Tờ T-Online của Đức hôm 5/4 công bố phân tích dữ liệu nguồn mở cho thấy tình trạng gián đoạn tín hiệu định vị vệ tinh toàn cầu (GPS) xảy ra thường xuyên ở khu vực Baltic và Ba Lan, cùng một phần không phận phía nam Thụy Điển và đông bắc nước Đức.
"Kể từ cuối tháng 12/2023, đã có hàng nghìn trường hợp máy bay dân sự và quân sự bị mất tín hiệu GPS. Quân đội Nga dường như đã triển khai hệ thống tác chiến điện tử mạnh mẽ có biệt danh 'Bộ gây nhiễu Baltic' ở vùng lãnh thổ hải ngoại Kaliningrad", tờ báo Đức cho hay.
Những khu vực có mật độ gián đoạn GPS cao (đỏ) tại khu vực Baltic theo dữ liệu công bố hôm 5/4. Đồ họa: T-Online
Hoạt động gây nhiễu GPS có thể khiến phi công không xác định được vị trí và hướng bay, gây nguy cơ xảy ra tai nạn chết người. Tuy nhiên, các phi cơ hiện đại đều có hệ thống định vị dự phòng nhằm ngăn ngừa tình trạng mất tín hiệu GPS trong khi bay.
Phát ngôn viên Bộ Quốc phòng Đức sau đó xác nhận tình trạng gián đoạn GPS thường xuyên xảy ra trong khu vực Baltic, cho rằng Nga đang tiến hành nhiều biện pháp gây nhiễu điện từ ở Kaliningrad. Tuy nhiên, quan chức này không tiết lộ cách Berlin đưa ra kết luận vì "những lý do an ninh quân sự".
Đại sứ quán Nga tại Berlin từ chối bình luận về thông tin.
Đài thu phát và gây nhiễu thuộc hệ thống Pole-21 (trái) của Nga. Ảnh: TASS
Gây nhiễu hoặc giả mạo tín hiệu GPS (kỹ thuật đánh lừa UAV, tên lửa đối phương khiến chúng cho rằng mình đang ở vị trí khác), cũng như làm gián đoạn hoạt động của radar, sóng vô tuyến và liên lạc của thiết bị di động, là các hình thức tác chiến điện tử mà Nga đang sử dụng.
Một trong những hệ thống gây nhiễu GPS từng được Nga công khai là Pole-21 được trang bị ba ăng ten, mỗi chiếc có thể vô hiệu hóa tín hiệu vệ tinh trong khu vực có hình rẻ quạt rộng 125 độ, cao 25 độ và bán kính 25-80 km. Mỗi hệ thống Pole-21 có thể kết nối với 100 ăng ten riêng biệt, bao phủ khu vực có diện tích 22.500 km2.
Đây không phải lần đầu Nga bị nghi gây nhiễu GPS, cản trở hoạt động của quân đội các nước thành viên NATO.
Giới chức Anh ngày 14/3 thông báo máy bay chở Bộ trưởng Quốc phòng Grant Shapps và phái đoàn của ông bị nhiễu GPS khi di chuyển gần Kaliningrad trên hành trình từ Ba Lan về Anh, khiến điện thoại di động không thể kết nối Internet và máy bay phải sử dụng các phương pháp thay thế khác để định vị.
Vùng lãnh thổ hải ngoại Kaliningrad của Nga và biển Baltic. Đồ họa: BBC
Na Uy và Phần Lan hồi năm 2018 từng tố Nga gây tê liệt hệ thống GPS trong thời gian diễn ra cuộc tập trận Trident Juncture của NATO ở Bắc Âu. 4 quan chức giấu tên Mỹ đầu năm 2018 cũng tiết lộ một số máy bay không người lái (UAV) của nước này hoạt động tại Syria đã bị Nga gây nhiễu suốt nhiều tuần.
Moskva phủ nhận và cho rằng đó là những cáo buộc vô căn cứ.
Vũ Anh (Theo Reuters, T-Online)