Đạo diễn người Trung Quốc Chloé Zhao nhận được đề cử với Nomadland, tác phẩm thứ ba trong sự nghiệp. Cô từng đạo diễn Songs My Brother Taught Me và The Rider, đều được giới phê bình đánh giá cao, nhận đề cử giải Tinh thần Độc lập (Independent Spirit Award). Với Nomadland, cô trở thành phụ nữ đầu tiên nhận được bốn đề cử trong cùng một năm tại giải Oscar cho các hạng mục: Đạo diễn, Biên tập, Phim hay nhất và Kịch bản chuyển thể xuất sắc. Chloé Zhao cũng lập kỷ lục khi trở thành phụ nữ châu Á và da màu đầu tiên được đề cử hạng mục Đạo diễn.
Chloé Zhao (trái) và Emerald Fennell. Ảnh: AP.
Diễn viên người Anh Emerald Fennell được xướng tên ngay lần đầu ngồi ghế đạo diễn với Promising Young Woman. Cô nổi tiếng với vai diễn Camilla Parker-Bowles trong series The Crown của Netflix và một số vai diễn trong Albert Nobbs (2011), Anna Karenina (2012), The Danish Girl (2015). Ngoài ra, Emerald Fennell còn gây tiếng vang với vai trò người sáng tạo của mùa hai của series Killing Eve (2019), giúp cô nhận được hai đề cử giải Primetime Emmy.
Cả hai đều rất trẻ - Zhao sinh năm 1982, Fennell sinh năm 1985 - nhưng đã định hình được phong cách làm phim khác biệt. Nomadland là bộ phim chính kịch mang màu sắc phim tài liệu. Promising Young Woman pha trộn nhiều thể loại: giật gân (thriller), hài đen (black comedy), hài lãng mạn (rom-com). Tại Oscar 2021, họ sẽ phải "chiến đấu" với ba đạo diễn nam khác là David Fincher (Mank), Thomas Vinterberg (Another Round) và Lee Isaac Chung (Minari).
Chloé Zhao và Emerald Fennell không phải người Mỹ nhưng đều phơi bày những góc khuất của xã hội Mỹ đương thời qua tác phẩm. Hai nhân vật một già, một trẻ - Fern và Cassie - đại diện cho hai thế hệ phụ nữ khác biệt, nhưng đều là những số phận bị xã hội bỏ rơi hoặc vùi dập.
Nomadland kể hành trình rong ruổi khắp nước Mỹ của Fern (Frances McDormand), một phụ nữ gần như trắng tay ở tuổi 60. Bà mất việc, mất chồng, không có nhà để ở, phải bán hết tài sản để sống lang thang khắp nơi trên một chiếc xe tải. Suốt chuyến đi xuyên Mỹ, Fern gặp gỡ nhiều người và có những cuộc đối thoại sâu cay ở quãng cuối cuộc đời. Những người như Fern được gọi là "Nomad" - cư dân của lối sống du mục, nay đây mai đó. Họ là những người đã trải qua gần như mọi chuyện trên đời, nhưng lại hết sức cô đơn khi tuổi già ập đến.
Trailer phim "Nomadland". Video: Searchlight Pictures.
Lấy bối cảnh đại suy thoái kinh tế thập niên 2010 ở Mỹ, Nomadland kể về những số phận bấp bênh khi bị giấc mơ Mỹ bỏ rơi. Ống kính của Chloé Zhao trần trụi, đề cao sự chân thật với nhiều ngoại cảnh lột tả thiên nhiên hùng vĩ. Thông qua hành trình của Fern, Chloé Zhao khéo léo gửi gắm thông điệp về nhân sinh. Cô nhắn nhủ mọi người trân trọng thời gian, sống thanh thản và tìm cách vượt qua mất mát.
Nhân vật chính trong Promising Young Woman là Cassie Thomas (Carey Mulligan), một cựu sinh viên trường y đã bỏ nghề để làm nhân viên bán cà phê. Vào mỗi cuối tuần, Cassie lui tới quán bar để tìm kiếm đàn ông. Cô giả vờ say để ngả vào lòng họ rồi nhanh chóng lật mặt khiến họ bẽ bàng. Hành động này chính là cách Cassie dùng để trả thù đàn ông kể từ sau cái chết của cô bạn thân Nina - người từng bị bạo hành tình dục. Sự kiện kinh hoàng với Nina khiến cho cuộc sống của Cassie đảo lộn hoàn toàn. Cô bắt đầu lên kế hoạch trả thù những kẻ gây ra cái ác với Nina khi bí mật dần được tiết lộ.
Promising Young Woman lật lại phong trào #MeToo với câu chuyện bạo hành tình dục. Emerald Fennell nhấn mạnh yếu tố nữ quyền và bóc trần bản chất con người. Cuộc trả thù của Cassie chính là phép thử dành cho hai mặt thiện - ác bên trong mỗi người. Ai cũng có phần xấu xa, nhưng không ai dám chấp nhận điều đó. Trong phim, cô liên tục lồng ghép những yếu tố của văn hóa đại chúng (pop culture) như âm nhạc của Britney Spears, Paris Hilton để giảm nhẹ sự căng thẳng. Đặc biệt, Emerald Fennell chủ động dùng góc nhìn hài hước để phơi bày bí mật đen tối đằng sau câu chuyện.
Trailer "Promising Young Woman". Video: Focus Features.
Cả Nomadland và Promising Young Woman đều nhận được phản hồi tốt từ giới phê bình. Nhưng nếu phải so sánh, tác phẩm của Chloé Zhao có phần nhỉnh hơn. Nomadland được xem là "ngựa chiến" của mùa giải năm nay khi càn quét gần như mọi giải tiền Oscar. Riêng Chloé Zhao đã giành được tượng Sư Tử Vàng tại Liên hoan phim Venice và gần nhất là Quả Cầu Vàng cho "Đạo diễn xuất sắc".
Trước đó, ở Oscar, hạng mục này gần như là cuộc chơi của các đạo diễn nam. Chỉ có đúng sáu gương mặt nữ từng xuất hiện trong danh sách đề cử "Đạo diễn xuất sắc": Lina Wertmüller (Seven Beauties năm 1975), Jane Campion (The Piano năm 1993), Sofia Coppola (Lost in Translation năm 2003), Kathryn Bigelow (The Hurt Locker năm 2008) và Greta Gerwig (Lady Bird năm 2017). Trong đó, Kathryn Bigelow trở thành nữ đạo diễn duy nhất thắng hạng mục này.
Suốt 93 năm tổ chức, cũng chưa từng có hơn một đạo diễn nữ được đề cử trong cùng một năm. Lễ trao giải Oscar lần thứ 93 sẽ diễn ra vào ngày 25/4, sau một khoảng thời gian bị trì hoãn vì đại dịch.
Bên cạnh phần đạo diễn, cả hai bộ phim đều nhận được đề cử Oscar "Kịch bản xuất sắc". Nomadland do Chloé Zhao chắp bút, được chuyển thể từ cuốn sách phi hư cấu Nomadland: Surviving America in the Twenty-First Century của tác giả Jessica Bruder phát hành năm 2017. Promising Young Woman là kịch bản gốc do chính Emerald Fennell sáng tạo. Ngoài ra, hai nữ diễn viên Frances McDormand và Carey Mulligan cũng đang là đối thủ tại hạng mục "Nữ diễn viên chính xuất sắc".
Sơn Phước