Tôi là tác giả hai bài viết Tôi đối xử hết lòng với nhà vợ, họ đối lại hết hồn với tôi và Hành trình nhận thừa kế 100% gia sản quận 1 khi vợ qua đời.
Sau những đóng góp ý kiến của các bạn, tôi cảm thấy việc di chúc và mở thừa kế là một chuyện khá nóng, nhiều bạn vẫn thắc mắc về việc hoàn tất thủ tục này. Do vậy tôi xin mạn phép chia sẻ kinh nghiệm của riêng tôi để chẳng may có ai lâm vào hoàn cảnh của tôi thì có thể rút ra chút ít kinh nghiệm.
Khoảng năm 2014 vợ chồng chúng tôi làm di chúc có Công chứng quận 1 (TP HCM) ký và đóng dấu.
Chúng tôi lăn tay, ký tên và có hai người làm chứng. Theo di chúc thì khi một trong hai người qua đời, người còn lại được thừa hưởng toàn bộ tài sản. Nếu cả hai cùng chết thì tài sản được chia đồng đều cho hai con trai, anh chị em, con cháu hai bên không được thừa hưởng.
Bất ngờ, chỉ bốn năm sau đó thì vợ tôi bị bạo bệnh qua đời. Sau tang vợ, có thời gian bình tâm lại, tôi mới bắt đầu mở thừa kế. Ở TP HCM có những dịch vụ làm công việc này, chi phí khá cao. Điều tôi lo ngại họ đòi hỏi rất nhiều giấy tờ liên quan, phải là bản chính. Tìm được dịch vụ uy tín đã khó mà rủi họ thất lạc một trong các bảng chính thì xem như một đại họa.
Do vậy tôi sắp xếp tất cả giấy tờ liên quan đầy đủ ra làm việc tại phòng công chứng quận 1, là một trong những phòng công chứng khó nhưng uy tín nhất tại TP HCM.
Như tôi nói ở các bài trước: Tưởng rằng giấy tờ hợp pháp thì dễ dàng nhưng câu chuyện của tôi trong suốt 3-4 tháng như chuyện trong phim điện ảnh. Công chứng viên đưa ra một danh sách các giấy tờ tôi phải nộp khiến tôi toát mồ hôi.
Đầu tiên, không xin được giấy khai tử của các cụ từ bên gia đình vợ. Có một bạn góp ý là con rể, dâu cứ ra địa phương xin trích lục, tôi không biết có đúng không nhưng nếu đúng thì chỉ trên lý thuyết.
Sau khi công chứng viên đồng ý chụp hình bia mộ để đối chiếu, tôi thực hiện và được chấp nhận.
Tiếp đến là bản chính giấy kết hôn của hai vợ chồng. Mở tủ lục tung hết cả nhà chỉ tìm ra một bảng photocopy, tôi mới nhớ là khi xưa bị trộm vô nhà lấy mất nhiều thứ trong đó có giấy tờ hồ sơ; các giấy tờ quan trọng chúng tôi đều đi làm lại nhưng giấy kết hôn không làm lại vì cảm thấy không cần thiết.
Bay về quê cũ xin trích lục, công an phường nơi chúng tôi đăng ký kết hôn nói rằng sau khi chúng tôi kết hôn vài năm thì trụ sở xảy ra hỏa hoạn nên tất cả hồ sơ trước 1980 bị thiêu huỷ. Chẳng biết đúng hay sai. Họ hướng dẫn tôi ra nộp đơn tại tòa án địa phương xin xác nhận, có nhân chứng, thời gian từ 6 tháng tới 2 năm.
May sao công chứng viên đồng ý cho tôi lấy giấy khai sinh của hai con trai để chứng minh quan hệ vợ chồng, thêm một bảng cam đoan có công chứng là chúng tôi vẫn là vợ chồng hợp pháp tới thời điểm vợ tôi qua đời, chưa từng ly dị nhau.
Khi sinh hai con, vợ tôi có một tên khác, sau đó làm ăn không được may mắn nên vợ tôi đổi qua tên khác có xin phép tòa án. Khi làm giấy khai tử là kê tên mới, tuy nhiên tôi yêu cầu cơ quan cấp giấy ghi chú ở cuối trang như sau: bà xxxx đã từng sử dụng tên trước đây xxx. Do vậy tôi chứng minh được quan hệ vợ chồng để được miễn thuế thừa kế.
Bước kế tiếp công chứng viên được quyền yêu cầu phải chứng minh các con tôi không mất sức lao động. May sao người ta du di chỗ này chứ một người con của tôi làm việc ở nước ngoài, rất khó xin về.
Sau khi đã hội đủ yêu cầu, công chứng viên sẽ tra xét xem lại các giấy tờ liên quan nhất là các bất động sản. Nếu tất cả đều hợp pháp thì họ sẽ cấp một văn bản chứng minh mình là người thừa kế hợp pháp các tài sản.
Sau khi có văn bản từ công chứng viên, tôi mang tất cả giấy tờ hồ sơ bản chính qua uỷ ban địa phương tại nơi nào tôi có tài sản. Họ xem xét, yêu cầu mua bộ đơn điền, yêu cầu nộp tất cả các giấy tờ gốc. Sau đó họ sẽ dán thông báo 15 ngày tại phường nơi chúng tôi có tài sản.
Đây là giai đoạn hồi họp, vì trong 15 ngày đó nếu bất kỳ một cá nhân tổ chức nào đó có khiếu nại là xem như mình xui, cơ quan nhà nước sẽ thụ lý đơn kiện và cả vạn khó khăn sẽ xảy ra.
Do vậy tôi đi với một người bạn âm thầm không cho ai biết trong suốt quá trình mở và nhận thừa kế. Sau khi niêm yết 15 ngày không có khiếu nại, tôi qua sở thuế xin giấy chứng nhận miễn thuế, nộp không đồng.
Ba tuần sau ủy ban quận gọi qua trả hồ sơ, trong giấy tờ nhà đất sẽ thêm câu: Ngày tháng ông X nhận thừa kế từ bà Y.
Kể ra thì ngắn gọn nhưng cả hành trình lúc nào cũng căng thẳng. Mẹ của bạn tôi tên Bê, sáu năm trước bà cụ mất, giấy khai tử ghi sai tên Bé. Ba năm trước bạn tôi cũng qua đời.
B năm nay vợ con bạn tôi không sang tên nhà được vì bà Bê chưa chết, người chết là bà Bé. Hiện giờ đang nộp đơn tại xin điều chỉnh mà tòa cũng chưa gọi. Xin chúc gia đình các bạn luôn vạn an và không phải đi một hành trình như tôi.
Duy Phan