Nhà văn Kim Dung qua đời ngày 30/10 tại Hong Kong, hưởng thọ 94 tuổi. Với việc tạo dựng hàng loạt hình tượng hiệp khách Lệnh Hồ Xung, Kiều Phong, Dương Quá... Kim Dung được mệnh danh là Đại hiệp của các đại hiệp. Theo Sina, Kim Dung say mê thế giới võ hiệp từ nhỏ. Nhà văn từng kể những lúc rảnh rỗi, khi ngồi trên ôtô, máy bay, ông thường tưởng tượng "nếu là hiệp khách, mình sẽ thế nào?".
Từ trí tưởng tượng, năm 1955, ông ra mắt bộ kiếm hiệp đầu tiên: Thư kiếm ân cừu lục. Trong sự nghiệp, Kim Dung xuất bản tổng cộng 15 bộ tiểu thuyết kiếm hiệp, hầu hết trong số đó gây tiếng vang lớn, như Thiên Long Bát Bộ, Tiếu ngạo giang hồ, Thần điêu đại hiệp, Ỷ Thiên Đồ Long Ký... Trong số các nhân vật từng xây dựng, Kim Dung thích nhất Lệnh Hồ Xung (Tiếu ngạo giang hồ), Kiều Phong (Thiên Long Bát Bộ). Ông không thích kiểu người như Vi Tiểu Bảo (Lộc Đỉnh Ký), cho rằng "gặp người như thế cần tránh xa".
"Hy vọng một trăm, hai trăm năm sau khi tôi qua đời, vẫn có người đọc tiểu thuyết của tôi, như vậy là tôi mãn nguyện", nhà văn từng nói về tâm nguyện của mình.
Xinhua nhận định Kim Dung là tác gia người Hoa có lượng độc giả đông nhất. Các nhà khoa học như Dương Chấn Ninh, Lý Chính Đạo (hai nhà khoa học từng đoạt Nobel Vật Lý), các doanh nhân như Jack Ma, những nghệ sĩ tên tuổi như Vua hài Châu Tinh Trì, siêu sao Ấn Độ Aamir Khan... đều say mê tiểu thuyết của ông.
Trong cuốn Ai đến cạn ly cùng tôi? xuất bản năm 2002, Cổ Long - tác giả truyện kiếm hiệp nổi tiếng - nhận định không ai có sức ảnh hưởng lớn như Kim Dung trong làng tiểu thuyết kiếm hiệp. Các tác phẩm sau này, ít nhiều đều chịu ảnh hưởng từ tác phẩm của Kim Dung. Bản thân Cổ Long cũng bắt chước phong cách của Kim Dung trong một số tác phẩm như Danh kiếm phong lưu và Tuyệt đại song kiêu.
"Ông ấy bắt được điểm mạnh của các phái tiểu thuyết, dung hòa giữa văn học cổ điển Trung Quốc với văn học phương Tây hiện đại. Nhờ vậy mới hình thành được phong cách riêng biệt, súc tích, sinh động, đẹp đẽ đến thế", Cổ Long bày tỏ. Ông nhận xét tác phẩm của Kim Dung có kết cấu chặt, bối cảnh rộng nhưng trước sau ăn nhập nhuần nhuyễn. Trong đó, nhân vật được miêu tả đặc sắc nhất. Cổ Long đánh giá cao nhân vật Dương Quá, cho rằng đây là nhân vật "đáng yêu bậc nhất" trong thế giới tiểu thuyết võ hiệp.
Thành công trong sự nghiệp còn về đời tư, Kim Dung vướng không ít tranh cãi. Người vợ đầu tiên của Kim Dung là Đỗ Dã Phân - cô gái con nhà dòng dõi. Theo trang Cri, thời trẻ, Đỗ Dã Phân nổi tiếng xinh đẹp. Khi Kim Dung tới Hong Kong phát triển sự nghiệp, Dã Phân theo chồng. Lần đầu tiên tới thành phố xa lạ, Dã Phân cảm thấy khó thích nghi. Mặt khác, Kim Dung ít thời gian bên vợ vì quá bận rộn, tình cảm vợ chồng dần xa cách, dẫn đến ly hôn.
Xung quanh sự chia tay của Kim Dung - Đỗ Dã Phân còn có tin đồn Dã Phân tìm được chỗ dựa tinh thần khác. Nhà văn giữ im lặng về điều này. Năm 74 tuổi, ông nói trong một lần phỏng vấn: "Bây giờ nói ra cũng không là gì nữa rồi, người vợ đầu tiên phản bội tôi".
Người vợ thứ hai của Kim Dung là Chu Mai - sinh ở Hong Kong năm 1933. Bà là một phóng viên tài năng, nhiệt huyết với nghề. Hai người kết hôn năm 1956.Vì có kinh nghiệm trong nghề báo, Chu Mai là cánh tay đắc lực giúp đỡ Kim Dung gây dựng sự nghiệp. Năm 1959, Kim Dung thành lập tờ Ming Pao, Chu Mai viết nhiều bài đăng trên báo này. Những năm đầu mới phát hành, áp lực công việc của hai vợ chồng rất lớn. Con trai đầu lòng ra đời, gánh nặng kinh tế càng lớn hơn. Hàng đêm, hai vợ chồng thức khuya làm việc, mua một cốc cà phê uống chung để tiết kiệm tiền. Tờ Ming Pao trở nên nổi tiếng Hong Kong chính là nhờ mồ hôi nước mắt của cặp vợ chồng. Tới năm 1966, đây đã trở thành báo lớn, có tầm ảnh hưởng của Hong Kong.
Khi Ming Pao đã đạt được vị trí trong làng truyền thông, Chu Mai tiếp tục theo đuổi đam mê. Bà sáng lập thêm hai tờ báo, dồn tâm huyết cho công việc. Tuy nhiên, hai vợ chồng xuất hiện nhiều mâu thuẫn, dẫn tới rạn nứt hôn nhân. Cặp vợ chồng có tất cả bốn người con, hai trai, hai gái.
Khi chưa ly hôn Chu Mai, Kim Dung quen Lâm Nhạc Di - người kém ông 29 tuổi. Nhạc Di thích tiểu thuyết của Kim Dung, thể hiện sự ái mộ với ông. Nhà văn cũng có thiện cảm với cô gái cao ráo, xinh xắn. Vì tình cảm với Lâm Nhạc Di, Kim Dung quyết định ly dị Chu Mai. Khi ly hôn, Chu Mai đặt ra hai điều kiện. Một là Kim Dung bồi thường vật chất cho bà, hai là nếu lấy vợ nữa, Kim Dung không được có thêm con. Nhà văn đồng ý cả hai điều kiện. Chia tay Kim Dung, Chu Mai không đi thêm bước nữa. Bà qua đời vào mùa đông năm 1998.
Vì mối quan hệ trên, Kim Dung bị mang tiếng bội bạc người phụ nữ đồng cam cộng khổ với mình. Trong một lần phỏng vấn với CCTV, Kim Dung nói: "Tôi có lỗi với Chu Mai". Ông tự nhận không phải người chồng tốt.
Trước khi qua đời ở tuổi 94, dù gác bút đã lâu, sách của Kim Dung có sức hút rộng rãi. Hồi tháng 9, tuyển tập truyện của ông được xếp vào top 10 sách ảnh hưởng nhất ở Trung Quốc qua 40 năm, theo đánh giá của tờ Beijing News. Năm 2000, ông được trao huân chương Grand Bauhinia Medal - huân chương cao quý nhất của Hong Kong dành cho những người có cống hiến kiệt xuất. Năm 2008, ông được vinh danh là Nhân vật ảnh hưởng tới cộng đồng người Hoa.
>> Xem thêm:
'Đại hiệp' Kim Dung và nỗi đau đáu về người con trai tự tử
Bốn người phụ nữ bên đời nhà văn Kim Dung
Hạ Mộng - bóng hồng trong mơ của nhà văn Kim Dung
Từ Khắc quay 'Thần điêu đại hiệp' sau hơn 40 năm ấp ủ