Bệnh viêm màng não do vi khuẩn não mô cầu gây ra. Khi xâm nhập vào cơ thể, vi khuẩn não mô cầu có thể gây viêm não hoặc viêm màng não hoặc cả hai. Viêm màng não do não mô cầu là bệnh nhiễm khuẩn cấp tính, diễn biến nhanh trong vòng 24 giờ với các biểu hiện như sốt cao, đau đầu, nôn ói, chóng mặt, hôn mê. Hai bệnh cảnh thường gặp là viêm màng não và nhiễm trùng huyết.

Dấu hiệu viêm màng não do não mô cầu như:

- Sốt cao đột ngột 39-40 độ C

- Đau đầu dữ dội (trẻ quấy khóc rất nhiều)

- Nôn và buồn nôn (trẻ kém ăn, bỏ ăn, bỏ bú, người mệt mỏi, lừ đừ)

- Dấu hiệu cổ cứng đặc trưng cho tình trạng viêm màng não (do bác sĩ khám và xác định). Trẻ dưới một tuổi có thể thấy thóp phồng lên bất thường.

Dấu hiệu nhiễm trùng huyết do não mô cầu như:

- Sốt cao 39-40 độ C, ớn lạnh, rét run, đau đầu, nôn ói, đau khớp, đau cơ đặc biệt đau nhiều ở sống lưng và hai chân.

- Nhiều trường hợp bệnh nhân có xuất hiện nốt tử ban trong vòng một hai ngày sau sốt. Nốt tử ban là nốt có màu đỏ hoặc tím thẫm, kích thước có thể 1-2 mm đến vài cm, có khi hoại tử vùng trung tâm. Nốt tử ban có thể ở khắp người nhưng tập trung chủ yếu ở nách, hông, quanh các khớp như khuỷu, gối, cổ chân. Đôi khi, nốt tử ban có dạng bóng nước hoặc lan rộng ra.

Đối tượng nào cũng có thể mắc bệnh viêm não mô cầu, tuy nhiên, người dưới 30 tuổi, nhất là trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ có nguy cơ mắc bệnh cao hơn. Bệnh rất nguy hiểm, diễn tiến của bệnh nhanh, có thể gây tử vong trong vòng 24 giờ nếu không được điều trị tích cực. Trong khi đó, bệnh lây qua đường hô hấp nên có khả năng lây nhiễm khi tiếp xúc với người bệnh. Một trong những cách giúp phòng bệnh là tiêm ngừa vaccine viêm não mô cầu.

Lợi ích khi tiêm vaccine viêm não mô cầu

Vaccine chủng ngừa não mô cầu chứa các kháng nguyên nhằm kích thích cơ thể tạo kháng thể chống lại vi khuẩn gây bệnh. Hiệu quả bảo vệ của vaccine phòng bệnh viêm màng não do não mô cầu lên đến 90%.

Đến thời điểm này, vi khuẩn não mô cầu được phát hiện có 13 chủng nhưng ở Việt Nam nguy hiểm là các chủng A, B, C. Do đó, nên tiêm ngừa cả hai vaccine phòng viêm não mô cầu AC và BC. Nếu chỉ tiêm phòng viêm não mô cầu BC vẫn có nguy cơ nhiễm vi khuẩn não mô cầu tuýp A. Ngược lại, nếu chỉ tiêm phòng viêm não mô cầu AC vẫn có nguy cơ nhiễm vi khuẩn não mô cầu tuýp B.

Lịch tiêm ngừa viêm màng não mô cầu

Bên cạnh giữ vệ sinh cá nhân cho trẻ và giữ vệ sinh nơi sinh sống, chủng ngừa viêm não mô cầu bằng vaccine là cách giúp trẻ phòng tránh bệnh. Hiện nay, vaccine phòng viêm não mô cầu là vaccine dịch vụ, chưa được đưa vào chương trình tiêm chủng mở rộng.

Thời điểm tiêm như sau:

Vaccine viêm não mô cầu AC: phòng ngừa bệnh não mô cầu do tuýp A và tuýp C: tiêm mũi đầu tiên cho trẻ từ 2 tuổi trở lên (hoặc cho trẻ trên 6 tháng tuổi đã có tiếp xúc với người bệnh). Sau đó cần tiêm nhắc sau mỗi 3-5 năm.

Vaccine viêm não mô cầu BC: phòng ngừa bệnh não mô cầu do tuýp B và tuýp C: tiêm cho trẻ từ 6 tháng trở lên. Trẻ cần tiêm 2 mũi, mũi 2 cách mũi tiêm đầu 6-8 tuần.

Ngọc An