'Dune': Cuộc chiến ở hành tinh cát

* Bài viết tiết lộ nội dung phim

Chuyện phim lấy bối cảnh năm 10191 ở tương lai. Nhân vật chính Paul Atreides (Timothée Chalamet) là con trai độc nhất của Công Tước Leto Atreides (Oscar Isaac) và Lệnh bà Jessica (Rebecca Ferguson). Theo mệnh lệnh của Hoàng đế, gia tộc Atreides phải quản lý hành tinh sa mạc Arrakis, nơi có nhiều "spice" (hương dược) - thứ được xem như thuốc thần, đem lại lợi ích về sức khỏe, có thể dùng làm nhiên liệu du hành liên hành tinh. Là người nối dõi gia tộc, Paul phải học hỏi và hoàn thiện những kỹ năng cần thiết để sẵn sàng thay thế vị trí của cha trong lúc cấp bách.

 

 

Trailer "Dune"

Phim chuyển thể từ tiểu thuyết cùng tên của nhà văn Frank Herbert. Kịch bản do đạo diễn Denis Villeneuve chấp bút cùng Jon Spaihts và Eric Roth, giữ tinh thần nguyên tác, nhất là những tư tưởng về tôn giáo, chính trị và quyền lực.

Vốn có kinh nghiệm làm phim khoa học viễn tưởng từ Arrival (2016) và Blade Runner 2049 (2017), Denis Villeneuve tiếp tục để lại dấu ấn trong việc xây dựng không khí và lối kể tập trung vào hình ảnh nhiều hơn thoại. Suốt 156 phút, đạo diễn trung thành với phong cách làm phim "đun chậm" (slow burn), xử lý câu chuyện bằng nhịp điệu từ tốn để người xem dần chìm vào thế giới rộng lớn mà Frank Herbert tạo ra. Nửa đầu phim thiên về khai thác tâm lý và bi kịch gia đình Atreides, nửa sau bắt đầu vào cao trào với nhiều cảnh hành động.

Nội dung trọng tâm vẫn là hành trình trưởng thành của Paul Atreides trong vai trò người thừa kế nhà Atreides. Hàng ngày, anh bị ám ảnh bởi những giấc mơ báo trước tương lai với nhiều người bỏ mạng, trong đó liên tục xuất hiện hình ảnh cô gái xa lạ có đôi mắt xanh (Zendaya). Vì mang dòng máu Bene Gesserit của mẹ, Paul có khả năng điều khiển người khác bằng giọng nói, nhưng anh chưa biết cách làm chủ siêu năng lực. Thách thức đặt ra với Paul càng tăng cao khi nhà Atreides liên tục đối diện những cuộc tấn công của người bản địa Fremen và loài sâu cát khổng lồ mang tên Shai-Hulu.

Tác phẩm gây ấn tượng bởi phần nhìn. Đội ngũ thiết kế sản xuất giúp những trang sách hiện lên chân thật, từ những con tàu có hình dạng giống chuồn chuồn đến những tòa nhà mang hơi hướng kiến trúc Ai Cập. Kỹ xảo vi tính khắc họa thế giới tương lai chìm trong sa mạc, gợi nhớ bối cảnh hậu tận thế của Mad Max: Fury Road (2015). Công dân "Xứ Cát" mặc áo giáp, bịt mặt và quấn khăn trùm đầu. Góc máy rộng giúp nhiều khung hình tạo hiệu ứng thị giác cao, như cảnh bóng người đổ dài trên cồn cát, những cơn bão cát tạo thành lốc xoáy nuốt chửng vạn vật. Ban ngày mặt trời đỏ rực ở đường chân trời, ban đêm không một vì sao.

Âm thanh đóng vai trò quan trọng trong việc đẩy mạnh cảm xúc. Vốn hâm mộ tiểu thuyết gốc, nhà soạn nhạc Hans Zimmer quyết định từ chối dự án Tenet (2020) của cộng sự lâu năm Christopher Nolan để bắt tay Denis Villeneuve. Âm nhạc gần như chiếm trọn toàn bộ thời lượng, lấp đầy những khoảng trống khi phim không dùng lời thoại. Trên Indiewire, Zimmer nói sử dụng kèn và dàn dây chủ đạo, muốn tạo cảm giác âm thanh trôi qua những tảng đá và sa mạc, lột tả sự nguy hiểm của bối cảnh phim. Anh lồng ghép từng tiếng động nhỏ nhất, sáng tạo giai điệu riêng cho từng nhân vật.

Hóa thân Paul Atreides, Timothée Chalamet thể hiện diễn xuất trưởng thành hơn thời mới nổi qua Call Me by Your Name (2017). Diễn viên sinh năm 1995 có gương mặt trẻ trung, phù hợp độ tuổi 15 của nhân vật. Chalamet mang lại hơi thở mới cho nhân vật, không hề chịu ảnh hưởng hoặc sức ép từ Kyle MacLachlan trong phiên bản điện ảnh năm 1984. Nhiều phân đoạn nặng về tâm lý với góc máy cận, đòi hỏi anh phải dùng ánh mắt, cơ mặt để lột tả nội tâm nhân vật.

Bên cạnh Timothée Chalamet, Rebecca Ferguson có nhiều khoảnh khắc gây xúc động trong vai Lệnh bà Jessica. Nhân vật chịu nhiều bi kịch, bị kẻ thù khinh rẻ vì xuất thân, thậm chí con trai cũng mất niềm tin. Bà yêu Công Tước Leto nhưng cả hai chưa bao giờ cưới nhau vì lý do chính trị. Ở cuối phim, Ferguson thể hiện thành công hình ảnh một người mẹ sẵn sàng hy sinh tất cả vì con.

Dự án còn quy tụ những tên tuổi nổi tiếng gồm Oscar Isaac, Charlotte Rampling, Jason Momoa, Javier Bardem, Trương Chấn... Các diễn viên chỉ đóng vai phụ hoặc xuất hiện không nhiều, nhưng đều thể hiện tròn vai.

Với kinh phí 165 triệu USD, Dune là một trong những bom tấn được trông đợi nhất năm nay. Sau màn ra mắt tại Liên hoan phim Venice hồi đầu tháng 9, phim nhận phản hồi tích cực từ giới phê bình, hiện đạt 83% tươi trên Rotten Tomatoes. Nhiều tạp chí như Forbes, Esquire, Farout đánh giá phim là "kiệt tác" mới của thể loại khoa học viễn tưởng. Các tờ Independent, Guardian, Telegraph, Empire đều dành lời khen, chấm phim điểm tối đa 5/5 sao. Tác giả Johnny Oleksinski của tờ New York Post đặt phim ngang với các tác phẩm kinh điển như Star War, Lord of The Rings và Avatar. Điểm số của khán giả trên IMDb là 8.3/10.

Cuốn sách của Frank Herbert được đánh giá là một trong những tiểu thuyết khó làm phim nhất. Trong thập niên 1970, Alejandro Jodorowsky từng mong muốn chuyển thể nhưng không thành công. Bản điện ảnh năm 1984 của David Lynch thất bại về doanh thu, không được khán giả lẫn giới phê bình đánh giá cao. Ngay cả đạo diễn cũng thừa nhận tác phẩm là sai lầm trong sự nghiệp. Năm 2000, đạo diễn John Harrison phải thực hiện loạt phim ngắn gồm ba phần, dài 265 phút để kể lại toàn bộ nội dung câu chuyện.

Bản chuyển thể của Denis Villeneuve được khán giả đón nhận. Lối kể chuyện của đạo diễn được đánh giúp phim dễ hiểu, dù không giải thích nhiều thuật ngữ quan trọng như Bene Gesserit, nhà Atreides, Harkonnen, Arrakis... Khi phim kết thúc, nhiều tình tiết còn bỏ ngỏ làm bàn đạp cho những phần tiếp theo.

Sơn Phước

• Phim của Timothée Chalamet dẫn đầu phòng vé
• 'Dune' tung trailer đầu tiên