Khi nhắc tới điểm số, chúng ta sẽ có thiên hướng nghĩ đến điểm số học đường. Điểm số mà các thầy cô cho học sinh hay người học để đánh giá kết quả học tập. Đây là hình thức điểm số phổ thông nhất và nhận được nhiều sự chú ý nhất của xã hội.
Thật vậy, ở các cấp học, hàng năm các trường tổ chức tuyên dương các học sinh đạt thành tích học xuất sắc. Mỗi năm báo chí công bố các thủ khoa của kỳ thi đại học. Tương tự, kết quả đạt huy chương tại các kỳ thi Olympic quốc tế cũng rất được quan tâm và dành nhiều nguồn lực của xã hội.
Sự quan tâm của xã hội đối với hình thức điểm số học đường một phần phản ánh niềm tin rằng điểm số này là chỉ số tiên đoán sự thành công trong cuộc sống. Tuy nhiên, cũng cần nhìn nhận ở một phương diện quan trọng khác: Thời gian trên ghế nhà trường của đa số chúng ta chỉ khoảng từ 12 đến 17 năm, trong khi đó khoảng thời gian vào đời sau đó dài gấp đôi hoặc gấp ba lần.
Trong khoảng thời gian ra đời, chúng ta sống, học tập, làm việc và được đánh giá bằng những “hệ điểm số” hoàn toàn khác và rất khác nhau. Điều này lý giải tại sao khi đi làm một cử nhân học lực bình thường lại có thể thành công hơn một người bạn thủ khoa đại học cùng lớp. Thậm chí, một người không học đại học lại thành đạt hơn nhiều người học thức cao hơn.
Vì môi trường khác nhau trong cuộc sống hình thành các hệ quy chiếu và hình thức đánh giá hay “hệ điểm số” khác nhau và đa diện, nên chúng ta cần nhận biết và có sự đáp ứng phù hợp. Từ góc nhìn này, phần dưới đây trình bày một số loại “điểm số” rất quan trọng nhưng ít được đề cập hoặc lưu tâm.
Xác định được những loại điểm số quan trọng sẽ gợi ý cho chúng ta cần chuẩn bị những gì và làm gì để đạt được kết quả mong muốn.
Thứ nhất, bạn tự chấm bản thân bao nhiêu điểm?
Đây là một điểm số then chốt nhưng có lẽ rất ít người tự chấm cho mình. Phần đông có thói quen để người khác chấm điểm cho mình. Để chấm cho bản thân một điểm số đúng thì phải “biết mình” và “hiểu bản thân”. Đây không phải là một việc đơn giản vì chúng ta phần đông không được giáo dục làm việc này.
Nếu không hiểu đúng về bản thân thì sẽ bị rơi vào một trong hai thái cực khi tự chấm điểm bản thân: “tự ti” hoặc “tự cao”. Cái chúng ta cần là một đánh giá đúng mực ở giữa hai thái cực này để có thái độ “tự tin” đúng về bản thân.
Thứ hai, sếp bạn cho bạn bao nhiêu điểm?
Phần lớn thời gian của người trưởng thành dành cho công việc, chính vì vậy việc đạt được kết quả làm việc tốt giúp chúng ta duy trì được cuộc sống ổn định và có một triển vọng nghề nghiệp tốt hơn.
Ở các công ty hoạt động quy củ, cấp trên sẽ giao cho nhân viên các chỉ tiêu công việc và đánh giá kết quả thực hiện (“điểm số” làm việc) dựa trên đó. Đây sẽ là cơ sở để xét khen thưởng, kỷ luật, đào tạo, duy trì hợp đồng lao động...
Một điểm đáng lưu ý là, một người có thể không thành công ở một vị trí công việc này hoặc một công ty nào đó có thể lại thành công ở một vị trí khác hay môi trường khác vì các công ty khác nhau có các “hệ quy chiếu” đánh giá khác nhau và một người có thể phù hợp với một hệ quy chiếu này hơn một hệ quy chiếu khác.
Thứ ba, người thân cho bạn bao nhiêu điểm?
Nhiều người rất thành công nhưng lại không cảm thấy hạnh phúc. Nguyên nhân phần nhiều là do họ dùng thiên lệch quá mức quỹ thời gian và tâm sức nhằm đạt điểm cao trên thang “điểm số làm việc” nêu trên, mà xao lãng trong việc tìm kiếm “điểm số từ gia đình”.
Một sự cân bằng giữa công việc và cuộc sống là điều nên có. Mặc dù người thân sẽ không chấm điểm chúng ta một cách tường minh. Câu hỏi chúng ta cần đặt ra và trả lời cho tốt là “chúng ta đã thương yêu và cung cấp được ‘dịch vụ’ gì cho những người thân yêu?”, vì họ là những gì ý nghĩa nhất.
Thứ tư, “khách hàng” cho bạn bao nhiêu điểm?
Ngoài những điểm số trên, một cách khái quát để xác định thêm các điểm số nào quan trọng là đặt ra câu hỏi: “Khách hàng” nào là quan trọng đối với chúng ta và chúng ta cần có điểm số gì tốt từ nhóm “khách hàng” này?
Khách hàng ở đây được hiểu theo nghĩa rộng, có thể là khách hàng theo nghĩa đen, nhưng cũng có thể hiểu là bạn bè, đồng nghiệp, tổ nhóm, cộng đồng …
Thay cho lời kết, đến đây chúng ta có thể thấy câu hỏi “điểm số nào quan trọng nhất?” không phải là câu hỏi phù hợp vì nó sẽ làm chúng ta thiên lệch theo hướng chọn ra chỉ một loại điểm số quan trọng nhất.
Cuộc sống có nhiều phương diện, cho nên câu hỏi đúng hơn phải là “những loại điểm số nào là quan trọng?”. Đáp án của câu hỏi này là một nhóm “cân bằng”, đa điện các loại điểm số phù hợp với hoàn cảnh và độ tuổi cụ thể của từng cá nhân trên cở sở cân nhắc các loại điểm số gợi ý trong bài này.
Xác định được những loại điểm số quan trọng sẽ gợi ý cho chúng ta cần chuẩn bị những gì và làm gì để đạt được kết quả mong muốn.
>> Xem thêm: Điểm số chẳng phải là vấn đề quan trọng
 |
Chia sẻ bài viết của bạn về giáo dục, khởi nghiệp tại đây.