Trực thăng Mi-17V-5 của không quân Ấn Độ chở 14 quan chức quốc phòng cấp cao, trong đó có đại tướng, Tổng tham mưu trưởng Bipin Rawat, sĩ quan cấp cao nhất quân đội nước này, rơi ở bang Tamil Nadu hôm nay. Hiện chưa rõ tình trạng của tướng Rawat. Ít nhất 11 người chết, song danh tính của họ chưa được công bố.
Đây là tai nạn thứ 22 của trực thăng Mi-17 trong biên chế quân đội Ấn Độ, dòng máy bay gặp nhiều sự cố gây chết người trong hơn 30 năm qua.
Hiện trường vụ rơi trực thăng chở tướng Bipin Rawat hôm nay. Video: ANI.
Thống kê năm 2021 của tạp chí Flight Global cho thấy quân đội Ấn Độ đang vận hành 237 trực thăng Mi-17, trong đó 223 chiếc Mi-17V-5 trong biên chế không quân và 14 chiếc Mi-17V1/V5 thuộc lực lượng biên phòng. Đây được coi là dòng trực thăng vận tải xương sống của quân đội Ấn Độ.
Mi-8/17 là trực thăng hạng trung do Liên Xô thiết kế năm 1961, đưa vào biên chế năm 1967 và liên tục được hiện đại hóa, trong đó phiên bản Mi-171A3 mới nhất được Nga ra mắt năm nay. Đây cũng là dòng trực thăng được sản xuất nhiều nhất thế giới với hơn 17.000 chiếc, có mặt trong biên chế của 50 quốc gia.
Nhiệm vụ chính của Mi-8/17 là vận tải, nhưng Liên Xô và Nga đã phát triển nhiều biến thể làm nhiệm vụ tấn công mặt đất, yểm trợ bộ binh, trinh sát và chỉ huy trên không.
Biến thể Mi-17V-5 được phát triển từ dòng Mi-8MTV-5 cho không quân Nga, ra mắt hồi năm 2012 và được coi là một trong những phiên bản hiện đại nhất của dòng phi cơ này, trang bị nhiều thiết bị điện tử hiện đại và buồng lái kính, thay thế phần lớn đồng hồ cơ khí thế hệ cũ, cùng radar thời tiết và hệ thống lái tự động.
Biên bản Mi-17V-5 của không quân Ấn Độ được Nga sản xuất theo yêu cầu riêng, trang bị hệ thống điện tử hàng không KNEI-8 với thiết bị dẫn đường, hiển thị thông tin và điều khiển riêng. Trực thăng được lắp thùng dầu lót vật liệu polyurethane có khả năng tự bịt kín khi có lỗ thủng và ngăn nổ bên trong, cùng tổ hợp che giấu tín hiệu nhiệt từ cửa xả động cơ, máy gây nhiễu radar và thả mồi bẫy tự động.
Trước khi xảy ra vụ rơi trực thăng chở tướng Rawat, dòng trực thăng Mi-17 Ấn Độ đã ghi nhận 21 tai nạn, trong đó có 5 vụ liên quan đến dòng Mi-17V-5, vì nhiều lý do khác nhau.
Xác trực thăng Mi-17 Ấn Độ bị phòng không bắn nhầm ngà y27/2/2019. Ảnh: Indian Express.
Theo trang thống kê Bharat-rakshak, sự cố đầu tiên với dòng Mi-17 Ấn Độ xảy ra ngày 1/1/1987, do phi công thiết lập sai thông số vận hành trên mặt đất, nhưng không có ai bị thương hay thiệt mạng trong tai nạn này.
Tai nạn chết người đầu tiên với dòng Mi-17 tại Ấn Độ xảy ra ngày 6/6/1995, khi phi cơ số hiệu Z-3028 bị rơi sau khi cất cánh từ thị trấn Walong ở bang Arunachal Pradesh, khiến toàn bộ 7 người trên trực thăng thiệt mạng. Ngày 30/8/2012, trực thăng Mi-17 số hiệu Z-3089 và Z-2094 va chạm trên không trong lúc huấn luyện, làm chết 4 người.
Ấn Độ ghi nhận tai nạn đầu tiên của dòng Mi-17V-5 hiện đại hơn vào ngày 25/6/2013, khi một phi cơ bị rơi trong chiến dịch sơ tán người dân vùng lũ ở bang miền bắc Uttarkhand khiến 20 người thiệt mạng.
Ngày 27/2/2019, một trực thăng Mi-17V-5 bất ngờ trúng một tên lửa do chính quân đội Ấn Độ phóng lên, rơi xuống khu vực Budgam ở bang Kashmir, khiến toàn bộ 6 binh sĩ trên máy bay và một dân thường dưới đất thiệt mạng.
Vụ bắn nhầm xảy ra cùng ngày với trận không chiến lớn giữa Ấn Độ và Pakistan gần thành phố Nowshera. Chiếc Mi-17V-5 cất cánh từ căn cứ không quân Srinagar để trợ chiến, nhưng được lệnh trở về vì trận không chiến xảy ra cách đó 100 km. Tuy nhiên, lực lượng phòng không dưới đất đã khai hỏa tên lửa do tưởng đó là máy bay không người lái vũ trang của Pakistan.
Tướng Rakesh Kumar Singh Bhadauria, tư lệnh không quân Ấn Độ khi đó, cho biết nguyên nhân là binh sĩ dưới mặt đất không duy trì liên lạc chặt chẽ với phi công trên trực thăng. Phi công cũng vi phạm quy trình vận hành khi tắt hệ thống nhận diện địch - ta, khiến radar mặt đất không thể xác định danh tính trực thăng, dẫn đến thảm họa.
Vũ Anh (Theo Airforce Technology)