* Bài viết tiết lộ tình tiết phim
Nightmare Alley là tác phẩm mới nhất của đạo diễn Guilermo Del Toro, người đứng sau thành công của The Shape of Water, bộ phim từng đoạt bốn tượng vàng Oscar 2018. Tại lễ trao giải Oscar năm nay, Nightmare Alley nhận bốn đề cử, trong đó có "Phim hay nhất".
Phim kể về hành trình của Stanton Carlisle (do Bradley Cooper thủ vai), gã trai hào hoa. Bỏ lại sau lưng quá khứ bí ẩn, Stanton gia nhập một gánh xiếc kỳ lạ, nơi hắn được học và trau dồi những ngón nghề bằng óc quan sát và miệng lưỡi. Rời gánh xiếc, định mệnh sắp đặt cho hắn gặp Lilith Ritter (Cate Blanchet), một bác sĩ tâm lý. Cùng nhau, họ lên kế hoạch thực hiện những phi vụ liều lĩnh bằng khả năng thao túng tâm lý người khác.
Stanton được xây dựng không phải là một kẻ xấu hoàn toàn. Hắn mang trong mình những tổn thương, ám ảnh từ quá khứ. Từ sự tự ti, Stanton mong muốn kiểm soát tất cả, đặc biệt là tâm trí con người, từ đó dùng cảm giác thống trị để xoa dịu bản thân. Bắt đầu từ việc đọc vị tâm lý, những thủ thuật nho nhỏ, dần dà những màn diễn của hắn trở nên mưu mô, nguy hiểm hơn và cũng để lại hậu quả nặng nề.
Stanton không hay biết, hoặc cũng có thể chẳng hề quan tâm sự dối trá của hắn sẽ đeo đuổi các nạn nhân và hủy hoại họ thế nào. Từng là một người cảm thông với những số phận khốn khổ hơn mình, nhưng điều đó không đủ lớn để Stanton từ bỏ lòng tham. Cuối cùng, hắn đánh mất bản ngã, buông mình vào những trò ma quỷ.
Cuộc đời Stanton trong phim chỉ được khắc họa gói gọn trong hai năm, nhưng kể đủ về tội lỗi, day dứt và sự trả giá. Đoạn kết phim, khi mất đi tất cả, Stanton từ kẻ đi săn lại trở thành con mồi, sa bẫy bởi chính các mánh lới hắn học từ những ngày đầu tiên. Hắn nhận ra quyền lực, sức mạnh được vun đắp từ dối trá và lòng tham đều là ảo ảnh. Vai diễn kẻ thống trị của hắn giờ đây được chuyển sang cho người khác, cứ tiếp tục như vậy trong vòng quay cuộc đời.
Không riêng Stanton, mỗi nhân vật trong phim đều có quá khứ cần được an ủi. Khi nỗi đau quá lớn, họ tìm đến những yếu tố tâm linh để có thể yên lòng. Những "bóng ma" vật vờ trong phim đều bắt nguồn từ sự đổ vỡ, lừa gạt của con người.
Nightmare Alley được xây dựng với đặc trưng giật gân kiểu cổ điển, nhiều đặc tính của dòng phim noir thịnh hành tại Mỹ giữa thế kỷ trước. Tuy nhiên, phim không lạm dụng cú twist để tạo bất ngờ. Đạo diễn Guilermo Del Toro áp dụng sở trường của ông khi xây dựng bầu không khí bí ẩn mơ hồ cùng những khung cảnh, tạo hình kỳ lạ, đôi lúc như một câu chuyện thần tiên đen tối.
Mạch phim được chia làm hai phần riêng biệt với diễn biến nhanh chậm tùy hứng cũng là điểm thu hút riêng. Mọi thứ diễn ra không theo chuẩn mực nào. Nhân vật, sự kiện đôi khi xuất hiện rồi biến mất, nhiều hình ảnh, biểu tượng chỉ xuất hiện một lần. Tất cả đều mơ hồ làm người xem luôn phải suy nghĩ về những điều sẽ xảy ra tiếp theo và ý nghĩa ẩn sâu. Điều này có thể khiến một số khán giả cảm thấy mệt ở nửa đầu phim do diễn biến cứ từ từ đan xen, chồng chéo nhau. Ở nửa sau, câu chuyện hấp dẫn hơn khi được đẩy cao trào, nhịp độ.
Tác phẩm có bố cục ánh sáng đẹp và chuẩn mực. Nhiều góc máy rộng và những cảnh quay kéo dài được sử dụng thường xuyên để thể hiện chiều sâu của bối cảnh cũng như sự bức bối trong tâm lý nhân vật.
Đạo diễn Guilermo Del Toro nổi tiếng với những bộ phim có phần tạo hình, bối cảnh và màu sắc dị biệt, ảnh hưởng mạnh tới thị giác như tác phẩm kỳ ảo Pan’s Larynbith, The Shape Of Water... hay các bom tấn hành động Hellboy, Pacific Rim... Với Nightmare Alley - tác phẩm thể loại tâm lý tội phạm, giật gân, khán giả vẫn nhận ra nét độc đáo trong phong cách của ông. Ví dụ khung cảnh gánh xiếc tại thôn quê, buổi biểu diễn tại khách sạn trong thành phố lớn hay cuộc nói chuyện đơn giản giữa hai vợ chồng già, tất cả đều toát lên vẻ mơ hồ, không bình thường.
Nam chính Bradley Cooper một lần nữa cho thấy sự biến hóa với kiểu nhân vật hoàn toàn mới, chưa hề lặp lại trong sự nghiệp. Trong vai kẻ lừa lọc Stanton Carlisle, Bradley Cooper hai lần thay đổi tạo hình cùng ba lần chuyển trạng thái tâm lý. Từ hình ảnh gã trai tự tin, ngạo nghễ thao túng tất cả, đến khi trở thành kẻ bần cùng, yếu đuối dưới đáy xã hội, Bradley Cooper khắc họa rõ nét qua từng khung hình, tác động tới cảm xúc của khán giả.
Đồng hành Bradley Cooper là Cate Blanchett với vai bác sĩ tâm lý Lilith Ritter đẹp và lạnh lùng - mảnh ghép hoàn hảo tạo thành một cặp lãng mạn, nguy hiểm. Dàn diễn viên phụ với những cái tên nổi tiếng như Willem Dafoe, Richar Jenkins, Toni Collette... cũng hoàn thành tốt nhiệm vụ tạo thành "bức tranh" kỳ ảo.
Với điểm số trung bình 7.1 trên IMDb và 7.0 trên Metacritic cùng nhiều đánh giá tích cực, Nightmare Alley được lòng cả các nhà phê bình lẫn khán giả đại chúng. Các tờ Independent, Guardian, Forbes đều dành lời ngợi khen, trong đó tác giả Andrew Pulver của Guardian nhận định tác phẩm có thể đoạt Oscar "Phim hay nhất" năm nay.
Nguyên Thảo