Góp ý cho dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội sửa đổi, Bảo hiểm xã hội Việt Nam đề xuất chính sách áp dụng cho lao động nữ đóng trên 30 năm BHXH, nam trên 35 năm nếu có yêu cầu. Mỗi năm nghỉ sớm không bị trừ 2% tỷ lệ hưởng, tối đa 5 năm so với tuổi nghỉ hưu quy định.
Theo Bộ luật Lao động, tuổi nghỉ hưu tăng theo lộ trình mỗi năm thêm ba tháng với nam và bốn tháng với nữ, cho đến khi nam đủ 62 tuổi vào năm 2028 và nữ đủ 60 tuổi vào năm 2035. Trong khi đó Luật Bảo hiểm xã hội hiện hành quy định lao động nam muốn hưởng lương hưu tối đa 75% phải đóng đủ 35 năm BHXH, nữ đủ 30 năm. Nếu đóng thừa thời gian, lao động nhận một khoản trợ cấp bằng 0,5 lần bình quân tiền lương tháng đóng BHXH cho mỗi năm thừa.
Thống kê giai đoạn 2016-2021, cả nước có thêm 661.000 lao động nghỉ việc hưởng lương hưu hàng tháng, 435.000 người trong đó nhận trợ cấp một lần vì thừa số năm đóng BHXH tối đa (chiếm gần 66%). Bình quân 3 người nghỉ hưu thì có hai người được hưởng mức tối đa 75%.
Bảo hiểm xã hội Việt Nam lý giải nhóm đóng vượt số năm tối đa hầu hết tham gia BHXH sớm, thời gian đóng dài nên xứng đáng được hưởng lương hưu sớm nếu có yêu cầu. Điều này còn đảm bảo công bằng khu vực nhà nước và doanh nghiệp. Bởi quy định nghỉ hưu trước tuổi mà không bị trừ tỷ lệ hưởng hiện chỉ áp dụng với người thuộc diện tinh giản biên chế, sắp xếp lao động dôi dư, khối lực lượng vũ trang. Chính sách này chưa được áp dụng với doanh nghiệp.
"Khảo sát cho thấy đa số lao động muốn giảm tuổi nghỉ hưu. Giải pháp này đáp ứng được nguyện vọng của nhóm đã đóng BHXH sớm, thời gian đóng dài", đại diện Bảo hiểm xã hội Việt Nam cho biết. Cơ quan này tính toán nếu đề xuất được thông qua sẽ tác động không lớn đến cân đối quỹ hưu trí. Biện pháp cũng phù hợp với tinh thần cải cách tăng quyền lợi để lao động tham gia BHXH sớm, gắn bó lâu dài với hệ thống, giảm rút BHXH một lần.
Người Hà Nội thể dục ở vườn hoa Thành Công, tháng 9/2022. Ảnh: Ngọc Thành
Trước đó, công đoàn cơ sở ở Vĩnh Phúc, Quảng Ninh kiến nghị cho lao động thừa năm đóng BHXH, thiếu tuổi nghỉ hưu được hoán đổi thời gian dôi dư để hưởng hưu trí tối đa 75%. Bởi thực tế nhiều công nhân đi làm từ tuổi đôi mươi, thừa năm đóng nhưng lại thiếu tuổi đời nên nhận mức lương hưu rất thấp.
Cán bộ công đoàn cơ sở cho biết đây là nguyện vọng của nhiều công nhân, công chức hành chính sự nghiệp. Nếu nghỉ hưu trước tuổi, trước đây lao động chỉ bị trừ 1% tỷ lệ hưởng nhưng sau lên 2% khiến họ rất thiệt thòi.
Dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội sửa đổi dự kiến trình Quốc hội tại kỳ họp tháng 10, thông qua tháng 5/2024 và có hiệu lực từ 1/1/2025.
Đến cuối năm 2022, Quỹ Bảo hiểm xã hội đạt 1,2 triệu tỷ đồng; hơn 17,2 triệu người tham gia, đạt gần 38% lực lượng lao động trong độ tuổi.
Hồng Chiêu