Một bệnh nhân bị tắc mật đang được điều trị nội soi tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Trí Sài Gòn. Ảnh: TT.
Theo giáo sư, tiến sĩ, bác sĩ Lê Quang Quốc Ánh, Bệnh viện Đa khoa Tâm Trí Sài Gòn, tắc mật là bệnh lý nguy hiểm liên quan đến gan - mật - tụy. Nếu không được điều trị ngay, bệnh thường dẫn đến xơ gan và người bệnh tử vong trong thời gian ngắn. Có 3 nguyên nhân chính gây tắc mật: Dị vật trong lòng túi mật (sỏi, giun), vách đường mật bị viêm, xơ, bướu gây hẹp ống hoặc do bị đè từ ngoài vào ống mật khi có khối u bao tử, u tụy.
Cách phát hiện các dấu hiệu phổ biến của bệnh lý gan - mật - tụy, có thể tự kiểm tra tại nhà như sau:
- Da chuyển vàng và ngứa: Người da trắng dễ nhận biết hơn khi da chuyển màu vàng. Người da đen hoặc da vàng sẽ khó phát hiện khi da chuyển màu vàng nhưng có thể dựa vào triệu chứng ngứa mà không có dấu vết sưng hay nốt đỏ như mề đay, côn trùng cắn.
- Lật mí mắt trên và nhìn xuống dưới để dễ quan sát màu của tròng trắng, nếu thấy màu ngả vàng có thể là dấu hiệu tắc mật.
- Nước tiểu vàng đậm hoặc chuyển sang đỏ.
- Phân màu trắng (màu vôi) khi mật tắc hoàn toàn. Người bình thường mật hoạt động tốt, tiết ra dịch để tiêu hóa mỡ khiến phân có màu vàng đặc trưng.
Trong một số trường hợp bệnh nhân bị ung thư di căn cũng có thể dẫn đến tắc mật. Bác sĩ Ánh vừa điều trị cho một bệnh nhân ở TPHCM đã mổ ung thư đại tràng cách đây 8 năm, đến nay tế bào ung thư di căn gây u ở đường mật, dẫn đến tắc mật. Bệnh nhân khám khi thấy da bị vàng và ngứa thường xuyên. Dựa vào kết quả xét nghiệm máu, siêu âm và nội soi, bác sĩ chẩn đoán bệnh nhân bị tắc mật do u nên phải tiến hành nội soi ERCP đặt stent thông ống mật ngay. Ca điều trị thành công, hiện sức khỏe bệnh nhân đã hồi phục, các triệu chứng cải thiện rõ rệt.
Theo bác sĩ Ánh, khoảng 20% dân số thế giới bị các bệnh lý sỏi mật, u mật. Hiện nay những tiến bộ khoa học trong lĩnh vực y tế, đặc biệt là sự ra đời của kỹ thuật can thiệp nội soi ERCP đã giúp việc điều trị bệnh đường mật trở nên đơn giản và nhẹ nhàng hơn nhiều. Bệnh nhân không cần gây mê, không bị đau nhiều, có thể xuất viện trong ngày, nhờ đó tiết kiệm chi phí.
Can thiệp nội soi ERCP còn áp dụng để điều trị nhiều bệnh lý khác như sỏi mật (sỏi túi mật, sỏi ống mật chủ), ung thư đường mật, ung thư tụy, tắc nghẽn đường mật chưa xác định nguyên nhân, giun chui ống mật, viêm tụy cấp do sỏi mật, nhiễm trùng đường mật, u bóng vater, chít hẹp cơ vòng Oddi, các biến chứng sau phẫu thuật bệnh lý đường mật...
Trần Ngoan
tranngoan@vnexpress.net