Các bác sĩ giải thích, thông thường thượng mã phong xuất hiện sau khi đàn ông xuất tinh, người đột nhiên biến sắc, mặt trắng bệch, hơi thở ngắn và gấp, lạnh, tay chân co giật, nguy cơ tử vong rất cao. Y học hiện đại giải thích đây là tình trạng sốc trong khi quan hệ tình dục. Biến cố này phát xuất từ não hoặc tim, thường xảy ra ở nam giới hơn nữ.
Biến cố thượng mã phong là tình trạng cấp cứu tối khẩn cấp. Trước hết, đòi hỏi người bạn tình phải hết sức bình tĩnh, nhẹ nhàng đặt nạn nhân ở tư thế nằm, đầu thấp, trên mặt phẳng cứng, kiểm tra hô hấp và mạch cổ. Lưu ý: Tuyệt đối không đặt nằm trên nệm.
Nạn nhân hô hấp yếu hoặc ngưng thở, cần hà hơi, thổi ngạt. Trong trường hợp thấy tim ngưng đập phải ấn tim ngoài lồng ngực. Thượng mã phong dù ở bất cứ hoàn cảnh nào cũng phải cấp cứu ngay, cần gọi người xung quanh trợ giúp, gọi xe cấp cứu và chuyển đến bệnh viện. Nếu chậm trễ, người bệnh sẽ ngừng tim, ngưng thở không hồi phục được và gây các di chứng nặng nề về sau, thậm chí tử vong.
Trong một số trường hợp, bệnh nhân được sơ cấp cứu thành công, đã tỉnh lại vẫn phải đưa đi bệnh viện để đề phòng biến cố tim mạch hay não tái diễn. Cần phải tìm ra nguyên nhân chính xác gây ra thượng mã phong là bệnh lý gì để điều trị triệt để, nếu không bệnh rất dễ tái phát và gây ám ảnh khiến nạn nhân không dám quan hệ tình dục nữa.
Y học ghi nhận thượng mã phong rất hay gặp ở nam giới có các bệnh mạn tính nền như cao huyết áp, đái tháo đường, gút. Người béo phì tăng cholesterol máu cũng có nguy cơ cao.
Các nhà nghiên cứu lý giải nguyên nhân như sau: Khi ân ái, các khối cơ trong người dồn lực liên tục cho việc giao hợp. Đến khi xuất tinh xong, dưới tác động của endorphin, prolactin khiến cơ thể sảng khoái và thả lỏng. Sự biến đổi này đối với người bình thường thì không sao nhưng đối với nam giới có yếu tố nguy cơ do bệnh lý lâu năm thì dễ dẫn đến thượng mã phong.
Tình trạng trên cũng có thể xảy ra ở người khỏe mạnh nhưng đang bị nhiễm siêu vi, cảm cúm nên yếu sức hoặc quan hệ trong tình trạng thần kinh căng thẳng do áp lực công việc, xã hội. Vài trường hợp quý ông khỏe mạnh nhưng gắng sức quan hệ quá nhiều có thể dẫn đến thượng mã phong.
Y văn thế giới ghi nhận chứng thượng mã phong hay gặp nhất ở các cặp nam nữ mới cưới, đàn ông xa vợ lâu ngày mới quan hệ lại, cố gắng "yêu" nhiều dù đang mắc bệnh mạn tính. Đã có nhiều trường hợp tai nạn xảy ra trong đêm tân hôn, chú rể qua đời, cô dâu trở thành góa phụ và còn bị mang tiếng là sát phu. Tuy nhiên nghiên cứu cho thấy đa phần nạn nhân trong ngày cưới uống quá nhiều bia rượu lại căng thẳng tinh thần mà còn ham muốn cố gắng quan hệ nên xảy ra sự cố chứ không phải lỗi tại người vợ.
Theo một nghiên cứu của Trung tâm pháp y hình sự tại Frankfurt, Đức, cứ khoảng 30.000 ca khám nghiệm tử thi có 60 người chết trong lúc làm tình, đa số là đàn ông. Theo thống kê hầu hết ca thượng mã phong xảy ra trong lúc làm tình với người yêu mới hoặc bồ nhí chứ không phải với vợ.
Minh Đức - Thi Trân