Trả lời:
Có ba yếu tố quyết định chiều cao của một người, trong đó bộ gene di truyền là chính yếu, hai yếu tố còn lại là dinh dưỡng và lối sống. Không nên nghĩ cứ ăn nhiều là đủ dinh dưỡng hay cứ tập thể thao là cao.
Tăng chiều cao chủ yếu là do xương dài ra, các sụn tăng trưởng, hay còn gọi sụn phát triển đầu xương, là những sụn chuyên biệt gần phần cuối của xương dài. Khi gần đến cuối giai đoạn dậy thì, những thay đổi về nội tiết tố làm các sụn tăng trưởng cứng lại và quá trình phát triển chiều cao gần như ngừng lại. Sụn tăng trưởng thường phát triển thành xương lúc 16-17 tuổi ở nữ và 14-19 tuổi ở nam, do đó đàn ông thường cao hơn phụ nữ.
Sau tuổi trưởng thành, một số người lầm tưởng các bài tập (xà, leo núi, bơi lội) hoặc kỹ thuật kéo căng có thể khiến cao thêm. Tuy nhiên, không có bằng chứng hoặc những nghiên cứu về ảnh hưởng của các bài tập này đến sự phát triển chiều cao sau tuổi trưởng thành.
Ở giai đoạn phát triển của trẻ em, dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng cho sự phát triển của xương và sức khỏe tổng thể. Canxi từ chế độ ăn uống làm thay đổi quá trình sản xuất hormone theo cách có lợi cho xương. Vitamin D cũng có thể cải thiện sức khỏe của xương.
Một cách để chống lại sự thiếu hụt chất dinh dưỡng là tăng cường khẩu phần trái cây và rau quả. Ăn đủ chất đạm cũng cần thiết cho sức khỏe của xương, nên cố gắng tiêu thụ ít nhất 20 gram protein mỗi lần ăn. Các nguồn protein tốt bao gồm trứng, thịt gia cầm, thịt nạc và sữa. Đậu nành và các loại đậu khác cũng giàu protein.
Khi tập luyện thể thao, tuyến yên cũng được kích thích sản sinh ra nhiều nội tiết tố tăng trưởng hơn so với bình thường, từ đó hệ xương càng phát triển tốt thúc đẩy chiều cao. Mặt khác, vận động còn hỗ trợ trao đổi chất, cơ thể hấp thụ dinh dưỡng tốt hơn, đào thải các độc tố, các cơ quan phối hợp linh hoạt hơn, cải thiện khả năng phản xạ. Những điều này rất có lợi cho sức khỏe chung cũng như quá trình phát triển tự nhiên của chiều cao.
Giấc ngủ và môi trường sống cũng tác động lớn trong quá trình phát triển chiều cao. Nếu thời điểm đi ngủ và tổng thời gian ngủ quyết định hiệu suất tiết nội tiết tố tăng trưởng của tuyến yên thì môi trường sống ảnh hưởng đến sức khỏe chung. Khi sinh sống trong môi trường trong lành, nguy cơ mắc bệnh được giảm thiểu đáng kể, hỗ trợ chiều cao tăng trưởng thuận lợi.
Hầu hết hình thức vận động, tập luyện thể thao được thực hiện đúng cách, thường xuyên, vừa sức đều mang đến lợi ích nhất định đối với hệ xương và chiều cao. Ngược lại, tập quá sức, quá cường độ với hy vọng tăng trưởng chiều cao trong một thời gian ngắn sẽ để lại nhiều hậu quả hơn lợi ích.
Bác sĩ Calvin Q Trịnh
Trưởng Trung tâm hiệu chỉnh Cơ xương khớp và Y học thể thao
Bệnh viện 1A