Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) hôm 3/11 phê duyệt sử dụng khẩn cấp vaccine Covid-19 Covaxin, do công ty Bharat Biotech hợp tác phát triển với Hội đồng Nghiên cứu Y khoa Ấn Độ thuộc chính phủ.
Covaxin được đánh giá thông qua phản ứng trung hòa kháng thể chống lại một số chủng nCoV gây lo ngại như Delta, Alpha, Beta, Gamma, với tỷ lệ hiệu quả là 78% ở bất kỳ mức độ nghiêm trọng nào, sau khi tiêm đủ hai mũi từ 14 ngày trở lên.
Theo WHO, Covaxin "cực kỳ phù hợp với các quốc gia thu nhập thấp và trung bình", do yêu cầu bảo quản tương đối dễ dàng. Quyết định phê duyệt Covaxin cũng được đưa ra trong bối cảnh WHO đặt mục tiêu tạo động lực mới cho nền tảng phân phối vaccine Covax, nhằm cải thiện khả năng tiếp cận vaccine của các nước nghèo.
Theo số liệu từ dự án Our World in Data của Đại học Oxford hồi đầu tháng, tính trên toàn thế giới, khoảng 75% số liều vaccine Covid-19 đã được sử dụng là tại những quốc gia thu nhập cao và trên trung bình, trong khi các nước thu nhập thấp chỉ chiếm 0,6%.
Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi tiêm vaccine Covid-19 Covaxin tại New Delhi hôm 1/3. Ảnh: AFP.
Giám đốc WHO Tedros Adhanom Ghebreyesus hôm 5/11 cho biết Covax có ngân sách và các hợp đồng mua vaccine Covid-19 cho những quốc gia thu nhập thấp, nhưng "các nhà sản xuất chưa thực hiện công việc của họ", dường như một phần ám chỉ Ấn Độ.
Do làn sóng Covid-19 thứ hai thảm khốc, Ấn Độ đã ngừng xuất khẩu vaccine từ hồi tháng 4 để ưu tiên người dân trong nước, trong khi Viện Huyết thanh Ấn Độ (SII) là nhà cung cấp vaccine chủ lực cho Covax. Hệ quả là Covax hồi tháng 9 cắt giảm gần 30% mục tiêu giao vaccine trong năm nay, xuống còn 1,425 tỷ liều.
Giới quan sát đánh giá quyết định phê duyệt Covaxin của WHO có thể mở đường để Ấn Độ nối lại cung cấp vaccine Covid-19 cho chương trình Covax, thắp lên hy vọng đối với các nước nghèo giữa lúc đại dịch vẫn hoành hành trên thế giới.
Ấn Độ từng là tâm dịch toàn cầu, có lúc ghi nhận tới hơn 400.000 ca nhiễm và hàng nghìn trường hợp tử vong vì Covid-19 mỗi ngày. Tuy nhiên, số ca nhiễm và tử vong giờ đây giảm xuống lần lượt khoảng 12.000 và 400 mỗi ngày, với hơn một tỷ liều vaccine đã được sử dụng, bao gồm hơn 120 triệu liều Covaxin.
Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi cũng tiêm liều Covaxin đầu tiên vào tháng ba và mũi thứ hai sau đó một tháng. Tại hội nghị thượng đỉnh G20 ở Italy cuối tháng trước, Modi tuyên bố Ấn Độ có thể sản xuất tổng cộng hơn 5 tỷ liều vaccine Covid-19 trong năm sau, nhằm hỗ trợ thế giới trong cuộc chiến chống đại dịch.
Covaxin đang được sản xuất tại ba cơ sở ở Ấn Độ, với sản lượng hiện tại là hơn 50 triệu liều mỗi tháng. Công ty Bharat Biotech cho biết họ đặt mục tiêu tăng năng suất lên một tỷ liều mỗi năm vào cuối năm nay. Trong thông báo hôm 3/11, nhà sản xuất này đánh giá quyết định phê duyệt của WHO sẽ giúp thúc đẩy đáp ứng nhu cầu từ những quốc gia đang tìm nguồn cung vaccine.
"Quyết định phê duyệt sẽ tạo điều kiện cho chúng tôi đóng góp vào nhiệm vụ thúc đẩy tiếp cận vaccine Covid-19 một cách công bằng, cũng như mở đường để vaccine của chúng tôi được tiếp cận trên toàn cầu", tiến sĩ Krishna Ella, quan chức hàng đầu tại Bharat Biotech, cho biết, nói thêm rằng công ty luôn tập trung duy trì các tiêu chuẩn nghiêm ngặt về chất lượng và an toàn.
Anna Marriott, giám đốc chính sách y tế tại liên minh từ thiện quốc tế Oxfam, đánh giá quyết định phê duyệt Covaxin của WHO khiến những người từng tuyên bố kinh nghiệm và chuyên môn để phát triển, sản xuất những loại thuốc và vaccine cứu người "không tồn tại ở các nước đang phát triển" phải im lặng. Bà kêu gọi Bharat Biotech chia sẻ công thức và bí quyết phát triển vaccine, để ngày càng nhiều nhà sản xuất trên thế giới có thể tiếp bước.
Trước khi WHO "bật đèn xanh", Covaxin chỉ được một vài quốc gia phê duyệt, khiến nhiều người Ấn Độ muốn xuất cảnh bị khước từ. Do đó, động thái của WHO còn là tin tốt với các hành khách quốc tế. Một số nước như Anh, Mỹ, Thụy Sĩ, Oman và Sri Lanka cũng đã phê duyệt Covaxin.
Ngoài ra, hy vọng về nguồn cung vaccine Covid-19 cho các nước nghèo còn đến từ SII, khi nhà sản xuất này được cho là đã tăng gấp gần 4 lần sản lượng vaccine hàng tháng, lên 240 triệu liều, so với hồi tháng 4. SII là nơi sản xuất Covishield, phiên bản tại Ấn Độ của vaccine AstraZeneca.
Adar Poonawalla, giám đốc điều hành SII, tháng trước cho biết công ty có thể chuyển 20 triệu - 30 triệu liều vaccine mỗi tháng cho Covax vào tháng 11 và 12, nói thêm rằng con số này sẽ tăng lên đáng kể từ tháng một năm sau, một khi nhu cầu tại Ấn Độ được đáp ứng.
Trong khi đó, giám đốc điều hành Suchitra Ella của Bharat Biotech cho hay các lô hàng Covaxin cũng có thể sớm được giao cho Covax.
"Covaxin là minh chứng tuyệt vời về thành công trong hợp tác giữa nhà nước và tư nhân, giúp phát triển một loại vaccine Covid-19 đáp ứng tiêu chuẩn thế giới. Chúng tôi muốn đóng vai trò lớn hơn trong nỗ lực kiểm soát đại dịch tại cả những nước phát triển và đang phát triển", bà cho hay.
Ánh Ngọc (Theo Asia Times, NY Times, NBC)