Trả lời:

Bào tử uốn ván tồn tại ở môi trường tự nhiên như: đất cát, phân của súc vật, gia cầm, cống rãnh... Khi xâm nhập vào cơ thể qua vết thương hở dù rất nhỏ, bào tử có khả năng phát triển thành vi khuẩn, tiết ra độc tố gây co thắt cơ toàn thân, trụy tim mạch, suy hô hấp, tỷ lệ tử vong lên đến 90%.

Sau khi khỏi bệnh, cơ thể không tạo ra miễn dịch tự nhiên với uốn ván như các bệnh truyền nhiễm khác nên mọi người vẫn có thể mắc uốn ván lại. Bố của bạn đã từng bị uốn ván, nay có vết thương hở vẫn cần tiêm vaccine để ngăn ngừa vi khuẩn uốn ván gây bệnh. Bác sĩ sẽ căn cứ vào lịch sử tiêm vaccine, Globulin miễn dịch uốn ván trong quá trình điều trị để tư vấn số mũi vaccine phù hợp.

Ngoài tiêm vaccine, khi có vết thương, bác cần xử trí ban đầu đúng cách là rửa ngay dưới vòi nước sạch để đẩy chất bẩn ra ngoài. Nếu vết thương chảy máu và dính nhiều bùn cát, nên dùng oxy già sát khuẩn đẩy các hạt bụi, cát bẩn ra ngoài và cầm máu. Tiếp theo, rửa lại vết thương bằng xà phòng, lau khô và đến ngay cơ sở y tế để can thiệp xử lý. Gia đình không sử dụng các loại lá, thuốc không rõ nguồn gốc đắp lên vết thương tránh tạo điều kiện cho vi khuẩn uốn ván sinh sôi.

Uốn ván là bệnh nhiễm trùng cấp tính, với bốn dạng bệnh chính gồm uốn ván toàn thân, uốn ván sơ sinh, uốn ván khu trú tại chỗ vết thương và uốn ván não. Trong đó, uốn ván toàn thân phổ biến nhất, chiếm khoảng 80% ca mắc. Thời gian ủ bệnh thường 3-21 ngày, phụ thuộc vào đặc điểm, độ lớn và vị trí vết thương. Vết thương bị nhiễm bẩn nặng thì thời gian ủ bệnh ngắn hơn, mức độ cũng nặng hơn.

Hiện Việt Nam có nhiều loại vaccine uốn ván đơn và phối hợp như uốn ván - bạch hầu hấp phụ, bạch hầu - ho gà - uốn ván. Lịch tiêm các mũi căn cứ theo độ tuổi và tiền sử chủng ngừa của mỗi người. Hiệu quả phòng bệnh của vaccine uốn ván lên đến 95%.

Trẻ em phòng ngừa bệnh uốn ván thông qua tiêm chủng vaccine 5 trong 1 hoặc 6 trong 1 với phác đồ bốn mũi. Người trưởng thành chưa tiêm hoặc không rõ lịch sử tiêm chủng cần ngừa uốn ván theo phác đồ 3 mũi, tiêm nhắc 5-10 năm.

Phụ nữ mang thai cũng cần tiêm ngừa uốn ván trong thai kỳ, tiêm nhắc trong mỗi thai kỳ tiếp theo. Vaccine sẽ giúp bảo vệ mẹ và bé trong kỳ sinh nở, giảm tỷ lệ mắc uốn ván sơ sinh ở trẻ.

Bác sĩ Hà Mạnh Cường
Quản lý Y khoa, Hệ thống tiêm chủng VNVC