Trong bối cảnh Covid-19 càn quét khắp đất nước, vaccine được cho là "phao cứu sinh" của Mỹ, vùng dịch lớn nhất thế giới. Vì vậy, chính quyền liên bang muốn tăng tốc độ tiêm chủng, đặc biệt đối với những nhóm dân số nguy cơ cao. Chiến lược này còn giúp đảm bảo không có liều vaccine quý giá nào bị lãng phí.
Ngày 12/1, chính quyền cựu tổng thống Mỹ Donald Trump ra khuyến nghị ngay lập tức tiến hành phác đồ tiêm hai mũi vaccine Covid-19 cho những người từ 65 tuổi trở lên, cùng nhóm người trưởng thành có bệnh lý nền. Định hướng này đã được chính quyền Tổng thống Joe Biden tiếp nối.
Tuy nhiên, điều này dường như mâu thuẫn với những khuyến nghị được Ủy ban Tư vấn Hoạt động Tiêm chủng (ACIP) đưa ra cuối năm ngoái. Do nguồn cung vaccine Covid-19 ban đầu dự kiến bị hạn chế, ủy ban cho rằng trước hết nên tiêm cho đội ngũ nhân viên y tế và cư dân tại các cơ sở chăm sóc dài hạn, tiếp đó là người từ 75 tuổi trở lên và những lao động thiết yếu.
"Mỹ đã vứt bỏ những lời khuyên của ACIP", Marcus Plescia, lãnh đạo Hiệp hội Giới chức Y tế Bang và Vùng lãnh thổ, đánh giá. "Chúng ta đã tạo ra kỳ vọng và nhu cầu vaccine cao hơn nhiều so với số lượng có sẵn hiện nay".
Người dân xếp hàng tại một điểm tiêm chủng vaccine Covid-19 ở San Francisco, bang California, Mỹ, hôm 5/2. Ảnh: AFP.
Hôm 19/1, Thống đốc bang Pennsylvania Tom Wolf tuyên bố mở rộng điều kiện được tiêm chủng, bao gồm thêm những người từ 65 tuổi trở lên và nhóm có bệnh lý nền nghiêm trọng. Một số nhà cung cấp vaccine cho biết họ không nhận được thông báo trước về động thái này.
Chuck Kray, chủ sở hữu công ty dược Hershey tại Pennsylvania, cho biết sau thông báo của Thống đốc, họ nhận được 5-6 cuộc gọi và 1-2 email mỗi phút tại mỗi chi nhánh. Chỉ trong ba ngày, các nhân viên của Kray đã ghi lại khoảng 10.000 yêu cầu được tiêm vaccine.
"Sự thay đổi đột ngột đã gây ra hỗn loạn nghiêm trọng và thực sự cản trở công việc của chúng tôi. Tất cả những gì chúng tôi làm chỉ là trả lời yêu cầu", Kray cho hay. Kết quả là, nhóm trong độ tuổi 70 và 80, những người có lẽ không am hiểu cách sử dụng máy tính, đã chậm chân so với nhóm trẻ hơn, những người có thể nhanh chóng lên mạng và gửi yêu cầu tiêm chủng.
Vicky Kistler, giám đốc y tế thành phố Allentown, bang Pennsylvania, cho biết số lượng yêu cầu quá lớn đã làm sập hệ thống thiết lập lịch trình trực tuyến, buộc đội ngũ nhân viên phải viết tay tên và số điện thoại của những người đăng ký để giữ liên lạc với họ. Giới chức đang tìm đến sự trợ giúp của một trung tâm tiếp nhận cuộc gọi.
Trong một cuộc họp báo gần đây, Thống đốc Wolf cho biết bang Pennsylvania quyết định mở rộng tiêu chuẩn tiêm chủng do tưởng rằng chính phủ liên bang sẽ tăng nguồn cung vaccine Covid-19. "Điều đó đã không trở thành hiện thực. Thật đáng thất vọng", ông nói.
Tại bang Maryland, Thống đốc Larry Hogan thông báo mở rộng điều kiện được tiêm chủng vào ngày 18/1, cho những người từ 75 tuổi trở lên và một số nhóm khác, bao gồm người làm việc trong ngành giáo dục. Một tuần sau, ông tiếp tục nới thêm tiêu chuẩn cho những người từ 65 tuổi trở lên và lao động thiết yếu.
Hogan giải thích rằng ông muốn nâng cao tỷ lệ tiêm chủng thấp tại Maryland và bảo vệ những nhóm dân số có nguy cơ cao, đồng thời dự đoán nguồn cung vaccine sẽ tăng lên. Phát ngôn viên của Hogan còn cho biết họ đã tham vấn giới chức y tế từ trước đó để đảm bảo khả năng tiêm chủng của Maryland.
Cuối cùng, Maryland chỉ nhận được 10.000 liều vaccine mỗi ngày, trong khi các nhà cung cấp địa phương bị "nhấn chìm" bởi vô số cuộc gọi và email. Điều gây băn khoăn là bản thân Hogan từng dự đoán về viễn cảnh này, lúc chính quyền Trump khuyến nghị mở rộng tiêu chuẩn tiêm chủng. "Hầu hết chúng tôi đều ngạc nhiên trước quyết định của Thống đốc", quan chức hạt Howard Calvin Ball cho hay.
Hạt Howard đang nỗ lực hoàn thành việc tiêm chủng cho hơn 70.000 nhân viên y tế, giáo viên và một số đối tượng khác thuộc nhóm được công bố ưu tiên sớm hơn, trước khi tiêm cho nhóm từ 65 tuổi trở lên. Tuy nhiên, Maura Rossman, quan chức y tế địa phương, cho rằng đây là nhiệm vụ bất khả thi với nguồn cung vaccine hiện tại.
Patricia Vest, giáo viên 72 tuổi đã về hưu tại thành phố Baltimore và sống trong một "điểm nóng" Covid-19, đã dành gần hai tuần để tìm kiếm trên mạng và gọi điện đến các cơ quan y tế, bệnh viện. Tuy nhiên, bà vẫn chưa đặt được lịch tiêm. "Chẳng ai gọi lại", Vest nói.
Trong khi đó, Thống đốc bang Missouri Mike Parson mở rộng điều kiện tiêm chủng cho người cao tuổi và người trưởng thành mắc các bệnh lý nền hôm 14/1, bởi chính quyền Trump đã ra đề xuất và cam kết cung cấp nhiều vaccine Covid-19 hơn. Tuy nhiên, Parson đã không tham khảo ý kiến của hội đồng chuyên gia y tế Missouri, khiến giới chức ngỡ ngàng.
Steven Edwards, giám đốc điều hành trung tâm y tế CoxHealth, cho biết quyết định của Parson giúp đảm bảo không lãng phí liều vaccine nào. Tuy nhiên, do nhu cầu cao, còn nguồn cung lại hạn chế, hệ thống bệnh viện của Edwards sẽ ưu tiên nhóm có nguy cơ cao hơn, như người trên 80 tuổi hoặc bị tiểu đường.
Ở phía tây nam bang Missouri, danh sách chờ tiêm vaccine Covid-19 tại một nhóm bệnh viện của tổ chức y tế Mercy đã tăng lên 100.000 người, nhưng họ chưa nhận được liều nào trong vài tuần qua. Vì vậy, bệnh viện khuyến cáo người dân cố gắng tìm đến các cơ sở y tế khác, đăng ký tiêm chủng ở bất cứ nơi nào có thể.
Bất chấp phản ánh từ giới chức các bang rằng nguồn cung vaccine bị hạn chế, trên thực tế, các hãng sản xuất vaccine Covid-19 phần lớn đang theo đúng tiến độ. Kể từ tháng 12/2020, Pfizer và Moderna đã cung cấp khoảng 60 triệu liều, tương đương gần 1/3 số lượng mà họ cam kết đáp ứng tính tới cuối tháng 3.
"Đây giống như Trò chơi Sinh tồn vì những liều vaccine Covid-19. Mọi người đều khẩn thiết tìm kiếm chúng", thượng nghị sĩ thuộc nghị viện bang Maryland Clarence Lam nhận xét.
Ánh Ngọc (Theo WSJ)
