Chưa chính thức trả lời Tổng công ty Đường sắt Việt Nam (VNR) về đề xuất nghiên cứu xây đường sắt một mét, nhưng bên hành lang Quốc hội ngày 17/6, Bộ trưởng Giao thông Đinh La Thăng bày tỏ quan điểm là không phê duyệt chủ trương này.
Trong đề xuất, VNR lập luận rằng: năng lực vận tải đường sắt đã kịch trần, quá tải. Để có đường sắt cao tốc sớm nhất phải 30 năm nữa, nên cần thêm đường sắt khổ một mét, hình thành tuyến đường đôi nhằm giải quyết nhu cầu trước mắt.
Đề xuất nghiên cứu làm đường sắt khổ một mét của VNR được coi là không mới và chắp vá. Ảnh: Nguyễn Đông.
Theo ông Thăng, lý luận như vậy không khác nào anh đang có một nhà cấp bốn rồi, nó hơi chật nên anh muốn xây thêm một nhà cấp bốn khác trong thời gian chờ xây một ngôi nhà đàng hoàng hơn. “Làm kiểu chắp vá như vậy là chết. Đúng là nhu cầu trước mắt thì cần nhưng phải tính toán cân đối cho cả lâu dài”, Bộ trưởng nói.
Người đứng đầu ngành giao thông cũng khẳng định, đề xuất này không có gì mới mẻ mà thực chất là “chắt” ra một trong bốn phương án mà Tổ chức hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA) từng nghiên cứu trong các kịch bản phát triển đường sắt Việt Nam giữa năm 2013.
JICA đã gọi đây là phương án B1 với mục tiêu nâng cấp tuyến đường sắt hiện tại thành tuyến đường đôi khổ một mét, không điện khí hóa nhằm cải thiện tốc độ chạy tàu.
Phương án B1 tập trung cải tạo hướng tuyến để có các đoạn với bán kính đường cong nhỏ tối thiểu 800 m; cải tạo nền đường, xây dựng cầu đường sắt đường đơn song song với cầu hiện tại; Mặt bằng ga cũng được mở rộng, thay ghi tốc độ cao và tà vẹt dự ứng lực, nâng cấp hệ thống thông tin tín hiệu…
TS Vương Đình Khánh, nguyên Phó tổng Giám đốc VNR cũng phản đối việc hiện đại hóa đường sắt bằng cách làm thêm tuyến đơn bên cạnh. “Tôi nghiêng về phương án làm đường sắt tốc độ cao 160-200 km/h, sau đó nâng dần lên 300 km/h”, ông Khánh nói.
Ông Khánh cho rằng, đường sắt tốc độ cao vẫn có thể chạy chung cho cả tàu hàng để tiến dần dừng hẳn đường sắt hiện tại. “Không nên có hai hệ thống đường sắt Bắc - Nam, nhất là với một đất nước có chiều ngang hẹp như chúng ta. Đó là chưa kể nếu giữ đường sắt hiện tại (khi đã có đường sắt tốc độ cao) rất tốn kém, hàng năm ngân sách phải chi một số tiền lớn cho việc vận hành, bảo dưỡng”, ông nhấn mạnh.
Cuối tháng 5/2014, VNR trình lên Bộ Giao thông đề án nghiên cứu xây thêm tuyến đường sắt đơn khổ một mét song song tuyến Bắc - Nam hiện tại. Ngành đường sắt tính toán, nếu thêm một tuyến đường đơn nữa thì năng lực khai thác sẽ gấp bốn lần hiện nay (hơn 100 đôi tàu/ngày đêm), góp phần giảm sự quá tải đang đè lên đường bộ.
Chí Hiếu