Zheng rất thích món quà. Cô và đồng nghiệp đã dành phần lớn thời gian của bữa tiệc cào xổ số. Tiếng la hét vui sướng và tiếc nuối tràn ngập căn phòng. Cuối cùng họ trúng thưởng 200 tệ - ít hơn một nửa số tiền đã chi nhưng dường như không ai bận tâm.
"Cảm giác thật tuyệt. Những gì đồng nghiệp cho tôi là ký ức tuyệt vời không mua được bằng tiền", Zheng, làm việc tại một công ty quảng cáo ở Thượng Hải nói.
Từ đầu năm nay lĩnh vực xổ số của Trung Quốc đang hồi phục. Từng bị coi là vô vọng, trò may rủi này bất ngờ thu hút thanh niên, những người đang tìm "cảm giác mạnh rẻ tiền" và cơ may một phút đổi đời trong bối cảnh nền kinh tế khó khăn.
Một người phụ nữ khoe ba vé số, tại Thượng Hải, tháng 4/2023. Ảnh: Sixthtone
Theo Bộ Tài chính, doanh số bán vé số đạt 50 tỷ tệ trong tháng 4 - cao nhất trong một thập kỷ - một phần nhờ vào sự phổ biến tăng vọt của các sản phẩm được người chơi trẻ tuổi ưa chuộng. Tổng doanh thu bốn tháng đầu năm 2023 vượt 175 tỷ tệ, tăng 49% so với cùng kỳ năm trước.
Ở đất nước tỷ dân, cờ bạc là bất hợp pháp, nhưng xổ số thể thao và phúc lợi do nhà nước điều hành đã có những bước tiến lớn kể từ khi thành lập năm 1980. Chúng tạo ra doanh thu hàng trăm tỷ tệ mỗi năm, một phần nguồn thu được sử dụng cho các dự án từ thiện và chính phủ.
Trong một thời gian dài, trò này chủ yếu thu hút người trung niên và cao tuổi, bán tại các sạp báo truyền thống và cửa hàng do nhà nước điều hành. Nhưng những người bán hàng nói rằng sự bất ổn kinh tế hiện nay đang khiến những người trẻ cũng muốn thử vận may.
"Những năm trước, gian hàng của tôi chủ yếu là đàn ông 40 tuổi. Bây giờ tôi thấy nhiều người trẻ", Liang, chủ đại lý xổ số ở tỉnh Thiểm Tây nói.
Nền kinh tế Trung Quốc đang vật lộn để phục hồi sau 3 năm áp dụng các biện pháp kiểm soát đại dịch nghiêm ngặt. Thế hệ millennials đang đặc biệt khó khăn, với tỷ lệ thất nghiệp cao kỷ lục 20%. Nhiều người đang tìm kiếm lối thoát bằng cách nương nhờ cửa Phật, nằm yên, bỏ phố về quê, hoặc "làm con gái toàn thời gian". Giờ đây, có vẻ như ngày càng nhiều thanh niên tin rằng xổ số có thể là tấm vé giúp họ thoát khỏi tình trạng bất an về tài chính, hoặc ít nhất cung cấp một lối thoát tạm thời.
Các bài đăng về xổ số thường xuyên lan truyền trên mạng xã hội Trung Quốc trong những tháng gần đây. Vào tháng 5, chủ đề "bạn nên làm gì sau khi trúng giải độc đắc 170 triệu tệ" bắt đầu trở thành xu hướng trên nền tảng Weibo, thu hút 390 triệu lượt xem.
Chiến lược tiếp thị của các công ty xổ số cũng hướng đến người trẻ. Doanh số bán xổ số đã giảm mạnh sau năm 2018, từ 511 tỷ tệ xuống còn 422 tỷ tệ một năm sau đó. Doanh thu sụt giảm sâu hơn sau khi đại dịch.
Các nhà chức trách đã tung ra các loạt xổ số mới, thời thượng hơn và giúp giới trẻ dễ dàng mua hơn. Vé số hiện được bán tại các trung tâm mua sắm và máy bán hàng tự động. Các quầy xổ số thể thao thậm chí đã được thiết lập bên trong các cửa hàng trà sữa trân châu và nhà hàng burger ở một số thành phố.
Người dân mua vé số ở Thượng Hải, đầu tháng 4/2023. Ảnh: Sixthtone
Vào tháng 4, Nhật báo Thể thao Trung Quốc báo cáo rằng việc mở thêm các kênh bán hàng cho xổ số thể thao sẽ là một trong những ưu tiên chính của chính quyền năm 2023. Việc xây dựng các kênh mới sẽ là nhiệm vụ trọng tâm quốc gia trong thời gian tới, có ý nghĩa to lớn đối với việc mở rộng cơ sở người dùng", báo cáo cho biết.
Một nhân viên họ Chen, tại quầy xổ số thể thao trong một trung tâm mua sắm ở Thượng Hải nói rằng nỗ lực mở các cửa hàng xổ số mới ở những điểm tụ tập nổi tiếng bắt đầu vào năm 2021. Riêng quầy của cô hoạt động từ tháng 2 năm nay.
Trung tâm mua sắm nơi gian hàng của Chen tọa lạc rất nổi tiếng với sinh viên và người trẻ. Họ thường đến mua vé số vào buổi tối. "Những người trẻ tuổi đang phải đối mặt với áp lực lớn hơn bao giờ hết trong xã hội ngày nay, chơi xổ số giúp họ giải tỏa phần nào", cô nói.
Tuy nhiên, một số nhà kinh tế lo ngại việc nhắm mục tiêu có chủ ý vào người tiêu dùng trẻ tuổi. Dan Wang, nhà kinh tế tại Ngân hàng Hang Seng, nói rằng động thái này có thể do nhu cầu tăng doanh thu của chính phủ, vốn bị ảnh hưởng bởi sự sụt giảm doanh thu bất động sản và thuế trong vài năm qua.
Nhưng trên thực tế, xổ số có xu hướng hoạt động như một hình thức đánh thuế lũy thoái, tức thuế tăng khi thu nhập giảm. Những người có thu nhập thấp hơn có nhiều khả năng chơi và mất tiền hơn.
Song những điều này không khiến người trẻ bận tâm. Bao Jiayin, một sinh viên đại học 22 tuổi ở Thượng Hải cho biết lần đầu tiên cô chơi xổ số thể thao vào World Cup 2018. "Đây là trò may mắn. Cả nhà tôi đã mua nhưng chỉ có mẹ tôi, người không biết gì về bóng đá, trúng thưởng", cô chia sẻ.
Bao nghỉ chơi trong mấy năm qua. Nhưng vào tháng Ba, cô thấy một số bạn bè chia sẻ kết quả trên dòng thời gian. Xem video thấy có người chơi hàng chục vé một lúc, cô quyết định thử.
Bao đang cào vé số ở Thượng Hải, ngày 13/6/2023. Ảnh: Sixthtone
"Trước khi bạn bắt đầu cặm cụi dò kết quả, sự kỳ vọng và căng thẳng thực sự phấn khích. Ngay cả khi bạn thua, cảm giác thất vọng sẽ sớm biến mất", Bao nói.
Kể từ đó, bất cứ lúc nào cảm thấy mình đang gặp khó khăn và cần một chút may mắn, cô sẽ mua cho mình một vé. Tuần nào cô cũng mua.
Cho đến nay, chiến thắng lớn nhất của cô là giải thưởng 100 tệ từ vé 50 tệ và cô dùng nó để mua thêm vé khác. "Số tiền nhỏ nhưng mang lại niềm vui cực lớn", cô nói.
Bảo Nhiên (Theo Sixthtone)