Cùng tập trong đội điền kinh Bình Phước, nhưng Ngọc Hoa nổi tiếng muộn hơn nhiều so với đàn anh đồng hương Hoàng Nguyên Thanh. Chân chạy nữ này chỉ được nhắc đến nhiều hơn sau khi đạt 2 giờ 44 phút 52 giây tại Hong Kong Marathon ngày 21/1, phá kỷ lục quốc gia 2 giờ 45 phút 9 giây do Hoàng Thị Thanh lập tại giải VĐQG năm 2016 - trùng thời điểm Ngọc Hoa bắt đầu tập marathon.
Ngọc Hoa thi đấu tại Hong Kong Marathon 2024. Ảnh: NVCC
Sinh năm 2000, Ngọc Hoa lớn lên trong gia đình thuần nông có ba chị em. Cô yêu thích chạy bộ từ cấp hai và từng đại diện trường trung học cơ sở Thuận Phú dự Hội khỏe Phù Đổng. Năm 2014, đội tuyển điền kinh Bình Phước mở đợt tuyển chọn VĐV năng khiếu. Hoa được một người bạn giới thiệu tham gia kỳ kiểm tra. Tại đây, cô lọt vào mắt xanh của HLV Minh Thiện, người sau này dìu dắt cô cho tới lúc sang Hong Kong và lập kỷ lục quốc gia.
"Hồi thi năng khiếu ở tỉnh, Hoa không tốt bằng mấy bạn khác. Em được xét theo dạng gửi tập. Tuy nhiên, có thể nói Ngọc Hoa cần cù bù khả năng. Em ấy rất chịu khó. Tôi cho bài tập nào, Ngọc Hoa đều hoàn thành, thậm chí xin tập thêm. Em ấy rất để ý những khiếm khuyết của bản thân và tìm cách cải thiện. Tôi cho rằng Ngọc Hoa có khao khát khẳng định bản thân, dù bình thường có phần rụt rè", HLV Minh Thiện nhận xét.
Ban đầu, Ngọc Hoa tập cự ly 5km ở đội năng khiếu. Đến 16 tuổi, cô chuyển sang tập marathon (42,195km) theo phân công của các HLV. Vì những lý do khách quan, điền kinh Bình Phước chú trọng cho các cự ly việt dã và leo núi. Từ đó, nhờ ý chí của bản thân, Ngọc Hoa dần cải thiện thành tích và trở thành chân chạy dài đáng gờm của điền kinh Việt Nam.
"Có lẽ do sinh ra ở một nơi quanh năm chỉ có nắng và đất đỏ bazan, cộng thêm việc làm lụng đỡ đần ba mẹ từ khi còn rất nhỏ, nên tôi đã quen những khó khăn, khắc nghiệt và luôn khao khát vươn lên thông qua con đường thể thao", Ngọc Hoa chia sẻ, đồng thời cảm ơn gia đình đã tạo điều kiện để cô theo đuổi sự nghiệp đỉnh cao. "Những năm mới xa nhà để tập trung cùng đội tuyển, bố mẹ thường đi 20 km để thăm tôi. Sau này, khi tôi đã lớn và quen tự lập, bố mẹ mới yên tâm hơn".
Ngọc Hoa chụp cùng HLV Minh Thiện sau khi đoạt HC đồng marathon SEA Games 31. Ảnh: NVCC
Mới 24 tuổi, Ngọc Hoa đã đi qua thăng trầm. Năm 2022, cô giành HC đồng marathon SEA Games 31. Khoảnh khắc Ngọc Hoa nôn khan sau khi về đích trở thành một trong những hình ảnh ấn tượng nhất của SEA Games tại Hà Nội. Sau thành tích này, cô được kỳ vọng sẽ đổi màu huy chương ở SEA Games 32, tại Campuchia năm 2023. Tuy nhiên, Ngọc Hoa không thể vượt ngưỡng 2 giờ 57 phút 35 giây của bản thân và bị Lê Thị Tuyết (Phú Yên), Nguyễn Thị Ninh (Quân đội) qua mặt tại Đại hội TDTT toàn quốc (tháng 12/2022), dẫn đến không có vé dự SEA Games.
Sau bước lùi này, Hoa lao đầu vào tập luyện. Tháng 12/2023, cô về thứ ba giải Techcombank Marathon TP HCM với thành tích 2 giờ 50 phút. Theo HLV Thiện, giải đấu này chỉ là một bước trong kế hoạch dài bốn tháng để Hoa hướng tới mục tiêu phá kỷ lục quốc gia tại Hong Kong Marathon.
Đến với một giải chạy lớn thu hút tới 35.000 chân chạy khắp nơi trên thế giới, Ngọc Hoa nói cô khá lo lắng khi đứng trước vạch xuất phát. Chưa kể một ngày trước khi thi đấu, Hoa gặp sự cố về sức khỏe do chưa quen với thời tiết lạnh của Hong Kong, cộng thêm lịch tập luyện và thi đấu khá dày đặc.
"Đó mới là lần thứ hai tôi chạy ở nước ngoài. Các VĐV nước ngoài rất cá tính, nhìn họ, tôi có phần hồi hộp. Tôi rất thích cảm giác đó. Có gì đó phấn khởi. Đứng cạnh những VĐV như vậy khiến tôi thấy bản thân cũng chuyên nghiệp hơn. Đường chạy Hong Kong rất nhiều gió do ở ven biển và cũng nhiều dốc. Khi cách vạch đích khoảng 100 m, HLV đã dự đoán có khả năng phá kỷ lục nên đã thúc giục tôi tăng tốc. Khi về đích, tôi vỡ oà cảm xúc dù lúc đó khá mệt và không thể nghĩ gì thêm nữa", Hoa kể lại.
Hoa cho biết thi đấu ở giải vô địch châu Á tại Hong Kong là trải nghiệm quý báu, giúp bản thân tự tin hơn. Cô hy vọng có thể tham dự nhiều giải đấu khác ở nước ngoài trong tương lai3
Ngọc Hoa và đàn anh Nguyên Thanh cùng ăn mừng sau khi giành huy chương ở SEA Games 31 tại Hà Nội. Ảnh: Đức Đồng
Bên cạnh HLV Minh Thiện, Ngọc Hoa thừa nhận còn chịu ảnh hưởng lớn từ Nguyên Thanh - người cũng lập kỷ lục quốc gia tại Hong Kong Marathon. Cả hai đều sinh ra và lớn lên ở huyện Đồng Phú, Bình Phước - vùng đất nổi tiếng với phong trào thi đua làm nông giỏi.
"Nhiều người thấy tôi cùng họ, lại ở cùng huyện với anh Thanh, nên hỏi chúng tôi có quan hệ họ hàng không. Tôi xin đính chính đây chỉ là trùng hợp thôi. Tuy vậy, anh Thanh chẳng khác nào một người anh của tôi ở đội điền kinh Bình Phước. Anh chỉ dẫn tôi rất nhiều. Mỗi khi có gì không hiểu, tôi đều hỏi anh Thanh, vì tính anh ấy thoải mái, luôn sẵn sàng giúp đỡ", Hoa nói.
Hiện, Ngọc Hoa và đồng đội ở tuyển điền kinh Bình Phước tập huấn ở Bình Thuận để làm quen với điều kiện nắng, gió. Trước mắt, họ sẽ tập trung cho giải vô địch quốc gia vào cuối tháng 3. Mục tiêu của Bình Phước là đoạt cả hai HC vàng marathon nam và nữ.
Với cá nhân Hoa, cô mong gắn bó lâu dài với marathon và tiếp tục vượt qua giới hạn của bản thân. "Tôi thích tinh thần nỗ lực không ngừng của marathon. Phải như vậy mới biết bản thân có thể vươn đến đâu. Chính vì thế, tôi không ngại thử thách, luôn cố vượt qua cái bóng hôm qua của mình. Tôi còn nhiều mục tiêu muốn chinh phục và muốn cống hiến nhiều hơn nữa cho quê hương Bình Phước", cô nói.
Xuân Dịu - Quang Huy