Đại Thiên Vân, 31 tuổi, là con út trong gia đình 6 anh em trai ở thôn Thạch Đầu Trại, thị trấn Đẩu Thanh, Thủy Thành, Quý Châu. Năm anh trai đều rời làng đi làm ăn xa, chỉ còn Đại Thiên Vân sống ở quê, xây dựng gia đình riêng và chăm sóc mẹ già. Vân làm nghề nông, chạy xe ôm chở khách lúc rảnh rỗi để kiếm tiền trang trải cuộc sống.
Ngày 8/8/2007, Vân đi chở khách mãi không thấy về. Sáng hôm sau, người anh thứ 5 là Đại Thành Quân nhận được cuộc gọi từ mẹ hỏi tung tích em trai. Thấy bất an vì không thể liên lạc được với Vân, Quân báo tin cho các anh. Chẳng bao lâu, Quân nghe tin một người đàn ông bị giết ở gần thác nước của thị trấn Đẩu Thanh. Năm người anh hoảng hốt chạy đến hiện trường và phát hiện nạn nhân chính là em trai mình.
Nhân chứng là cô bé chăn gia súc nói thấy chiếc xe máy chạy xuống từ đường núi, người đàn ông ngồi sau đợi xe dừng thì bất ngờ rút dao mổ lợn đâm tài xế, đẩy người này ngã xuống đất rồi lái xe đi. Cô bé hoảng sợ chạy xuống núi gọi cảnh sát. Khi mọi người lên tới nơi, nạn nhân là Vân đã tử vong.
Nhà họ Đại có 6 anh em, anh cả Đại Thành Học (60 tuổi), anh hai Thành Cử (55 tuổi), Thành Phú (45 tuổi), Thành Văn (43 tuổi), Thành Quân (41 tuổi) và Thiên Vân đứng thứ sáu, 31 tuổi. Bởi tuổi tác chênh lệch nhiều, các anh rất chăm sóc Vân.
Trong khi cảnh sát lập hồ sơ điều tra, năm anh em cũng quyết định tự điều tra theo cách riêng. Họ tìm kiếm khắp các tiệm sửa xe máy nhưng không thấy manh mối về chiếc xe của Vân. Trong quá trình này, họ giúp cảnh sát phá một vụ trộm xe máy.
Tại một cửa hàng xe máy, họ được biết vào ngày xảy ra án mạng, một nam thanh niên đến cửa hàng mua xe với biểu hiện khác thường, giống như từ trên núi xuống. Họ nghi ngờ đây chính là hung thủ.
Theo phân tích, một số vùng ở huyện Thủy Thành có lượng người qua lại khá phức tạp. Vì vậy, họ đến khu vực này dò la kỹ càng. Vào ngày thứ 18 sau án mạng, ở Mục Gia Trại, họ tình cờ phát hiện một dấu vết bánh xe máy. Quân mở tiệm sửa xe, lốp xe của Vân do chính anh thay nên linh cảm vệt bánh xe của em.
Họ lần theo đến cửa nhà Lục Phượng Nhân thì dấu xe biến mất. Để ngăn nghi phạm chạy trốn, tối hôm đó, họ gọi thêm hai anh em khác đến canh gác hai lối ra đường cao tốc ở Mục Gia Trại.
Chịu mưa rét suốt một đêm, sáng hôm sau, bốn anh em cải trang thành lái buôn lợn vào thôn tìm kiếm. Họ thấy chiếc xe máy của Vân trong sân nhà Nhân và lén báo cho cảnh sát. Nhưng khi cảnh sát đến khám nhà, Nhân đã bỏ trốn. Cảnh sát tìm thấy cờ lê, tua vít và các vật dụng khác trên xe của Vân tại nhà Nhân, đồng thời tìm thấy một con dao mổ lợn và một bộ quần áo màu trắng dính máu. Cảnh sát nhanh chóng xác định Nhân là nghi phạm trong vụ sát hại Vân.
Chưa kịp vui mừng vì tìm ra hung thủ sau nhiều nỗ lực, anh em nhà họ Đại chán nản vì mãi không có tung tích của kẻ sát nhân. Họ quyết định tham gia truy lùng cùng cảnh sát. Theo phân công, anh cả và anh hai tuổi đã cao nên ở nhà huy động người thân bạn bè tìm kiếm, anh tư hỗ trợ kinh phí và tìm kiếm quanh khu vực, anh ba và anh năm chịu trách nhiệm truy tìm bên ngoài.
Từ cơ quan công an, họ biết được Nhân chuyên chặn đường cướp xe, từng bị kết án 8 năm tù về tội cướp tài sản, án mạng xảy ra khi hắn mới ra tù không lâu. Với bức ảnh của nghi phạm do công an cung cấp, họ bắt đầu cuộc điều tra theo kiểu quăng lưới.
Những bức ảnh nghi phạm Lục Phượng Nhân được năm anh em nhà họ Đại cầm theo trong những cuộc săn lùng. Ảnh: Kknews
Người anh thứ ba là Thành Phú lần lượt đến Quý Châu, Vân Nam, Tứ Xuyên, Quảng Tây, Sơn Đông và Sơn Tây. Anh năm Thành Quân đến hơn 20 huyện thành gồm Bàn Châu, Nạp Ung, Kiềm Tây, Tất Tiết, Kim Sa... ở tỉnh Quý Châu. Hai người thân thích khác giúp đỡ tìm kiếm ở Chiết Giang, Giang Tô, Vân Nam, Liêu Ninh và các tỉnh khác. Tổng cộng họ đã đến 9 tỉnh, hơn 100 huyện và thành phố, vượt qua hàng nghìn dặm đường với phương tiện di chuyển chính là xe máy.
Những nơi họ tra xét hầu hết là khu khai thác mỏ, xưởng gạch ở những vùng núi hẻo lánh. Theo phân tích của họ, hung thủ chắc chắn không dám bén mảng đến các thành phố lớn, những nơi xa xôi này có thể dễ dàng lẩn trốn mà không cần giấy tờ tùy thân. Ở xưởng gạch và hầm mỏ, họ giả vờ đến xin việc, rồi tìm cách xem bảng phân công công nhân. Nếu không thấy thông tin cần tìm, họ sẽ từ chối với lý do lương thấp và việc nặng rồi tìm nơi tiếp theo.
Ngoài tự mình truy tìm, họ còn vận dụng tai mắt ở các cửa hàng, quán ăn gần công trường, hứa thưởng 10.000 nhân dân tệ nếu cung cấp manh mối chính xác.
Trong hơn một năm, anh em nhà họ Đại bỏ dở công việc, toàn tâm toàn ý truy đuổi tội phạm, đồng thời chịu áp lực kinh tế rất lớn. Để tiết kiệm, họ thường ăn bánh bao, thậm chí ngủ ngoài trời. Nhưng áp lực tinh thần còn lớn hơn. Khi gặp nhau, các anh em chỉ thảo luận và trao đổi về việc tìm kiếm hung thủ. "Nếu chuyện này không kết thúc, chúng ta không thể sống một cuộc sống bình thường", người anh thứ ba Đại Thành Phú nói.
Anh năm Đại Thành Quân, 41 tuổi, vốn mở tiệm sửa xe nên nhanh chóng tìm ra manh mối về dấu lốp xe. Quân phải rèn chạy bộ mỗi ngày để có sức khỏe truy đuổi nghi phạm mới ngoài 20 tuổi. Ảnh: Ifeng
Trời không phụ lòng người. Ngày 22/9/2008, Thành Phú chạy đến Liễu Châu (Quảng Tây) sau khi nhận được điện thoại từ một người dân nói có công nhân ở xưởng gạch trông giống Nhân.
Phú xin vào làm ở xưởng gạch và thấy nghi phạm đeo một cặp kính râm, điều hiếm thấy trong các công nhân. Phú tìm cơ hội tới bắt chuyện, hỏi thăm lương lậu. Từ khẩu âm và ngoại hình, anh xác định đối phương chính là Nhân.
Kìm nén kích động, Phú vội vàng về Quý Châu ngay trong đêm, rồi lại lái xe đưa những người khác đến Liễu Châu.
Đến nơi đúng 1h sáng 24/9/2008, dưới sự chỉ dẫn của người báo tin, Phú lặng lẽ đến phòng của Nhân. Nghe thấy tiếng động, Nhân bật dậy, anh cả Quân lập tức bật đèn pin rọi vào mắt hắn rồi hét lên: "Mày đã bị bắt". Nhân nghe vậy thì ngã quỵ xuống giường, tưởng rằng anh em nhà họ Đại là cảnh sát.
Bắt được Nhân, họ lập tức giao hắn cho cảnh sát. Trong quá trình thẩm vấn, Nhân khai nhận động cơ giết người là cướp tài sản. Sau khi ra tù, hắn đến làm việc ở hầm mỏ trong vài tháng và mua một chiếc xe máy, nhưng không có tiền để làm giấy phép. Hôm đó, hắn tình cờ gặp Vân nên dụ anh đến một ngọn núi hẻo lánh để đánh lén từ phía sau và cướp xe máy.
Nhân thú nhận có hai điều "không ngờ tới". Một là, sau khi gây án, hắn tưởng sẽ có nhiều xe cảnh sát đậu trước cửa nhà, không ngờ lại là các anh và hàng xóm của nạn nhân cầm dao mổ lợn đứng canh cửa. Hai là, khi bị bắt ở Liễu Châu, Nhân tưởng rằng cảnh sát đến nhưng không ngờ lại bị các anh của nạn nhân bắt.
Nhân bị kết tội cố ý giết người, cướp tài sản, bị tuyên án tử hình.
Hành trình truy lùng kẻ sát hại em trai của năm người anh gây xôn xao dư luận Trung Quốc. Trả lời phỏng vấn Beijing News về suốt hơn một năm trời lăn lộn khắp chốn, Quân nói: "Tôi là nông dân, không sợ khổ, con người không chết vì khổ nhưng có thể chết vì oan. Tôi không được học nhiều nhưng biết rõ đạo lý giết người phải đền mạng". Người anh thứ năm cho biết khi em trai bị sát hại, có nhiều lời đồn rằng Vân đắc tội người khác nên mất mạng. "Bây giờ chúng tôi đã chứng minh được là em trai tôi không có tội tình gì", Quân nói.
Tuy vậy, hành động của họ cũng gây tranh cãi về mặt pháp lý. Điền Nho Hoa, Đội trưởng Đội Cảnh sát Hình sự thuộc Cục Công an huyện Thủy Thành, giải thích rằng việc truy lùng nghi phạm là nhiệm vụ của cảnh sát, người dân có thể cung cấp manh mối và hỗ trợ cảnh sát. Ông Điền nói: "Sau khi tìm ra manh mối ở Liễu Châu, họ không báo cho chúng tôi biết, cũng không tìm cảnh sát địa phương. Anh em họ tình cảm sâu đậm, nhỡ giết luôn nghi phạm hay xảy ra chuyện gì bất trắc thì làm thế nào? Hành động bắt giữ nghi phạm của họ như thế là không đúng quy định pháp luật".
Năm 2012, phim điện ảnh Nhân sơn nhân hải (People Mountain People Sea) do Thái Thượng Quân làm đạo diễn với các diễn viên Trần Kiến Bân, Đào Hồng, Ngô Tú Ba ra mắt khán giả Trung Quốc. Nội dung phim được cải biên từ câu chuyện về sáu anh em nhà họ Đại. Nhân sơn nhân hải giành được giải Bạc LHP Three Continents Festival tại Pháp, và giúp Thái Thượng Quân giành giải Gấu bạc cho Đạo diễn xuất sắc tại LHP Venice lần thứ 68, năm 2011.
Phim điện ảnh Truy hung giả dã (Cock and Bull), ra mắt năm 2016, cũng lấy cảm hứng từ câu chuyện này.
Tuệ Anh (Theo Kknews, Ifeng)