Khi nghe tin Ngọc Châu qua đời hôm 17/3 vì suy tim, trong đầu đạo diễn Trần Lực vang lên những câu hát trong bài Cô Tấm ngày nay - sáng tác nổi tiếng của nhạc sĩ.
"Quê hương chốn thanh bình
Có bầu trời xanh thắm xanh
Đồng lúa thẳng cánh cò bay
Lấp lánh cánh diều mơ ước tuổi thơ..."
Năm 1998, khi đạo diễn Chuyện nhà mộc, Trần Lực mời Ngọc Châu sản xuất nhạc phim vì yêu thích chất nhạc trong trẻo của nhạc sĩ. Chuyện phim xoay quanh nhà ông Mộc với quyết tâm đưa con gái lên thành phố học đại học, thoát cảnh làm nông vất vả. Đạo diễn đề nghị Ngọc Châu dựa vào kịch bản và những thước phim đã quay, sáng tác ca khúc phù hợp. Bài hát với ca từ mộc mạc, giai điệu tươi vui qua giọng hát của Khánh Linh được khán giả yêu thích khi phim lên sóng.
"Cô Tấm ngày nay" qua giọng hát Khánh Linh. Video: YouTube Mrnhacphim
Ngọc Châu miêu tả khung cảnh làng quê yên ả, thanh bình với "bầu trời xanh", "đồng lúa thẳng cánh cò bay", "cánh diều"... Hình tượng cô Tấm tượng trưng cho những cô, cậu học trò thôn quê, còn cánh diều tựa ước mơ, hoài bão. Họ muốn bay xa, rời lũy tre làng lên thành phố.
"Em ra chốn đô thành
Mong thành cô Tấm ngày nay
Từ nay giữa chốn phồn hoa
Lấp lánh cánh diều mơ ước hôm nào"
Trần Lực nói: "Ca khúc ăn nhập với phim và tỏa sáng khi tách độc lập, đó là cái tài của nhạc sĩ. Cách Ngọc Châu thể hiện vấn đề xã hội bằng âm nhạc là điều khó ai có thể làm được. Ca từ nhẹ nhàng, dễ chịu nhưng khiến khán giả thời đó phải suy nghĩ".
Theo nhạc sĩ Đỗ Hồng Quân, Cô Tấm ngày nay đan xen giữa giai điệu trẻ trung, hiện đại và chút âm nhạc truyền thống mà Ngọc Châu thừa hưởng từ cha mẹ. "Trong âm nhạc, cậu ấy đã tạo dựng cho mình một phong cách mới lạ nhưng không xa rời cội nguồn", ông nói.
Nhiều khán giả hoài niệm về thời chép bài hát vào sổ lưu bút, cùng bạn bè nghêu ngao hát. Chị Phan Tường (41 tuổi, Hà Tĩnh) cho biết từng nghĩ mình là cô Tấm trong ca khúc. Năm 1998, chị học lớp 11, mỗi lần phim phát sóng liền lấy giấy bút ra ghi lại lời bài hát. Ca sĩ hát nhanh, phải mấy tập phim chị mới chép xong cả bài. Sau đó, chị và nhóm bạn cùng lớp thường hát, mơ ước có thể đậu đại học, làm "cô Tấm ra chốn đô thành".
Chị viết trên trang cá nhân: "Những đứa trẻ ở vùng quê nghèo khi đó chắc sẽ thích và thấy mình trong bộ phim và cả bài hát. Mơ ước ra thành phố, học đại học khi đó là một cái gì quá đỗi xa vời. Cũng may, tôi và một số bạn đã biến điều đó thành hiện thực. Cảm ơn nhạc sĩ vì tác phẩm tuyệt vời".
Ngọc Châu thể hiện ca khúc. Video: YouTube Thanh Trung Nguyen
Cô Tấm ngày nay là bước ngoặt khiến Khánh Linh - em gái Ngọc Châu theo đuổi con đường âm nhạc. Trong chương trình Không khoảng cách năm 2020, Ngọc Châu cho biết anh là người đầu tiên hát ca khúc. Khi đưa Trần Lực nghe thử, đạo diễn liền bảo: "Cũng được đấy nhưng mình cần cái gì đó vút lên, trong trẻo". Nghe vậy, nhạc sĩ nghĩ ngay đến em gái Khánh Linh.
Khi ấy, Khánh Linh mới 15 tuổi, thường quanh quẩn bên cạnh anh lúc làm việc. Khi nghe Ngọc Châu đàn hát, cô cũng tập lời và ngân nga theo. Sau đó, nhạc sĩ gọi em gái thu âm thử. Nghe xong, Trần Lực gật gù: "Đúng ý tôi đây này".
Thành công của phim khiến ca khúc được khán giả đón nhận nồng nhiệt. Một đơn vị băng đĩa từ TP HCM ra Hà Nội mong muốn hợp tác hai anh em. Ngọc Châu từ chối với lý do "tha cho Khánh Linh để nó đi học đã". "Trời cho giọng hát như vậy thì phải học hành bài bản đã, rồi muốn biểu diễn hay làm gì thì làm", nhạc sĩ nói.
Từ đó, Khánh Linh nghiêm túc suy nghĩ về việc theo đuổi con đường âm nhạc chuyên nghiệp. Ca sĩ đề nghị mẹ - nghệ sĩ Vũ Dậu - cho đi học thanh nhạc tại Học viện âm nhạc Quốc gia Việt Nam.
Khánh Linh chia sẻ những kỷ niệm gắn với ca khúc hồi tháng 10/2020. Video: Hoàng Huế
Sinh thời, Ngọc Châu cũng nhiều lần thể hiện ca khúc trên sân khấu Làn Sóng Xanh hay các chương trình ca nhạc. Trái ngược Khánh Linh, nhạc sĩ mê hoặc khán giả bởi chất giọng nhẹ nhàng, ấm áp. Bài hát còn được nhiều thế hệ ca sĩ trình diễn như: Quang Linh, Mỹ Dung, Ngọc Khuê, Thu Phương...
Hiểu Nhân