Trả lời:
Bọ cạp còn gọi là toàn trùng, yết tử, tên khoa học Buthus sp. Nếu dùng cả con bọ cạp làm thuốc thì gọi là toàn yết, nếu chỉ dùng đuôi thì gọi là yết vĩ.
Tuy Việt Nam có nhiều loài bọ cạp nhưng vẫn phải nhập bọ cạp ở nước ngoài về làm thuốc. Con bọ cạp ở nước ta thuộc chi Buthiurus hoặc chi Heteronetrus. Toàn yết dùng làm thuốc thuộc loài Buthus martensii Karsch, họ Buthidae. Đây là một loài có đốt, thường sống dưới những hòn đá hoặc khe vách; đầu và ngực ngắn, bụng dài hơn, phía dưới của bụng thót lại, cuối cùng có ngòi mang nọc độc.
Thường người ta bắt bọ cạp vào mùa xuân và mùa hạ; khi bắt được cho ngay vào nồi nước trong hoặc pha thêm muối ăn (mỗi kg bọ cạp cho 300-500 g muối ăn), đậy vung lại và đun 3-4 giờ cho đến khi cạn nước. Lấy bọ cạp ra phơi mát cho khô, không nên phơi nắng kẻo muối kết tinh. Khi dùng, phải ngâm nước để rửa sạch hết muối đi.
Do nhu cầu lấy nọc bọ cạp để điều trị những rối loạn của hệ thần kinh, một số nước đã chú ý nuôi bọ cạp lấy nọc. Muốn có 1 g nọc, cần có 8.000 con bọ cạp tiết nọc một lần. Có thể dùng xung điện để bắt bọ cạp tiết nọc nhiều lần. Nọc bọ cạp đắt hơn nọc rắn.
Bọ cạp được Đông y dùng làm thuốc trấn kinh, chữa trẻ em kinh phong, uốn ván. Nó cũng được sử dụng làm thuốc kích thích thần kinh, chữa bán thân bất toại, mồm miệng méo xệch do bị cảm. Theo tài liệu cổ, toàn yết vị mặn, hơi cay, tính bình, có độc, có tác dụng chữa kinh giản, chữa cảm mồm méo, mắt xếch, bán thân bất toại. Người huyết hư không dùng được.
Liều dùng: ngày 3-5 g với thuốc sắc, 2-3 g với thuốc bột hay thuốc viên (chia làm 2 hay 3 lần uống).
Một đơn thuốc có bọ cạp: bọ cạp (bỏ đầu, chân) 3 g, địa long (rửa sạch, sao vàng) 3 g, cam thảo 2 g, tất cả tán bột. Chia làm 5 hay 6 lần uống trong ngày. Dùng nước nóng chiêu thuốc. Công dụng: Chữa trẻ em kinh phong, người lớn sau khi ngất bị bán thân bất toại, thiên đầu thống.
GS Đỗ Tất Lợi, Sức Khỏe & Đời Sống