Lê Kha (TP HCM) kể về một lần bám đuôi theo một mẫu xe điện trên đường phố thoáng xe, bất ngờ xe điện giảm tốc rất nhanh, dù không thấy đèn phanh sáng, khiến Kha phải phanh dúi dụi để tránh va chạm.
"Tôi chủ quan vì theo thói quen cũ, xe trước đỏ đèn mới là phanh. Ai ngờ trên xe điện không cần phanh xe cũng giảm tốc độ rất nhanh. Nếu người đi sau không để ý, sẽ khá nguy hiểm", Kha chia sẻ.
Thử nghiệm đèn phanh tái tạo trên mẫu Hyundai Ioniq 5, đèn chỉ sáng lên khi xe dừng hẳn, quá trình giảm tốc đèn không sáng. Video: Consumer Reports
Xe điện có cơ chế phanh tái tạo năng lượng, tức chỉ cần nhả chân ga, xe đã ghìm tốc nhanh mà không cần đạp. Hầu hết các xe cho phép tài xế chỉnh mức độ của tái tạo. Ở mức nhỏ nhất, khi nhả chân ga, xe vẫn chạy theo quán tính như xe xăng, tức phanh tái tạo gần như không hoạt động. Ở mức càng cao thì phanh tái tạo càng làm việc nhiều, khi ấy xe ghìm tốc càng nhanh. Ví dụ trên chiếc Hyundai Ioniq 5, ở mức cao nhất, xe ghìm như phanh gấp. Cơ chế này được biết đến với tên gọi lái xe một bàn đạp (one pedal), tức chỉ cần bàn đạp ga là đủ.
Vì cơ chế này, xe có giảm tốc độ đột ngột nhưng đèn phanh không sáng, vì không có động tác đạp vào chân phanh. Vấn đề này được nhiều người dùng cũng như các tổ chức, chuyên gia trên thế giới đưa ra cảnh báo. Mới đây, kênh Youtube Technology Connections đã đăng tải video thử nghiệm cho thấy tài xế mẫu xe điện Hyundai Ioniq 5 có thể cho xe gần như dừng hoàn toàn, mà không khiến đèn phanh sáng, khi bật chế độ phanh tái tạo (Hyundai đặt tên là i-Pedal) ở mức cao nhất. Đèn phanh chỉ sáng khi tài xế bỏ hoàn toàn chân ra khỏi bàn đạp ga.
Tổ chức Consumer Reports trong 2023 cũng đã thực hiện về vấn đề này trên 24 mẫu xe điện, kết quả cho thấy có đến 5 mẫu xe đèn phanh không sáng khi dùng phanh tái tạo, bao gồm Hyundai Ioniq 5, Genesis GV60, Genesis Electrified GV70, Kia EV6, Kia Niro.
Với các mẫu xe điện của Mercedes, đèn phanh hoạt động theo cách lạ lùng hơn. Mặc dù đèn xe đều sáng khi phanh tái tạo được kích hoạt, sau đó lại tắt khi xe chuẩn bị dừng hẳn, và chỉ tự động sáng lên sau 15 giây kể từ khi xe đã dừng. Hiện tượng này xảy ra ở một số mẫu xe điện EQE và EQS.
Do đó, các chuyên gia cho rằng với xe điện, tài xế nên nhấn phanh để đèn sáng khi xe đã dừng hẳn bằng phanh tái tạo nhằm để báo hiệu cho phương tiện đằng sau. Một số hãng cũng đã ghi nhận thông tin về vấn đề trên. Giữa 2023 Hyundai cho biết sẽ làm việc để cải thiện độ phản hồi của đèn phanh cho mọi thương hiệu xe điện của hãng, bao gồm Hyundai, Genesis, và Kia, dự kiến các thay đổi được cập nhật trong năm nay.
Tại châu Âu, xe điện được quy định phải bật đèn phanh, khi phanh tái tạo hoạt động khiến phương tiện đi chậm lại với tốc độ trên 1,3 m/s2, tương đương lực G 0,13g. Tại Mỹ không có quy định rõ ràng về quy định bật đèn phanh khi phanh tái tạo kích hoạt, do đó các chuyên gia cho rằng Mỹ nên có một quy định về vấn đề này để tăng độ an toàn cho xe điện.
Tân Phan