Bác sĩ Bạch Thị Chính, Giám đốc Y khoa Hệ thống tiêm chủng VNVC, cho biết hiện nhiều địa phương ghi nhận các ca bệnh truyền nhiễm rải rác như sốt xuất huyết, tay chân miệng, ho gà... Một số bệnh truyền nhiễm khác có thể gia tăng như tay chân miệng, thủy đậu, sởi, rubella, cúm A/H5N1. Trong bối cảnh kỳ nghỉ lễ 30/4-1/5 đang đến gần, đồng thời trẻ em chuẩn bị được nghỉ hè, có thể đến những nơi đông người, bác sĩ Chính khuyến cáo cách phòng bệnh cho trẻ hiệu quả để đảm bảo sức khỏe vui chơi cùng gia đình.
Các bệnh thường gặp
Bác sĩ Chính cho biết trẻ nhỏ thường dễ lây nhiễm bệnh thông qua đường hô hấp và phân-miệng. Trong đó, bệnh lây qua đường hô hấp gồm cúm, sởi, thủy đậu, ho gà, bạch hầu...; bệnh lây qua đường phân miệng như tay chân miệng, tả, thương hàn, rotavirus, bại liệt...
Với bệnh hô hấp, mầm bệnh có thể lây trực tiếp từ người sang người thông qua các giọt tiết ho, hắt hơi, nói chuyện; hoặc bàn tay trẻ chạm vào các bề mặt chứa mầm bệnh sau đó đưa lên mắt, mũi. Với đường phân miệng, trẻ có thể nhiễm mầm bệnh thông qua việc uống nước, thức ăn có chứa mầm bệnh hoặc nuốt phải virus có trong dịch tiết, phân. Đặc biệt khi du lịch đến các môi trường mới, trẻ sẽ tăng nguy cơ tiếp xúc với người khác mang mầm bệnh hoặc ăn thức ăn, uống nước có thể bị nhiễm khuẩn. Trẻ nhỏ thường hiếu động, chưa có ý thức giữ gìn vệ sinh, sinh hoạt trong môi trường đông đúc như khu nghỉ dưỡng, bãi biển công cộng... nên khả năng mắc bệnh và lây lan mầm bệnh càng cao.
Các bệnh nói trên có tốc độ lây lan nhanh. Ví dụ như một người mắc sởi có thể lây cho 20 người; một bệnh nhân ho gà có thể lây cho 12-17 người, bệnh nhân thủy đậu có thể lây cho 8-12 người.
Cách phòng chống
Để giúp trẻ hạn chế mắc bệnh, bác sĩ Chính khuyến cáo phụ huynh cần cho trẻ đeo khẩu trang khi đến nơi đông người, cách ly khi có dấu hiệu bệnh để tránh lây cho người khác. Tại nhà, gia đình thường xuyên sát khuẩn môi trường khu vực trẻ chơi đùa như sàn nhà, bề mặt chung, đồ chơi của trẻ... bằng dung dịch Cloramin B, sau đó rửa lại bằng nước sạch và để khô. Gia đình nên giúp trẻ tạo thói quen vệ sinh như rửa tay sau khi đi toilet, tập thói quen không chạm tay vào mắt, mũi.
Nếu trẻ có dấu hiệu bệnh, phụ huynh cần sớm cách ly, cho trẻ nghỉ học hoặc hoãn các lịch trình du lịch, thông báo cho nhà trường hoặc địa phương để nắm thông tin. Trẻ cần ăn uống đủ dinh dưỡng trong thời gian mắc bệnh và nghỉ ngơi hợp lý. Gia đình không tự áp dụng các biện pháp dân gian như đắp lá, uống các bài thuốc không rõ nguồn gốc... chưa được khoa học chứng minh; tránh tự mua kháng sinh dẫn đến việc điều trị không đúng bệnh, lâu dài dẫn đến tình trạng kháng kháng sinh.
Phụ huynh và người chăm sóc cũng cần chú ý thực hành vệ sinh cá nhân, không hôn, không dùng chung vật dụng cá nhân với trẻ bệnh.
Trẻ cũng cần được tiêm đủ vaccine, để có miễn dịch chủ động với bệnh. Theo bác sĩ Chính, nhiều mầm bệnh truyền nhiễm đã có vaccine phòng ngừa như sởi, bại liệt, thủy đậu, bạch hầu, ho gà, tả, thương hàn, rotavirus... Việc tiêm chủng cũng là cách giúp trẻ tránh nhiễm nhiều bệnh cùng một lúc và giảm khả năng trở nặng khi mắc một số bệnh khác, ví dụ tay chân miệng.
Trong đó, nhóm 4-5 tuổi cần tiêm nhắc một số vaccine đầu đời như bạch hầu, ho gà, uốn ván, bại liệt. Đây là cách củng cố miễn dịch cho trẻ khi hiệu quả của các vaccine đầu đời sẽ suy giảm theo thời gian.
Phụ huynh không nên có tâm lý chờ đến dịch bệnh mới tiêm ngừa cho con. Lý do là các mũi tiêm cần thời gian để giúp cơ thể sinh kháng thể, do đó cần chủng ngừa sớm để đảm bảo sinh miễn dịch hiệu quả. Ngoài ra, để tạo "kén" bảo vệ sức khỏe của trẻ, các thành viên trong gia đình, người làm nghề thường xuyên tiếp xúc với trẻ nhỏ cũng cần kiểm tra lịch tiêm chủng, bổ sung các mũi còn thiếu.
Nhật Linh