Trước thềm cuộc bầu cử tổng thống, người dân ở Petersburg, quê hương Tổng thống Nga Vladimir Putin, không mảy may nghi ngờ gì về việc ông sẽ đắc cử nhiệm kỳ thứ 4. Và kết quả thực sự đúng như họ đoán, Putin giành chiến thắng áp đảo với tỷ lệ phiếu bầu trên 70%.

Từ năm 2000 đến nay, trải qua ba nhiệm kỳ tổng thống và một nhiệm kỳ thủ tướng, Putin giờ đây trở thành gương mặt lãnh đạo nổi bật nhất nước Nga. Hôm 18/3, ông tiếp tục ghi tên mình vào lịch sử khi giành chiến thắng cuộc bầu cử tổng thống, bước vào nhiệm kỳ thứ 4 lãnh đạo đất nước. Ở tuổi 65, những màn "khoe" sức mạnh thể chất như cởi trần cưỡi ngựa đã không còn được nhìn thấy ở ông nhưng các cuộc họp báo hay điện đàm kéo dài hàng giờ liền vẫn cho thấy một Putin tràn đầy năng lượng và vô cùng kỷ luật, theo AP.

Rất ít chính trị gia nào có khả năng thăng tiến nhanh chóng trên con đường chính trị như Putin. Trước khi được bầu làm thủ tướng dưới thời tổng thống Boris Yeltsin tháng 8/1999, ông giữ vai trò người đứng đầu Cơ quan An ninh Liên bang Nga (FSB), một trong những cơ quan kế nhiệm Ủy ban An ninh Quốc gia (KGB).

Nhiều nhà quan sát lúc bấy giờ tỏ ra coi thường Putin, cho rằng những kinh nghiệm hoạt động ở Đông Đức trước đó của ông với tư cách một điệp viên KGB không giúp ích gì cho công việc điều hành đất nước. Tổng thống Yeltsin thay thủ tướng với tốc độ đáng báo động và ông Putin có thể sẽ là một gương mặt khác bị cho ra rìa.

Nhưng tháng sau đó, Putin đã cho thấy một sự cứng rắn hiếm có khi bình luận về cuộc chiến tranh lần hai chống lại các phần tử ly khai Chechnya. Ông tuyên bố "nếu bắt được, chúng ta sẽ xả chúng xuống toilet".

Sắt đá, bản lĩnh và ngôn ngữ có phần thô ráp, tất cả những đặc điểm trên dường như đều bắt nguồn từ thời niên thiếu gan lỳ của Putin.

Khi ông trở thành quyền tổng thống thay thế người tiền nhiệm Yeltsin đã từ chức, ngôn ngữ của Putin được chọn lọc kỹ càng hơn song âm hưởng hào sảng, cứng rắn vẫn còn đó. "Tôi muốn cảnh báo rằng bất kỳ nỗ lực nào nhằm chống lại luật pháp Nga... đều sẽ bị trừng trị thích đáng", ông có lần tuyên bố.

Thời niên thiếu

Putin sinh ngày 7/10/1952, là con trai trong một gia đình bình dân ở Leningrad, nay là St.Petersburg, thành phố chứa nhiều ký ức đau thương về cuộc bao vây 900 ngày của phát xít Đức thời Thế chiến II. Một trong những người anh của Putin qua đời vì bệnh bạch hầu trong cuộc vây hãm, người còn lại chết không lâu sau khi sinh. Theo cuốn sách "Người đầu tiên" tập hợp những bài phỏng vấn về Putin được xuất bản vào thời điểm ông làm quyền tổng thống, Putin và cha mẹ sống trong một căn hộ chung cư tồi tàn với nhà vệ sinh và bếp ăn chung.

Putin kể như để phản ứng với hoàn cảnh khó khăn, ông trở thành một thiếu niên khá "nổi loạn" tại trường học. Trong một cuốn tiểu sử về Putin, ông không ngần ngại tiết lộ với người viết rằng mình là "đầu gấu thứ thiệt" thời còn đi học.

Trong những năm tháng đầu thời niên thiếu, Putin dồn những cảm xúc "hiếu chiến" của mình vào võ thuật, bộ môn thể thao mà ông vẫn thường xuyên luyện tập dù đã bước vào tuổi trung niên.

"Mẹ ông ấy là nhân viên vệ sinh, cha ông ấy khá lớn tuổi. Họ sinh Putin muộn. Thời trung học, Putin thường xuyên tham gia vào các cuộc ẩu đả và chắc hẳn nằm trong danh sách đen của cảnh sát", Lev Lurye, nhà sử học nổi tiếng tại St. Petersburg, nhớ lại.

Putin mơ ước gia nhập KGB từ nhỏ, dường như vì máu phiêu lưu hơn là vì một lý tưởng cao đẹp nào đó. Ông từng hiên ngang bước vào văn phòng KGB ở Leningrad để hỏi bằng cách nào có thể gia nhập lực lượng.

"Từ lúc còn là học sinh, tôi đã tự mình tới văn phòng KGB. Khi tôi hỏi làm thế nào để được làm việc ở KGB, những người ở đây nói với tôi rằng tôi phải học lên cao, tốt nhất là học luật", ông Putin kể trong một bộ phim tài liệu.

Y lời, Putin theo học khoa luật Đại học Leningrad và tốt nghiệp năm 1975. Gia nhập KGB, Putin làm công tác phản gián, theo dõi người nước ngoài ở Leningrad và đến năm 1985 thì bắt đầu hoạt động tại Dresden, Đông Đức. Ông quay trở lại Leningrad vào năm 1990 và bắt đầu làm việc cho chính quyền thành phố. Putin rút khỏi KGB một năm sau, vào ngày thứ hai của cuộc đảo chính thất bại chống lại nhà lãnh đạo Liên Xô Mikhail Gorbachev do KGB hậu thuẫn. 

Tới tháng 8/1996, ông được bổ nhiệm làm phó phòng quản lý tài sản tổng thống Nga, giám sát các vấn đề liên quan tới luật và tài sản nước ngoài. Từ đây, ông cùng gia đình chuyển đến Moscow sinh sống.

Ngày 9/8/1999, tổng thống Boris Yeltsin quyết định chọn ông Putin làm thủ tướng mới của Nga. Ngày 31/12/1999, Yeltsin tuyên bố từ chức, Putin được chỉ định làm quyền tổng thống. Trong cuộc bầu cử sớm với 11 ứng viên tham gia sau đó, ông đã giành chiến thắng, bắt đầu con đường dẫn dắt nước Nga chuyển mình mạnh mẽ.

Ở ông, người ta không nhìn thấy dấu hiệu của sự khoa trương, màu mè. Khuôn mặt ông chỉ là phiên bản già hơn của một chàng thanh niên cá tính, mạnh mẽ, xuất thân từ một góc phố không hào nhoáng với quyết tâm vươn lên mãnh liệt, cây bút Jim Heintz từ AP bình luận.

Tổng thống độc lập

Trong mắt dân chúng Nga, không phải ai cũng đồng lòng ủng hộ Tổng thống Putin nhưng đa phần mọi người đều cho rằng nước Nga được như ngày hôm nay có một phần công lao lớn nhờ ông. Trong các cuộc khảo sát, mức độ tín nhiệm của Putin thường xuyên đứng ở mức cao, trên 80%.

"So với những năm 1990, Nga ngày nay có một vị thế mạnh mẽ hơn nhiều. Chúng ta không phải làm theo lệnh từ bất kỳ ai", Guardian dẫn lời Alexander Kulevich, 30 tuổi, đến từ Toksovo, gần St Petersburg, cho hay. "Ngay cả lệnh trừng phạt áp đặt lên Nga sau khi sáp nhập bán đảo Crimea cũng không thể khiến chúng ta ngã quỵ... Putin nổi tiếng vì ông ấy độc lập. Bà Angela Merkel còn phải tham vấn trước khi đưa ra quyết định nhưng ông Putin thì không cần. Tôi nghĩ đó là điều tốt".

Alina Batishcheva, 29 tuổi, cho rằng nước Nga chưa bao giờ mất đi sự vĩ đại dù phải trải qua những quãng thời gian biến động về kinh tế, chính trị. "Thành tựu chính của Vladimir Putin nằm ở việc ông ấy đã cho thấy bản thân là một nhà điều hành có năng lực hơn những người tiền nhiệm", Batishcheva nói.

Bà Aigul Valeyeva, 49 tuổi, đến từ thành phố Ufa, Cộng hòa Bashkortostan thuộc Nga, hiện là nhà nghiên cứu tại Viện Hàn lâm Khoa học Nga, lại nhận thấy Putin là một lãnh đạo "tương đối cởi mở".

"Putin nổi tiếng bởi ông ấy trở thành tổng thống khi còn trẻ và năng động sau một loạt lãnh đạo già yếu khác. Ông ấy biết cách kết nối với mọi người, biết cách đề ra yêu cầu. Ông ấy cũng có thân hình cân đối và khá cởi mở nữa", Valeyeva nhận xét.

Theo Valeyeva, khi Liên Xô tan rã, nền kinh tế đất nước suy sụp và mối liên kết giữa các nước cộng hòa thành viên trở nên yếu hơn bao giờ hết. Dưới thời Putin, chúng được củng cố lại và những mối liên kết mới hình thành.

"Giờ đây, chính phủ hỗ trợ mạnh mẽ cho các doanh nghiệp nhỏ, nông nghiệp, khoa học và chế biến. Nga bắt đầu sản xuất thiết bị quân sự chất lượng. Để được thế giới tôn trọng, bạn cần thể hiện sức mạnh", bà chia sẻ.

Vũ Hoàng