Mấy hôm nay, Elon Musk khiến bộ máy công chức Mỹ chao đảo với những chiêu trò liên tiếp. Lợi ích bất ngờ nhất của việc này là nó tiết lộ mức độ hiểu biết của nhiều người về công việc của các công chức tại Mỹ.
Cuối tuần vừa rồi Musk cho gởi một email tới tất cả các nhân viên nhà nước Mỹ, yêu cầu mỗi người gởi một email hồi đáp liệt kê 5 điều mà họ làm được trong tuần rồi, với hạn chót là nửa đêm ngày thứ hai, theo giờ miền Đông nước Mỹ.
Khi tin tức vừa nổ ra, rất nhiều người khoái chí xông vào, cho rằng chuyện này thì ai làm mà chả được, chỉ có những công chức ăn không ngồi rồi mới không có đủ 5 việc để liệt kê mà thôi.
Nó phản ánh thực tế là nhiều người không biết gì về các công việc mà Chính phủ Mỹ làm hàng ngày, cũng như quá trình hậu cần của công việc là như thế nào.
2,3 triệu công chức Mỹ không phải ai cũng ngồi bàn giấy, ôm máy tính và gõ bàn phím.
Thay vào đó, các đặc vụ FBI (Cục Điều tra Liên bang) phải giả dạng đi điều tra tội phạm, các điệp viên CIA (Cơ quan Tình báo Trung ương) thì cũng phải ở đâu đó để tìm kiếm tin tức tình báo, các nhân viên cứu trợ của FEMA (Cơ quan Quản lý Khẩn cấp Liên bang) thì đang giải cứu người bị lũ lụt, hỏa hoạn, các nhà khoa học của bộ Nông Nghiệp thì phải đi ra đồng bắt sâu bọ côn trùng về nghiên cứu, các chuyên viên vũ khí thì đang có mặt trên các loại tàu chiến khác nhau để lắp đặt hay sửa chữa vũ khí. Họ đâu có phải sáng ra là có thể kiểm tra email.
Đó là chưa kể tới việc các email của công chức Mỹ không phải truy cập ở đâu cũng được. Bạn chỉ có thể truy cập nó trên các máy tính do chính phủ Mỹ cung cấp, mà nhiều người khi đi ra ngoài làm việc thì không mang theo máy tính, hay không được phép mang theo máy tính vì lý do an ninh.
Như một chuyên viên Bộ Quốc phòng đi sang nước khác mà xách theo cái máy tính của Bộ Quốc phòng thì sẽ gặp nhiều nguy hiểm, nên họ không đem những thứ như vậy theo người.
Việc yêu cầu 2,3 triệu người gởi email báo cáo công việc về một địa chỉ email duy nhất cũng gây ra những lỗ hổng an ninh không đáng có. Việc công chức nào có phận sự gì, trong nhiều trường hợp lại là thông tin mật.
Một nhân viên của Bộ Năng lượng không ai biết tên tuổi nhưng lại là kỹ sư lắp ráp đầu đạn hạt nhân thì có thể trở thành mục tiêu bắt cóc của gián điệp, vì vậy việc nhân viên đó gởi một email miêu tả công việc của mình cho một địa chỉ email của OPM sẽ gây ra nguy hiểm cho người đó.
Một hacker chỉ cần xâm nhập địa chỉ email rồi đọc các email phản hồi về việc ai làm việc gì thì sẽ có thể tìm ra các mục tiêu lý tưởng để tấn công tình báo.
Những việc như vậy thì hầu hết người dân Mỹ không nghĩ tới. Vậy là những người quanh năm quen làm anh hùng bàn phím cứ thế mà đem các công chức Mỹ ra bêu riếu. Có người còn nói rằng, bây giờ thì các công chức biết được đi làm cho tư nhân thì như thế nào rồi nhé.
Tổng thống Trump và Musk có ý định cắt giảm ngân sách Mỹ nhằm mục tiêu giảm thuế, mà là giảm thuế cho giới siêu giàu. Chương trình "ngã ba đường" của Musk không thu hút được mấy người nên bây giờ ông ta chuyển sang việc sa thải các nhân viên đang trong quá trình thử việc.
Như vậy cũng chưa đủ, nên các nhân viên còn lại cũng đang đưa vào tầm ngắm. Các chương trình cấp vốn cho nghiên cứu khoa học thì đã bị dẹp rồi, thậm chí có một chương trình để giúp đỡ trẻ em bị tàn tật tìm việc làm cũng bị dẹp nốt.
Vậy là cuối tuần rồi tôi gặp phải một cuộc biểu tình chống ông Trump và Musk vì họ cắt ngân sách cho chương trình nghiên cứu bệnh Alzheimer. Phe Cộng hòa thì đang đóng cửa chuẩn bị ngân sách để quốc hội thông qua. Ngân sách hiện tại chỉ có hiệu lực tới ngày 12/3, nên họ cần một ngân sách mới.
Ngân sách mới này sẽ bao gồm các khoản cắt giảm tiền trợ cấp an sinh xã hội (trả cho người về hưu, người tàn tật, trẻ em của gia đình thu nhập thấp) và Medicare, Medicaid (chương trình bảo hiểm sức khỏe của nhà nước). Tất cả chỉ để bù đắp cho khoản miễn thuế cho giới siêu giàu.
Những ngày ông Trump vừa nhậm chức, rất nhiều người hớn hở cho rằng tiền thuế của họ sẽ không còn bị lãng phí cho việc trợ cấp cho người khác.
Sau đó, các công chức bị cắt giảm bắt đầu khóc, các chương trình nghiên cứu khoa học cũng méo mặt. Nhiều người còn xuất hiện trên truyền thông than vãn rằng họ đã bầu cho ông Trump ba lần, sao ông nỡ lòng nào cắt giảm họ chứ.
Có lẽ họ nên xem lại lời khuyên về những xáo trộn cần thiết cho nước Mỹ. Những người đang nhận tiền an sinh xã hội và nhận bảo hiểm Medicaid với Medicare giờ đã bắt đầu run.
Những người đã bầu cho ông Trump bây giờ lại hối tiếc, còn những người chưa hối tiếc là bởi vì họ chưa bị ảnh hưởng.
Nước Mỹ gần đây cũng giống như một vở bi hài kịch do ông Trump viết kịch bản, Elon Musk là đạo diễn, còn người dân lần lượt bị kêu lên để làm diễn viên. Chuyện ai sẽ trở thành diễn viên, hay là diễn vai gì cũng không ai biết trước.
Các vở bi hài kịch xem rất vui, nhưng trở thành nhân vật trong đấy thì không vui tí nào. Chỉ có điều là những người Mỹ đang ngồi xem cũng không ai biết là liệu mình có bị kêu lên làm nhân vật bất đắc dĩ hay không.
Khanh Huỳnh