"Tôi đang tìm kiếm người hiến huyết tương cho em mình đang phải nằm viện ở Noida. Cô ấy nhiễm nCoV và năm nay 43 tuổi", chị gái của Gill viết, sau khi tất cả cuộc gọi cho các bác sĩ, bạn bè và tất cả những người quen biết đều không có kết quả. Gill lúc đó không thể thở được và gần như rơi vào hôn mê tại bệnh viện, chỉ vài ngày sau khi bị sốt nhẹ hồi giữa tháng 4, dấu hiệu cho thấy cô đã mắc Covid-19.
Srinivas B.V., một chính trị gia tại thủ đô New Delhi, Ấn Độ, ngay gần thành phố Noida nơi gia đình Rajni Gill sinh sống, đã đọc được bài đăng qua Twitter. Ngay từ khi Covid-19 bùng phát đầu năm ngoái, Srinivas đã tập hợp các tình nguyện viên trẻ trên cả nước để phân phát thức ăn cho những người di cư mắc kẹt, cùng hơn 10 triệu khẩu trang.
Srinivas, với tư cách chủ tịch đoàn thanh niên của đảng Quốc đại Ấn Độ đối lập, hiện dẫn đầu một nhóm 1.000 người, gồm 100 người tại New Delhi. Họ chạy quảng cáo trên mạng kêu gọi những người bình phục sau khi nhiễm nCoV hiến tặng huyết tương và đã có khoảng 5.000 người đăng ký. Thay mặt một người tình nguyện hiến huyết tương, Srinivas đã đến ngân hàng máu và tặng nó cho Gill.
"Chính quyền và các hệ thống đã sụp đổ. Tôi chưa bao giờ chứng kiến quá nhiều người chết cùng lúc như vậy. Công việc tôi đang làm cùng nhóm của mình có thể chỉ là hạt cát giữa sa mạc, nhưng vẫn hữu ích", chính trị gia 38 tuổi cho biết.
Hội Thanh niên Ấn Độ do Srinivas B.V. làm chủ tịch tập hợp các bình oxy tại thủ đô New Delhi. Ảnh: NY Times.
Trong bối cảnh Covid-19 tại Ấn Độ bùng phát dữ dội chưa từng thấy, hệ thống y tế bị "nhấn chìm" với khoảng 400.000 ca nhiễm mới và hàng nghìn người chết mỗi ngày, gia đình và bạn bè của những người nhiễm nCoV đang ráo riết gửi lời cầu cứu trên mạng xã hội.
Một số người cần oxy y tế, thứ hiện nay gần như không thể tìm thấy ở New Delhi, "điểm nóng" đại dịch tại Ấn Độ. Nhiều người khác lại đang săn lùng các loại thuốc được bán với giá cắt cổ trên chợ đen, hoặc những chiếc máy thở quý hiếm. Rất nhiều bài viết đã được hồi đáp, khi chúng tiếp cận được với các kỹ sư, luật sư, nhân viên tổ chức phi chính phủ, chính trị gia, bác sĩ, hình thành một mạng lưới tương trợ nhau.
Srinivas cho biết những bài đăng cầu cứu trên Twitter và Facebook bắt đầu lan truyền "như cháy rừng" từ đầu tháng 4. Vì vậy, Srinivas đã tạo hashtag #SOSIYC để mọi người có thể liên kết với Hội Thanh niên Ấn Độ (IYC), nhóm mà anh đang dẫn dắt.
Mạng lưới hỗ trợ Covid-19 trực tuyến của Ấn Độ hiện nay bị đánh giá khá lỏng lẻo, dựa vào những công cụ và kỹ thuật thường được sử dụng trong tiếp thị, cùng các hình thức nhắn tin trên mạng xã hội. Các gia đình gắn thẻ những người có số lượng theo dõi lớn, hoặc chuyên môn đặc biệt có thể giúp lan truyền lời kêu gọi. Trong khi đó, một số người sử dụng các từ khóa để lọc giữa hàng loạt bài đăng.
Thay vì chỉ dừng ở việc tweet lại các bài viết, Abhishek Murarka, một người làm trong lĩnh vực tài chính tại Mumbai, quyết định tìm kiếm thêm bằng các cụm từ "đã xác minh", "đã xác nhận" và "có sẵn" trên Twitter để tìm ra nguồn hỗ trợ về Covid-19. Anh từng đăng một video dài 84 giây để hướng dẫn cách làm này cho mọi người.
Cách đó hàng trăm dặm, Praveen Mishra, người điều hành một startup ở thành phố Bangalore, đã xem video của Murarka và áp dụng bộ lọc riêng để tìm kiếm giường bệnh, oxy và thuốc. Thanh niên 20 tuổi này từng tìm được loại thuốc đặc biệt cho một bệnh nhân ở New Delhi sau khi phát hiện thông tin về nó tại thành phố Hyderabad.
"Ban đầu tôi cảm thấy vô cùng sợ hãi, rằng có quá nhiều ca nhiễm và tôi không thể giúp gì cả. Nhưng bây giờ, tôi đang gọi điện cho 20 đầu mối mỗi ngày và xác minh nhu cầu của họ", Mishra cho biết.
Một số người còn cố gắng khai thác nguồn lực trên khắp thế giới. Nikhil Jois, một giám đốc điều hành công nghệ ở Bangalore, cùng nhóm riêng của ông đã quét thông tin về các tổ chức từ thiện cung cấp oxy, thực phẩm và băng vệ sinh, rồi rút gọn danh sách xuống còn hơn 10 tổ chức, bao gồm một số nơi có thể chấp nhận tài trợ quốc tế.
Nhóm của Jois sau đó đề nghị vài công ty Ấn Độ gắn liên kết tới danh sách trên ứng dụng hoặc trang web của họ. Ông còn bắt đầu gửi email đến các giám đốc điều hành, nhà đầu tư và tác giả nổi tiếng ở Mỹ để nhờ giúp đỡ.
"Điều tuyệt vời nhất của mạng xã hội là bạn tin tưởng những người lạ", Jois nói. Tuy nhiên, điều này không phải lúc nào cũng là ưu điểm. Nhiều kẻ đã lợi dụng lòng tin để bán hàng kém chất lượng hoặc với giá cắt cổ cho những người đang tuyệt vọng. Nguồn hỗ trợ Covid-19 còn có thể cạn kiệt nhanh chóng.
Một tình nguyện viên thuộc Hội Thanh niên Ấn Độ hướng dẫn cách sử dụng bình oxy. Ảnh: NY Times.
Tuy nhiên, giữa lúc Ấn Độ lâm vào khủng hoảng và việc đi lại bị hạn chế, mạng xã hội là cách duy nhất để một số người tìm kiếm sự giúp đỡ như Aditya Jain, một cư dân New Delhi. Anh cảm thấy bất lực khi cô chú đã cao tuổi của mình bị mắc kẹt trong lệnh phong tỏa nghiêm ngặt tại thành phố Agra, cách đó khoảng 210 km.
Cô của Jain bị bệnh về cột sống, còn chú bị tiểu đường và cần chạy thận mỗi tuần. Các biện pháp phòng dịch khiến họ không thể ra ngoài, chỉ ăn một bữa mỗi ngày, không thể chăm sóc cho bản thân, thậm chí đôi khi không thể tự vào nhà vệ sinh.
Thông qua LinkedIn, nền tảng mạng xã hội chuyên về tìm việc làm và tuyển dụng, Jain tìm thấy một tổ chức nhận chăm sóc người cao tuổi. Chỉ một ngày sau khi Jain điền mẫu đơn, các tình nguyện viên đã đến nhà cô chú của anh để hỗ trợ. "Mạng xã hội giống như một ân huệ đối với chúng tôi", Jain cho hay.
Srinivas cho biết anh hiện nhận được ít nhất 10.000 tin nhắn mỗi ngày trên Twitter và kiểm tra toàn bộ chúng. Tuy nhiên, Srinivas chỉ có thể đáp ứng được 30-40% yêu cầu, do nguồn lực hạn chế.
Các tình nguyện viên của Srinivas thu thập thông tin từ những người cần giúp đỡ, sau đó phân loại họ theo mức độ rủi ro, rồi hợp tác với đội ngũ tại địa phương để sắp xếp giường bệnh và cung cấp huyết tương cho những ca bệnh nghiêm trọng nhất. Các trường hợp khác được kết nối với bác sĩ để tư vấn từ xa.
Tuy nhiên, những khó khăn mà hệ thống y tế Ấn Độ đang đối mặt nhiều đến mức không thể giúp đỡ tất cả. Mahua Ray Chaudhuri từng khẩn thiết cầu xin Srinivas tìm kiếm oxy cho cha cô. Nhóm của Srinivas thu thập được một số bình oxy, nhưng vấn đề nằm ở chỗ không còn giường trống nào trong phòng chăm sóc tích cực (ICU).
Bất chấp điều đó, Chaudhuri vẫn thấy cảm kích. "Ít nhất tôi đã tìm được oxy cho cha. Ông ấy ra đi trong lúc được thở oxy. Sự giúp đỡ từ những người lạ trên Twitter đã xoa dịu nỗi hoang mang của chúng tôi", cô cho hay.
Đối với Gill, bác sĩ phụ khoa ở thành phố Noida, huyết tương mà nhóm của Srinivas tìm được đã cứu mạng cô. Bệnh nhân Covid-19 này đang dần hồi phục sức khỏe.
"Tôi cảm thấy nghẹn ngào. Trong thời khắc sinh tử, tôi đã được những người hoàn toàn xa lạ giúp đỡ một cách không toan tính", Gill nói.
Ánh Ngọc (Theo NY Times)