của Iran ngày 28/4. Ảnh: Maxar.
7 chiếc xuồng trong ảnh vệ tinh mang đặc điểm giống dòng xuồng tấn công nhanh cỡ trung thuộc dòng Peykaap đang được lực lượng trên biển của Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) vận hành.
Lực lượng trên biển của IRGC chịu trách nhiệm về an ninh ven biển Iran và eo biển Hormuz. Các loại xuồng tấn công dòng Peykaap của lực lượng này, trang bị ngư lôi và tên lửa, từng áp sát chiến hạm và tàu công vụ Mỹ ở vịnh Ba Tư.
Makran được hoán cải từ tàu chở dầu, là chiến hạm mới nhất và lớn nhất của hải quân Iran, đóng vai trò gần giống Căn cứ Viễn chinh Trên biển của hải quân Mỹ. Tàu dài khoảng 230 m, có thể trở thành căn cứ di động trên biển cho tàu thuyền và máy bay cỡ nhỏ với khả năng hoạt động trên toàn thế giới. Makran có một sàn đáp lớn, có thể mang theo xuồng tấn công và các thiết bị bổ sung nằm bên dưới.
Tổng thống Venezuela Nicola Maduro từng đề cập đến việc mua vũ khí từ Iran, có thể bao gồm công nghệ tên lửa đạn đạo. Các quan chức Mỹ tin rằng việc tàu hải quân Iran tới Venezuela thể hiện Caracas và Tehran đang tăng cường hợp tác quân sự.
Chưa rõ số xuồng cao tốc trên tàu Makran nằm trong hoạt động chuyển giao vũ khí cho quân đội Venezuela, hay chúng sẽ tham gia cuộc diễn tập của lực lượng Iran với hải quân Venezuela. Nếu số xuồng tấn công cao tốc được chuyển giao, chúng có thể trở thành nòng cốt cho lực lượng tác chiến phi đối xứng của quân đội Venezuela nhằm đối đầu với các lực lượng hải quân có ưu thế hơn.
Đợt triển khai tàu Makran diễn ra trong bối cảnh Iran và Venezuela đang xích lại gần nhau. Cả hai nước đều chịu trừng phạt từ Mỹ và bị hạn chế tiếp cận thị trường toàn cầu. Chính phủ Venezuela năm ngoái đổi 9 tấn vàng lấy việc Iran hỗ trợ cải thiện các nhà máy lọc dầu tại đây, Bloomberg đưa tin. Iran cũng nhiều lần chuyển dầu tới Venezuela nhằm hỗ trợ nước này đối phó cuộc khủng hoảng năng lượng.
Nguyễn Tiến (Theo USNI)