Đôi bạn thân tranh ngôi Vua cờ

Khoảng bảy năm trước, Carlsen là Vua cờ và không có đối thủ xứng tầm với Elo 2.882, còn Nepomniachtchi quanh quẩn trong dải Elo 2.700-2.730. Giải đấu nào có Carlsen tham gia đều được gọi là "siêu giải". Còn Nepomniachtchi hiếm khi cạnh tranh với nhóm đầu. Nhưng, họ vẫn là bạn của nhau. Một ngày nọ, Nepomniachtchi hỏi Carlsen: "Làm thế nào để tớ được mời dự những giải lớn như vậy?". Carlsen đáp: "Vì cậu không giữ được sự tập trung. Cậu có thể trở thành kỳ thủ mạnh bậc nhất, nếu cậu thực sự muốn".

Khi đó, Carlsen toàn tâm toàn ý chinh phục những đỉnh cao mới ở làng cờ, còn tâm trí của Nepomniachtchi không chỉ hướng về bàn cờ. Anh chàng nghiện máy tính này có lúc dành gần như nguyên ngày để ngồi chơi điện tử, từ Hearthstone đến Dota. Nepomniachtchi đều chơi giỏi hai trò chơi dạng chiến thuật này, nhưng không đủ để kiếm sống.

Không lâu sau khi nghe lời khuyên từ Carlsen, Nepomniachtchi dồn hết sự tập trung vào cờ vua, còn Hearthstone hay Dota chỉ là thứ yếu. Nguyên nhân có thể do anh nghe theo Carlsen, hoặc do anh không còn giỏi ở Dota 2, so với Dota 1, hay một lý do khác. Nhưng dù tập trung cho cờ vua, Nepomniachtchi vẫn chi tiền cho đội Dota của anh đi dự các giải đấu trên khắp thế giới.

Bước ngoặt sự nghiệp cờ vua của Nepomniachtchi có lẽ xảy ra tại London Chess Classic tháng 12/2017. Nepomniachtchi dự giải với Elo 2.729, còn Carlsen dĩ nhiên là hạt giống số một với Elo 2.837. Ở ván tám, Nepomniachtchi cầm quân đen, bất ngờ thắng Carlsen. Chung cuộc, anh bằng điểm Fabiano Caruana ở nhóm đầu, nhưng không thể vô địch do thua ở loạt tie-break. Sau giải đó, Elo của anh lần đầu vượt 2.750. Cũng kể từ đó, Nepomniachtchi không rơi xuống dưới mốc đó, thậm chí dần tiến lên mốc 2.800 với vị trí đầu Candidates 2020-2021.

Những cột mốc đáng nhớ với Nepomniachtchi cũng gắn bó với người bạn Carlsen. Hai người lần đầu so tài tại giải U12 châu Âu tháng 10/2002, với chiến thắng cho Nepomniachtchi, giúp anh bảo vệ ngôi vô địch. Kể từ đó, họ mới gặp nhau thêm 10 ván cờ tiêu chuẩn, cũng vì Carlsen sớm ngừng thi đấu các giải trẻ để gia nhập nhóm hàng đầu, còn Nepomniachtchi lận đận ở nhóm sau.

Nhưng trong nhóm đầu thế giới hiện tại, Nepomniachtchi là kỳ thủ duy nhất có kết quả đối đầu tốt hơn Carlsen, với bốn thắng, sáu hoà và một thua. Tài năng của Nepomniachtchi có lẽ không thua kém bất cứ kỳ thủ nào, ngay cả Carlsen. Nhưng, như Carlsen nói, vấn đề của Nepomniachtchi là sự tập trung, và ổn định.

Mỗi khi nhận xét về một kỳ thủ, Carlsen thường chỉ nói vài câu và không có lấy một lời chê bài. Nhưng, anh cởi mở hơn nhiều khi được hỏi về Nepomniachtchi. "Cậu ấy đôi khi phát hiện rất nhanh những đòn phối hợp, nhưng cũng có lúc mất tập trung và đánh quá thiển cận", Carlsen nói trên Chess24 hôm 21/4. "Khi tập cờ cùng nhau, có những ngày đẹp trời cậu ấy chơi gần bằng hoặc ngang ngửa tôi. Nhưng có những ngày cậu ấy mất phong độ, tôi thắng liền bảy, tám trận. Cậu ấy từng rất, rất bị ảnh hưởng bởi tâm trạng. Một kỳ thủ phải duy trì được sự ổn định. Nói cách khác, nâng cao giới hạn dưới của bản thân cũng quan trọng không kém việc cải thiện giới hạn trên. Giới hạn dưới của Nepomniachtchi từng rất, rất, rất, rất thấp".

Carlsen không ngần ngại vừa đấm, vừa xoa người đồng nghiệp, cho thấy họ thân nhau như thế nào trong làng cờ. Kỳ thủ Na Uy từng mời Nepomniachtchi làm một trong những trợ tá, khi anh tranh ngôi Vua cờ với Viswanathan Anand tại Ấn Độ năm 2013. Trợ tá được trả tiền để đấu tập và giúp người thuê thực hành các ý tưởng và chiến thuật thi đấu. Nhưng Nepomniachtchi không chỉ là một trợ tá, mà còn thành bạn bè với Carlsen.

Sau khi trở thành người thách đấu Vua cờ hôm 26/4, Nepomniachtchi cũng cho rằng anh dành nhiều thời gian hơn cho cờ vua những năm qua, và cải thiện tâm lý. Anh nói: "Nếu bạn không chăm chỉ, trình độ của bạn sẽ đi xuống, còn những người khác vượt lên. Thường thì bạn sẽ phải tập luyện mọi lúc mọi nơi. So với khi tôi 20 hay 25 tuổi, giờ đây tôi đã khổ luyện hơn nhiều".

Carlsen có lẽ không ngờ rằng trợ tá lại có ngày trở thành người tranh ngôi Vua cờ với anh. Và Carlsen cũng sẽ bất ngờ khi người mà anh từng đưa ra lời khuyên, lại có ngày người đó quay lại để thách đấu chính anh.

Nepomniachtchi trong tiếng Nga dùng để chỉ "người không nhớ được, hoặc không nhớ nổi họ liên quan đến ai". Nhưng, Nepomniachtchi và Carlsen đều nhớ rằng cờ vua đưa họ đến với nhau, và ngôi Vua cờ đẩy họ vào một cuộc chiến thú vị.

Xuân Bình

• Nepomniachtchi tranh ngôi Vua cờ với Carlsen
• Ian Nepomniachtchi - nỗi sợ của Vua cờ Carlsen