Thông tin được 6 quan chức Mỹ giấu tên tiết lộ hôm 6/8, có khả năng đẩy cao căng thẳng Mỹ - Trung xoay quanh vấn đề Đài Loan. "Thỏa thuận bán máy bay không người lái (UAV) đã được Bộ Ngoại giao Mỹ ngầm thông qua, nhưng hiện chưa rõ Washington có đồng ý bán phi cơ kèm vũ khí cho Đài Bắc hay không", một nguồn tin cho hay.
Đài Loan chuyển đề xuất mua UAV vũ trang cho Mỹ hồi đầu năm nay. Washington tuần trước gửi thông tin về chi phí và khả năng thực hiện hợp đồng cho Đài Bắc, bước quan trọng cho thấy chính quyền Mỹ sẵn sàng bán khí tài này cho Đài Loan. Tuy nhiên, nó không mang tính ràng buộc và có thể thay đổi.
Nguyên mẫu Sea Guardian bay thử hồi năm 2018. Ảnh: Lầu Năm Góc.
Chi phí ước tính cho 4 UAV Sea Guardian, kèm theo trạm điều khiển mặt đất, linh kiện phụ tùng, huấn luyện và hỗ trợ kỹ thuật có thể lên đến 600 triệu USD. Ngoài ra hợp đồng có thể kèm theo điều khoản mở đường để Mỹ bán thêm khí tài tương tự cho Đài Loan trong tương lai.
Thương vụ này cần được quốc hội Mỹ và Tổng thống Donald Trump phê duyệt trước khi được tiến hành. Bộ Ngoại giao Mỹ có thể gửi thông báo cho quốc hội sớm nhất vào tháng 9, cơ quan này sẽ có 30 ngày để chặn hợp đồng.
Đây có thể là hợp đồng bán UAV đầu tiên của Mỹ kể từ khi chính quyền Tổng thống Donald Trump thực hiện kế hoạch tăng cường xuất khẩu UAV bằng cách diễn giải lại các điều khoản trong Hiệp ước Kiểm soát Công nghệ Tên lửa (MTCR), cho phép Washington bán nhiều loại trinh sát cơ với tầm bay và tính năng hiện đại hơn trước.
Tuy nhiên, các thượng nghị sĩ Mỹ hôm 6/8 đề xuất dự luật cấm xuất khẩu, chuyển giao hoặc bán UAV hiện đại cho những nước không phải đồng minh thân cận của Washington. Các quốc gia có thể mua UAV tối tân của Mỹ gồm thành viên NATO, Australia, New Zealand, Hàn Quốc, Nhật Bản và Israel.
Bộ Ngoại giao Mỹ và Văn phòng Kinh tế và Văn hóa Đài Bắc tại Mỹ đều từ chối bình luận về thông tin này.
Sea Guardian là máy bay tuần thám biển được Mỹ phát triển từ dòng MQ-9 Reaper. Nó được trang bị radar hàng hải đa chức năng SeaVue, có thể thực hiện nhiều nhiệm vụ trinh sát và do thám tầm xa. Mỗi chiếc cũng có thể mang tên lửa dẫn đường Hellfire và bom thông minh với tổng khối lượng gần 1,5 tấn.
Phiên bản Sea Guardian có tầm hoạt động hàng nghìn km, vượt xa mức 250 km của phi đội UAV trong biên chế lực lượng phòng vệ Đài Loan hiện nay.
Trung Quốc coi Đài Loan là một phần lãnh thổ và sẵn sàng dùng vũ lực để thống nhất nếu cần thiết. Dù công nhận chính sách "Một Trung Quốc", Mỹ vẫn duy trì quan hệ ngoại giao và bán vũ khí cho Đài Loan, nhưng thường không cung cấp những khí tài hiện đại nhất để tránh gây căng thẳng với Trung Quốc. Chính quyền Trump đã phê duyệt nhiều hợp đồng vũ khí với trị giá nhiều tỷ USD cho Đài Loan kể từ năm 2018 đến nay.
Vũ Anh (Theo Reuters)