Thảo luận về kinh tế xã hội sáng 12/6, ông Nguyễn Như So - Phó chủ tịch Hội nông dân Việt Nam, đại biểu tỉnh Bắc Ninh cho rằng, thời kỳ hậu Covid-19 chứng kiến nhiều doanh nghiệp vừa và nhỏ chịu cú sốc lớn, khoảng 36.000 doanh nghiệp đã rút lui khỏi thị trường, dừng hoạt động.
Ông góp ý, "đơn thuốc" hỗ trợ doanh nghiệp thông qua miễn, giãn thuế phải đủ liều, trúng giải pháp, dám chấp nhận từ bỏ thói quen và cách vận hành cũ để thích nghi với phát triển trong tình hình mới.
Nhắc tới chính sách giảm lãi suất, giãn nợ vừa qua, ông nói, cần thêm các gói vay lãi suất thấp hơn nữa, tăng cơ hội tiếp cận vốn, dòng tiền của doanh nghiệp. Ngoài ra, Ngân hàng Nhà nước cần thống nhất quy trình áp dụng cơ cấu, thời hạn trả nợ, miễn, giảm phí để tránh các tổ chức tín dụng tự quyết định dẫn đến nhiều doanh nghiệp khó khăn khi tiếp cận nguồn hỗ trợ.
"Bắt đúng bệnh thì mới hỗ trợ trúng và đúng doanh nghiệp yếu, thiếu và cần, tránh tình trạng doanh nghiệp phá sản trước khi tiếp cận được vốn", ông So nói.
Ông Nguyễn Như So - đại biểu tỉnh Bắc Ninh. Ảnh: Trung tâm báo chí Quốc hội
Uỷ viên Uỷ ban Tài chính ngân sách Hoàng Quang Hàm cũng cho rằng, các chính sách miễn, giảm, giãn thuế chỉ phù hợp cho các doanh nghiệp còn hoạt động, có doanh thu, lãi, mà không bao quát hết các doanh nghiệp khó khăn. Vì thế, ông đề nghị cần có thêm chính sách với doanh nghiệp ngừng hoạt động do thiếu vốn, đứt đoạn nguồn cung đầu vào hoặc thị trường đầu ra. "Nên kéo dài thời gian giãn thuế tới hết năm 2021", ông góp ý.
Ông Hàm nói trong bối cảnh gấp gáp hiện nay sẽ "không do dự bấm nút thông qua giảm 30% thuế thu nhập doanh nghiệp nhỏ", nhưng vẫn băn khoăn về tính công bằng giữa các doanh nghiệp khi tiêu chí Chính phủ đề xuất lại dựa trên doanh thu, lao động.
"Có công bằng không khi một doanh nghiệp thừa tiêu chí lao động, chẳng hạn có 150 lao động nhưng doanh thu vượt ngưỡng 50 tỷ đồng thì không được hưởng giảm thuế. Đơn vị dưới 100 người, doanh thu dưới 50 tỷ đồng lại được giảm", ông nói.
Thu hút chọn lọc FDI cũng cần tập trung vào doanh nghiệp trong nước
Tại phiên thảo luận, ông Phạm Trọng Nhân, đại biểu tỉnh Bình Dương nhắc tới sự cát cứ trong quy hoạch, phát triển vùng, khiến kinh tế khiến Việt Nam đối diện nhiều khó khăn hơn trước thực trạng đứt gãy chuỗi cung ứng do Covid-19 gây ra.
Ông Nhân phân tích, các vùng kinh tế trọng điểm đã được định hình gần 2 thập niên nhưng đến nay chưa hình thành được chuỗi liên kết giá trị đúng nghĩa, chưa là một trong những động lực tăng trưởng quan trọng của nền kinh tế. "Việc thiếu khung pháp lý cao nhất về liên kết vùng, cộng với tình trạng thu hút đầu tư nước ngoài dàn trải, thiếu nhất quán khiến nền kinh tế bị chia cắt bởi địa giới hành chính", ông nhìn nhận.
Đại biểu tỉnh Bình Dương đề nghị Chính phủ cần khởi động lại dự Luật về khu hành chính kinh tế đặc biệt, trong đó nhấn mạnh tới liên kết vùng, kết nối với các địa phương và doanh nghiệp. Và trong khi Quốc hội chưa xem xét đưa dự án luật này trở lại chương trình nghị sự, ông cho rằng, dự luật về liên kết vùng là cần thiết, bởi ngoài tính lan tỏa, còn tạo sự liên kết chặt chẽ giữa các thành phần kinh tế, các vùng kinh tế, tạo sức mạnh cần thiết cho nền kinh tế bằng chính nguồn lực nội sinh.
"Với các quy phạm bắt buộc các địa phương, các doanh nghiệp ở mọi thành phần phải đi cùng nhau để nền kinh tế đi được xa như kỳ vọng", ông đánh giá.
Trước những dự báo lạc quan về dòng dịch chuyển đầu tư sau đại dịch, nhiều địa phương cũng bắt đầu rục rịch xây dựng các khu công nghiệp để tiếp nhận làn sóng này. Song ông Phạm Trọng Nhân cảnh báo, thu hút FDI vừa qua cũng để lại nhiều hệ luỵ, khi quy mô đầu tư nước ngoài càng lớn thì nội lực nền kinh tế có chiều hướng yếu đi, dễ tổn thương trước khủng hoảng. Tình trạng báo lỗ, chuyển giá khiến ngân sách hụt thu hàng chục nghìn tỷ đồng.
"Liệu sau những biệt đãi suốt thời gian qua đã tiêu hao bao nhiêu nguồn lực của đất nước, chúng ta khó lòng vượt qua bẫy thu nhập trung bình với một tiến trình như vậy và do đó cần ứng xử thận trọng với dòng vốn FDI", ông nêu.
Ở chiều hướng khác, kinh tế trì trệ nhưng mua bán sáp nhập vẫn phức tạp. Khi các doanh nghiệp Việt vẫn còn loay hoay tìm cách phục hồi sau đại dịch cũng là cơ hội tốt nhất cho các nhà đầu tư nước ngoài nhòm ngó và thâu tóm. Vì thế, song hành với đón làn sóng đầu tư, ông Nhân nhấn mạnh, doanh nghiệp trong nước chính là động lực quan trọng của nền kinh tế và cần gia cố nội lực kinh tế.
Liên quan tới khắc phục chuỗi đứt gãy sản xuất, ông Hoàng Quang Hàm - Uỷ viên Uỷ ban Tài chính ngân sách cho rằng, để lấp đầy chuỗi sản xuất, ngoài thu hút chọn lọc FDI, phát triển kinh tế tư nhân thì cần tính tới vai trò chủ đạo của kinh tế Nhà nước và ở đây là doanh nghiệp Nhà nước.
Ông Hàm phân tích, do đối tượng này phải đầu tư vào các lĩnh vực mà những thành phần kinh tế khác không làm, nên phải nhìn nhận khách quan, không thể đòi hỏi lợi nhuận, hệ số sử dụng vốn như trong các điều kiện bình thường khác. "Có như vậy, doanh nghiệp Nhà nước mới dám đầu tư", ông nói.
Ngoài ra, cổ phần hóa, thoái vốn Nhà nước phải coi là cơ cấu lại danh mục nhà nước đầu tư nên tiền thu được ngoài nộp ngân sách chi đầu tư, cần dành nguồn mở rộng doanh nghiệp, kể cả lập mới doanh nghiệp Nhà nước để họ hoạt động trong các lĩnh vực thành phần khác không làm. "Đây là vấn đề cần giải quyết để cơ cấu lại nền kinh tế, khắc phục sự đứt gãy của chuỗi sản xuất và phát triển bền vững lâu dài", ông Hàm nhận xét.
Anh Minh