Món xôi dừa đã xuất hiện ở Hà Nội cách đây hàng chục năm. Nhưng theo thời gian phôi phai, những hàng còn bán món ăn sáng lạ miệng này khá hiếm; quán ngon và đúng vị thì hầu như không còn mấy.
Đây là món ăn sáng thanh cảnh nhờ hương vị lúa mới quyện cùng vừng và dừa với màu nâu nhạt đặc trưng. Khi ăn, bạn không có cảm giác bị đầy như các món xôi khác, vị thơm bùi khó quên.
Món xôi dừa không còn được bán phổ biến trên đường phố Hà Nội.
Tuy nhiên, cách chế biến tốn công khiến món ăn này không được bán phổ biến. Người đầu bếp phải đồ xôi tới hai lần. Lần đầu, gạo nếp trộn đều với ít muối cho vào chõ để đồ. Đến khi hơi nước bốc lên nhiều, mùi gạo chín bốc hương thơm ngào ngạt thì bắc nồi ra, mở nắp vung cho xôi nguội.
Sợi dừa nạo trắng bùi, mùi dừa quyện với mùi xôi nếp mới. Vừng rang đều tay, nổ lách tách trên chảo và thơm nức mũi. Lửa để vừa đủ, quá một chút là khét, át mất hương của dừa và xôi.
Người làm hàng tã từng hạt xôi nếp để trộn đều với sợi dừa, thêm chút nước cốt dừa tạo vị ngậy. Nồi xôi đậy kín, cho lên bếp nhỏ lửa để đồ lại lần thứ hai. Khi bạn thấy mùi dừa và xôi thơm nghĩa là món ăn đã chín đều. Lúc này, bạn chỉ cần lấy vừng đã rang, giã dập, thêm chút đường hoa mai trộn vào xôi.
Mỗi gói xôi khoảng 10.000 đồng đủ cho bạn một bữa sáng ngon và no bụng.
Xôi thành phẩm có hạt bóng, màu nâu óng ánh lấp ló những sợi dừa như tơ khiến thực khách háo hức muốn ăn. Vị ngọt nhẹ của xôi tan trong miệng, mùi dừa, vừng và gạo nếp thấm nhanh vào vị giác, đánh thẳng vào cơn đói.
Ở thủ đô, có hai làng làm nghề xôi, Tương Mai bán xôi ngô, xôi xéo; Phú Thượng Xôi có xôi dừa, gấc, đỗ đen... Người bán xôi mỗi góc phố, ngõ ngách đã in sâu vào tâm trí nhiều thế hệ người Hà Nội. Người thích ăn xôi dừa thường biết tới quầy hàng của chị Hoa trên vỉa hè Ngô Văn Sở.
Người dân Hà Nội thường chọn ăn xôi buổi sáng cho no bụng.
Chị Hoa là gái làng Kẻ Gạ, Phú Gia, Phú Thượng, bán xôi trong phố cổ cũng đã nhiều năm. Chị bán hàng từ sáng sớm với thúng xôi đủ màu sắc như xôi dừa, gấc, đỗ đen, đỗ xanh, đỗ lạc. Khách quen vẫn gọi chị là chị Hoa "Ngũ Xôi".
Chị Hoa chia sẻ: "Trong các công đoạn làm xôi, xóc gạo là vất vả nhất, gạo xóc kỹ xôi mới ngon. Trộn gạo không được quên cho muối, trộn đều tay". Nhờ thế, những hạt nếp mọng và mềm dẻo, ăn không bị dính cũng không rời rạc. Tìm cả thúng xôi cũng không thấy hạt gạo bị hư. Mỗi khi có khách hỏi mua, chị lại cẩn thận hỏi từng người có thích thêm vừng, ruốc hay không, chẳng sót một ai.
Viet Nguyen