Khi Tổng thống Barack Obama phát biểu chia tay tại Chicago vào 21h giờ miền Đông Mỹ ngày 10/1 (9h sáng 11/1 giờ Hà Nội), ông sẽ là tổng thống thứ 10 trong lịch sử Mỹ có lời chia tay chính thức, theo Gleaves Whitney, tác giả nghiên cứu về các tổng thống Mỹ. Mặc dù việc này ngày càng trở nên phổ biến hơn, phần lớn tổng thống Mỹ nói lời tạm biệt trong thông điệp liên bang cuối cùng.
Whitney cho biết các tổng thống khác từng có diễn văn chia tay riêng biệt là George Washington, Andrew Jackson, Andrew Johnson, Harry Truman, Dwight Eisenhower, Jimmy Carter, Ronald Reagan, Bill Clinton và George W. Bush.
Năm 1796 - George Washington
George Washington. Ảnh: History
Bài diễn văn chia tay đầu tiên của ông Washington vẫn là một trong những bài phát biểu có ảnh hưởng nhất trong lịch sử chính trị Mỹ. Tổng thống đầu tiên của Mỹ đã đặt ra những quan điểm vẫn tiếp tục định hình nước Mỹ. Ông tuyên bố ông sẽ không tranh cử nhiệm kỳ thứ ba, thiết lập tiền lệ hai nhiệm kỳ cho tổng thống Mỹ. Ông cảnh báo rằng phe phái hoặc hoặc sự chia rẽ về đảng phái chính trị có thể trở thành mối đe dọa đến sự đoàn kết của đất nước. Ông Washington kết thúc bài phát biểu với hy vọng mọi người có thể bỏ qua nếu ông đã mắc những sai lầm - điều được nhiều nhà phân tích đánh giá là rất khiêm tốn.
Năm 1953 - Harry S. Truman
Harry S. Truman. Ảnh: World News
Ông Truman là tổng thống Mỹ hiện đại đầu tiên có bài phát biểu chia tay. Ông bắt đầu làm tổng thống vào những tháng cuối cùng của Thế chiến II, vào giai đoạn Mỹ nổi lên như một siêu cường và đang làm quen với vị trí đứng đầu trong trật tự thế giới mới. "Không có tổng thống Mỹ nào trước đây đối mặt với gánh nặng toàn cầu như vậy", Whitney nhận xét.
Trong bài phát biểu, Tổng thống Truman thừa nhận rằng nhiều quyết định của ông không được người dân tán thành như đưa quân vào bán đảo Triều Tiên hay thả quả bom nguyên tử xuống Nhật. Tuy nhiên, ông kêu gọi người dân Mỹ đặt mình vào vị trí của tổng thống: "Tôi muốn tất cả các bạn hiểu công việc này lớn lao và khó khăn như thế nào - nó không phải vì lợi ích của tôi mà vì lợi ích của người kế nhiệm", ông khẳng định.
Năm 2001 – Bill Clinton
Ông Clinton đã nhấn mạnh thành quả kinh tế trong nhiệm kỳ của ông và chia sẻ những suy nghĩ về tương lai. Ông cho rằng Mỹ phải giữ trách nhiệm về ổn định tài chính và tiếp tục dẫn dắt thế giới, đồng thời, người dân Mỹ phải đoàn kết với nhau.
"Trong tất cả việc tôi đã làm với tư cách tổng thống - mỗi quyết định tôi thực hiện, mọi hành động tôi làm, mỗi dự luật tôi đề xuất và ký, tôi đều cố gắng cung cấp cho tất cả người Mỹ công cụ và điều kiện để xây dựng tương lai của những giấc mơ, trong một xã hội tốt với nền kinh tế vững mạnh, môi trường sạch hơn và thế giới an toàn, tự do, thịnh vượng hơn", ông nói.
Năm 2009 - George W. Bush
Quãng thời gian làm tổng thống của ông Bush bắt đầu với cuộc tấn công khủng bố tồi tệ nhất trên đất Mỹ, hai cuộc chiến ở Iraq và Afghanistan và kết thúc bằng khủng hoảng kinh tế tồi tệ nhất kể từ những năm 1930.
Trong bài phát biểu chia tay, ông Bush đã bảo vệ các quyết định của mình trong hai nhiệm kỳ cũng như nhấn mạnh nỗ lực khôi phục kinh tế, cải thiện y tế và trường công. Nói về vụ khủng bố 11/9, ông tuyên bố Mỹ sẽ "không bao giờ chán nản, không bao giờ chùn bước và không bao giờ thất bại".
"Các bạn có thể không đồng ý với một số quyết định khó khăn tôi đã thực hiện nhưng tôi hy vọng các bạn có thể đồng ý rằng tôi đã sẵn sàng ra những quyết định khó khăn", ông nói.
Năm 1974 - Richard Nixon
Richard Nixon. Ảnh: History
Richard Nixon là tổng thống Mỹ duy nhất phải từ chức khi còn đương nhiệm, sau bê bối Watergate (tổ chức vụ đột nhập vào văn phòng của đảng Dân chủ tại khách sạn Watergate). Ông đã nói lời chia tay với các nhân viên Nhà Trắng ngày 9/8/1974.
Mặc dù bài phát biểu của ông Nixon không được coi là phát biểu chia tay chính thức, không có danh sách diễn văn tạm biệt nào của Nhà Trắng có thể đầy đủ mà không có nó, Time viết.
Có thể mong muốn nhận được sự cảm thông từ mọi người, ông đã nói một cách trào phúng rằng: "Tôi chỉ ước rằng tôi là người giàu có", ông nói. "Giờ tôi phải tìm được một công việc để còn trả thuế".
"Đừng bao giờ nhỏ mọn", ông nhấn mạnh. "Hãy luôn nhớ rằng những người khác có thể ghét bạn, nhưng những người ghét bạn không giành chiến thắng, trừ khi bạn ghét họ và rồi hủy hoại chính mình".
Phương Vũ